Скачать книгу

f staccato, a następnie legato. Zwróć uwagę, jak pracuje przepona.

      8. Równoważnia25

      Przyjmij następującą pozycję – nogi proste, stopy złączone, palec wskazujący prawej ręki przyciska prawe nozdrze. Nabierz lewą dziurką nosa powietrze, jednocześnie wspinając się na palce (fot. 13). Stojąc na palcach, wstrzymaj powietrze, prawą rękę opuść tak, by ułożyła się wzdłuż ciała, a palcem wskazującym lewej ręki przyciśnij lewe nozdrze. Wypuść powietrze prawą dziurką nosa, jednocześnie opadając na całe stopy. Pamiętaj, że wspinasz się na palce tak długo, jak długo nabierasz powietrze i tym samym opadasz na pięty tak długo, jak długo je wydychasz. Staraj się, by wydech trwał jak najdłużej.

      9. Oddychanie piętą26

      Połóż dłonie na żebrach, by poczuć, jak się rozchodzą na boki podczas wdechu. Patrz na piętę swojej lewej stopy. Nabierz powietrza nosem, jednocześnie unosząc stopę do góry (fot. 14). Wyobraź sobie, że powietrze nabierasz piętą. Unieś stopę na wysokość kolana, zatrzymaj ją oraz wstrzymaj na chwilę powietrze (możesz w myślach liczyć do 2 lub 3), a następnie

      a. opuszczaj powoli nogę, kierując piętę w stronę podłogi, rób wydech ustami, ale wyobrażaj sobie, że powietrze wypływa z pięty, a Ty je wtłaczasz w podłogę. To samo zrób, unosząc i opuszczając prawą nogę;

      Fot. 13. Ćwiczenie – równoważnia

      Fot. 14. Ćwiczenie – oddychanie piętą

      b. opuść nieco nogę i kreśl nią nad podłogą ósemki. Wydychaj przy tym powietrze ustami, wyobrażając sobie, że wypływa ono z pięty. To samo zrób prawą nogą.

      10. Lala z popsutą głową – ćwiczenie w parach

      Dwie osoby stają obok siebie. Stojąca z lewej strony robi krok do tyłu, wyciąga do przodu ręce i kładzie je na żebrach partnera. Ten – stojąc w niewielkim rozkroku – robi powolny skłon do przodu (fot. 15). Ważne, by czubek jego głowy był skierowany prostopadle do podłogi.

      Fot. 15. Ćwiczenie – lala z popsutą głową

      Osoba robiąca skłon nabiera powietrze nosem, myśląc o tym, by dostało się ono w najniższe partie płuc, a tym samym, by rozszerzyły się żebra. Następnie robi bardzo powolny wydech lekko rozchylonymi ustami. Osoba, która trzyma dłonie na żebrach ćwiczącego powinna poczuć, jak rozchodzą się one na boki, a następnie jak powoli się schodzą podczas wydechu. Ćwiczenie należy powtórzyć 3–5 razy. Po wykonaniu serii wdechów i wydechów ćwiczący bardzo powoli się podnosi. Osoba, która trzymała dłonie na jego żebrach, robi mu wówczas masaż pleców (fot. 16) – pionowe ruchy całymi dłońmi po plecach z góry na dół. Ważne, aby osoba podnosząca się ze skłonu robiła to bardzo powoli (ustawiamy kręg na kręgu) i aby głowa została wyprostowana na samym końcu.

      Fot. 16. Masaż pleców podczas ostatniej części ćwiczenia lala z popsutą głową

      3.3. ĆWICZENIA ODDECHOWE – TEKSTY NA WYDŁUŻENIE FAZY WYDECHOWEJ

      Oprócz znaczenia fizjologicznego oddychanie pełni jeszcze jedną bardzo ważną funkcję – jest kluczowe w procesie wydobycia dźwięku, jako że bez ruchu powietrza nie byłoby fonacji. Wyróżnia się dwa rodzaje oddychania:

      ● spoczynkowe będące odruchem wrodzonym. Charakteryzuje się ono wolnymi wdechami (nosem) i wydechami, gdzie obydwie fazy są sobie niemal równe;

      ● dynamiczne zwykle wymaga świadomego wypracowania. Konieczne jest tu pobieranie powietrza przez usta, co sprawia, że oddech jest głębszy i ilość pobieranego powietrza może dochodzić nawet do kilku litrów. Faza wdechu jest zdecydowanie krótsza od fazy wydechu, która z kolei uzależniona jest od długości wypowiadanej frazy27.

