LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      – Дык, можа, і гэты Тарас Бульба слаўным зусім не быў? – пыталі палякі.

      – Тарас Бульба быў слаўны, але ў Польшчы рыцары былі такія, што розная там бульба ім не раўня.

      Іншага разу Косцік прынёс са Смалярні заклік не хадзіць у царкву.

      – Ведаеце, што я вам скажу, хлопцы? – казаў ён. – Казік гаворыць, што настаўнік не мае права нас гнаць да цэркві, і хадзіць нам туды нельга, бо грэх. А давайце, хлопцы, не пойдзем!

      – А давайце не пойдзем, давайце! – падхапілі астатнія.

      – А настаўнік да нас потым не дачэпіцца? Са школы не выкіне? – запытаў старэйшы Паўловіч.

      – Калі частка падымецца, а частка падлашчыцца захоча, тады, канечне, бунтаўнікоў ён выкіне. Але калі не пойдзем усе, нічога ён нам не зробіць, – разважаў Косцік. – Казік кажа, што ў яго часы палякі аднойчы ўзбунтаваліся і ўсе як адзін да цэркві не пайшлі, а настаўнік нікога не выключыў. Ну дык што, ідзём ці не?

      – Не ідзём, не ідзём! – пагадзіліся ўсе.

      – Хто не згодны, гаварыце смела цяпер, каб потым, калі да справы дойдзе, не аказалася, што адзін так, а другі гэтак.

      Калі ў гадавіну дому Раманавых[8] настаўнік загадаў вучням выйсці з класа і пашыхтавацца, каб ісці ў царкву, Косцік выступіў ад імя палякаў:

      – Гаспадзін учыцель, наша польская вера не дазваляе нам да цэркві хадзіць. Просім нас вызваліць.

      – Ваша польская вера не дазваляе вам да цэркві хадзіць? – здзіўлена паўтарыў Грывень. – О, калі так, то змушаць не буду. Добра, калі хто з католікаў не хоча ў царкву ісці, можа пайсці дадому, а папаўдні вярнуцца на бяседу. А хто хоча, можа ісці з намі.

      Здавалася, ён гаворыць лагодна, але на твары можна было заўважыць цень незадаволенасці, а ў голасе пачуць пагрозлівыя ноты.

      Ніхто з палякаў не стаў у шэраг. Яны разышліся і ў абед усе сабраліся ў Садоўскіх. Большасць непакоілася.

      – Мабыць, кепска мы зрабілі, хлопцы, што ўзбунтаваліся, – сказаў Тарка.

      – Выкінуць са школы як піць даць, – трымцеў Паўловіч.

      – Калі каго выкідаць будуць, валіце ўсё на мяне, бо гэта я ўсіх узбаламуціў, – гукнуў Косцік.

      – І на мяне, бо я таксама падбухторваў, – дадаў Стах.

      – І на мяне, – далучыўся да вінаватых Закрэўскі.

      Пасядзелі так паўгадзіны і разам пайшлі да школы.

      Стаяла адліга. Неба зацягнула цёмнымі дажджавымі хмарамі, раз-пораз валіў ліпкі снег і церусіў дробны дожджык. Стары снег можна было ляпіць, як размяшаную гліну. Адусюль даносіліся галасы дзятвы, што гуляла ў снежкі. У школьным двары ўсё віравала ад групак разгарачаных вучняў.

      Іншым разам палякі далучыліся б да гульні, але цяпер іх мучыла трывога: ці не давядзецца адказаць за непаслушэнства? І яны не затрымліваючыся пайшлі ў клас.

      Там на адным радзе лаваў групкамі сядзелі рускія дзяўчаты, на другім – вучні-габрэі. Рускіх хлопцаў можна было пералічыць на пальцах.

      Палякі таксама селі групкамі на пустыя лавы і пачалі чакаць.

      Хутка

Скачать книгу