LITMIR.BIZ

Скачать книгу

не дам? Мог бы ў якіх бяздзетных гаспадароў картоплю абіраць, смалякі сячы, агонь пільнаваць, летам статак пасвіць і на хлеб зарабляць. Канечне, праца пастуха не ганаровая, але што рабіць.

      Эх, вось бы з кім параіцца. А можа, да дзядзькі – мамчынага брата – на хутар пайсці? Дзядзька добры. А вось і пайду, чатыры вярсты ўсяго, да цемры можна паспець. Пайду да дзядзькі.

      А калі дзядзька возьме і ў Рагі мяне адвязе? – пачаў сумнявацца Стах. – Ім жа нельга верыць, усе яны аднолькавыя.

      Ён не ведаў, што рабіць: адных баяўся, другім не верыў. Ужо дайшоў аж да завулка, што да кватэры вёў, а так нічога і не вырашыў.

      Завярнуў у завулак, абапёрся аб сцяну кутняга дома і занурыўся ў думкі, адна за другую роспачнейшая.

      І пяці хвілін не прайшло, як ззаду пачуўся голас апекуна:

      – Стах, гэта ты? А што ты там робіш?

      – Галава страшна баліць і жывот, – нягледзячы на спалох, хутка знайшоўся хлопец і неадкладна схапіўся за ўсё, што «балела».

      – Ох ты. Дык а чаго дахаты не ідзеш, маленькі?

      – Слабасць вялікая, не магу, – і заплакаў.

      – Бедны мой. Сядай, занясу, – прысеў апякун, і на яго плячах Стах заехаў у хату адразу на мяккі ложак.

      Садоўскія вельмі ўстрывожыліся праз хлапечую хваробу.

      – Калі за ноч не ачуняе, – сказала гаспадыня, – паклічам фельчара. Не дай Божа, нешта здарыцца – мы вінаватыя будзем.

      Ад вячэры Стах адмовіўся. Да позняй ночы абдумваючы ў ложку сваё няшчасце, хлопчык прыйшоў да высновы, што дарма так рана бядуе. «Ну і што з таго, што поп выгнаў, – разважаў ён. – Поп – гэта яшчэ не настаўнік. Вунь жыдкоў той ужо быў выганяў, але ж вярнуліся і вучацца».

      Назаўтра, на радасць апекунам, ён устаў як звычайна і пайшоў у школу.

      Дзвярэй у класе Стах зачыніць не здолеў – на яго, як на ваўка, накінуліся ўсе, нават палякі.

      – Чаго прыйшоў, цябе ж бацюшка прагнаў! Прэч ідзі адсюль! Сорак лінеек атрымаеш і ўсё адно прэч пойдзеш. Лепей цяпер уцякай, – застрашвалі аднакласнікі-рускія.

      Не зважаючы на страх, ён сеў на сваё месца.

      – Што, і ты супраць мяне? – спытаў ён у Мачугі.

      – А бо ты вінаваты! Чаго было вытыркацца? Гугніць сабе і хай бы гугніў.

      – Калі настаўнік цябе не выганіць, то мы разам збяромся, усе палякі, і самі яго пра гэта папросім, – падышлі да яго Паўловічы.

      – Толькі без мяне, падлізы мужыцкія, – запярэчыла Галіна.

      Стах адчуў да яе бязмежную ўдзячнасць – яна адзіная стала на яго абарону.

      Усе паміралі ад цікаўнасці: што ж зробіць настаўнік з гэтым Стахам? Таму і чакалі Міхаіла Іванавіча з нецярплівасцю.

      Вось ён зайшоў. Рушыў да стала, на Стаха нават не зірнуў. Прачытаў малітву, а пасля, як звычайна, пачаў правяраць прысутных, але Балашэвіча ў ліку другакласнікаў не назваў.

      – Выключылі ўжо, выключылі, – панёсся шэпт.

      У самым канцы настаўнік загадаў:

      – Станіслаў Балашэвіч! Да дошкі.

      У класе павісла магільная цішыня. Стах падышоў да настаўніка, як той казаў, ні жывы ні мёртвы.

      – Дык што, – сказаў

Скачать книгу