      Wykonywane codziennie przez kilka minut ćwiczenia oddechowe wpływają na wydłużenie fazy wydechowej. A. Siedlecki28 uważa, że ideałem jest liczenie na jednym oddechu do 65–70. W celu wydłużenia fazy wydechowej – oprócz zwykłego liczenia – stosuje się także mówienie i czytanie różnych tekstów. Poniżej zamieszczono propozycje tekstów do ćwiczeń na wydłużanie fazy wydechowej, ale też ekonomiczne gospodarowanie powietrzem.

      1. Wrony

      Weź wdech i na jednym wydechu, w szybkim tempie (allegro) policz wrony. Licz najpierw do jedenastej ogoniastej, a następnie – po wzięciu kolejnego wdechu – licz do tylu, do ilu ci się uda.

      Pierwsza wrona bez ogona, druga wrona bez ogona…,

      a ta jedenasta wrona ogoniasta!

      2. Kura

      Weź wdech, a na jednym wydechu, w szybkim tempie (allegro) postaraj się policzyć jak najwięcej jajek.

      Siedzi kura w koszyku, liczy jaja do szyku: pierwsze jajo, drugie jajo, trzecie jajo…

      3. Rosół

      Weź wdech i na jednym wydechu, w szybkim tempie (allegro) licz oka w rosole. Staraj się, by na każdym kolejnym wydechu wyliczyć ich więcej.

      Siedzi chłop przy stole, liczy oka w rosole: pierwsze oko, drugie oko, trzecie oko…

      4. Bratek, E. M. Skorek29

      Weź wdech i na jednym wydechu mów poniższy tekst. Staraj się za każdym razem wymienić więcej płatków. Zwróć uwagę, że po wyliczeniu wszystkich musisz mieć jeszcze powietrze, by wypowiedzieć dwa wersy:

      Jeden płatek,

      Drugi płatek,

      Trzeci płatek,

      Czwarty płatek,

      Piąty płatek,

      Szósty płatek,

      Siódmy płatek,

      Ósmy płatek,

      Dziewiąty płatek… itd.

      Jeszcze kreska

      I jest bratek.

      5. Szpak, J. Brzechwa30

      Weź wdech, a na jednym wydechu, postaraj się przeczytać cały wiersz o szpaku. Zwróć uwagę na fragment powtarzający się, który sprawia, że wiersz można czytać bez końca. Po każdym kolejnym wdechu staraj się przeczytać jeszcze więcej.

      Na grabie siedzi szpak

      I po polsku mówi tak:

      

      Pod tym grabem leży drab.

      Leży drab, a kilka os,

      Gryzie draba prosto w nos.

      Rozgniewany wstaje drab,

      Patrzy wkoło, widzi – grab,

      A na grabie siedzi szpak

      I po polsku mówi tak:

      

      6. Tom,

Скачать книгу


<p>25</p>

Ćwiczenie z warsztatów Zygmunta Molika (polski aktor teatralny i filmowy, pedagog, aktor Teatru Laboratorium we Wrocławiu).

<p>26</p>

Ćwiczenie z warsztatów dr Swietłany Butskiej (muzykolog, pedagog, wokalistka).

<p>27</p>

B. Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie…

<p>28</p>

A. Siedlecki, Być aktorem. Podstawy techniki aktorskiej. Teatr, film, telewizja, radio, Wyd. Oświatowe FOSZE, Rzeszów 2010, s. 247.

<p>29</p>

E. M. Skorek, Rysowane wierszyki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009, s. 69.

<p>30</p>

B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2000, s. 29–30.