Надбярэзінцы - Фларыян Чарнышэвіч

Скачать книгу

ён быў ужо ў лесе, за тэрыторыяй акопаў. Заглыбіўшыся ў гушчар, Косцік лёг на зямлю і задумаўся.

      – Куды цяпер ісці і што рабіць? – спытаў ён у самога сябе. – Ісці ў пушчу і сядзець там? Але колькі? Можа, немцы хутка прыйдуць ці вайна скончыцца, і тады агенты ў Амерыку вывезуць. А яна? Ці захоча са мной паехаць? Ці зможа думаць пра мяне без страху і асуджэння? Я ж забойца. Катаржнік… Вечны ізгой. На мяне цяпер да самай смерці людзі пальцамі будуць паказваць і ўцякаць як ад чумы, куды б я ні пайшоў. Я ж забойца.

      І такая яго роспач ахапіла, такое прыгнечанне, што ён ужо быў гатовы вярнуцца і аддацца ў рукі правасуддзя.

      Але раптам мільганула ратавальная думка.

      – Не можа быць, каб ён ад аднаго ўдару скапыціўся. Напэўна ж толькі прытомнасць страціў. А калі і выпусціў ён дух, няўжо ж мяне можна прыраўняць да звычайнага бандыта і забойцы? Богам клянуся, не хацеў я яго забіваць. Вунь Гарчык мальца аднаго дрэвам прыгаварыў, – успомніў ён ненаўмыснае забойства ў ваколіцы, – але на яго ніхто пальцам не паказвае, ксёндз грахі адпускае і дзеўкі ідуць танчыць гэтак жа, як з іншымі.

      Ён успомніў, як узводны хітрасцю да Быліны падлашчваўся, як цягнуў яе сілай, і зусім перастаў шкадаваць пра ўчыненае.

      – Добра я зрабіў, так гадзіне і трэба, – сцвердзіў хлопец. – Шкада, што яшчэ раз не цюкнуў для пэўнасці. Вось жа недавярак!

      Але праз хвіліну ён вярнуўся да рэальнасці:

      – Толькі гэта ўсё ж забойства, і за яго давядзецца адказваць.

      Ён думаў і то ўпадаў у адчай, то страшыўся, то зноў у чымсьці знаходзіў палёгку, а часам і палаў гневам. І пакуль ён так мучыўся сумневамі, цемра парадзела, узвяшчаючы набліжэнне дня.

      Косцік падняўся і лесам пайшоў у кірунку Смалярні. Але неўзабаве неадольна захацелася спаць – ён жа за дзве ночы вачэй ні разу не заплюшчыў. Таму хлопец зашыўся ў густы зараснік і заснуў мёртвым сном.

      Калі прачнуўся, было цёмна. Ён не разумеў, ранак гэта ці вечар, не мог вызначыць, з якога боку прыйшоў, а ў які трэба ісці, таму вырашыў пачакаць, пакуль або зоркі на небе з’явяцца або развіднее, каб зарыентавацца і ўзяць слушны кірунак. Жывот ад голаду да хрыбта прысох, аж дыхаць было цяжка.

      Урэшце ён зразумеў, што блізіцца ноч, разабраўся па зорках і пайшоў.

      Неўзабаве напаткаў хутар, залез у гарод, нарваў ахапак бручкі, вынес у лес, наталіў голад і рушыў далей.

      Назаўтра Косцік ужо быў у сваёй пушчы, але ў леснічоўку не пайшоў: баяўся казаць родным пра сваё злачынства, што несла ім турботы, сорам і ганьбу. Таму застаўся ў лесе, каб падумаць над становішчам і знайсці словы сабе на абарону.

      XXII. «Ваўкі з’елі»

      Ромка вярнуўся толькі на чацвёрты дзень, позна ўвечары. З першага погляду ўсе зразумелі, што навіны ён прынёс вельмі кепскія. Галава ў яго павісла, на бледным твары быў адчай, пад пахай – вялікі скрутак. Ледзь перастаўляючы ногі і ні з кім не вітаючыся, Ромка прайшоў да свайго месца ў будане, акуратна паклаў скрутак на зямлю і ўпаў побач, закрываючы твар рукамі, нібы збіраючыся заплакаць.

      – Ромка! Што здарылася, Ромка? – пасыпаліся

Скачать книгу