Скачать книгу

А вось раскажы мне, Стах, што гэта за два кругі на чорнай дошцы.

      – Гэта наш свет такі.

      – Такі смешны свет?!

      – Так. Хадзем, я табе ўсё патлумачу.

      І Стах паказаў Косціку часткі свету, Расію, а потым падрабязна апавёў пра партрэты ўсіх цароў на сцяне.

      – А вунь той, што як канакрад глядзіць, – гэта хто? – асабліва зацікавіўся Косцік партрэтам Мікалая І.

      – Ціха! – шыкнуў Стах, хапаючы яго за плячо. – Гэта таксама цар!

      – І таксама расійскі?

      – Польскіх тут няма. А цяпер зірні ў кут пад ручнік.

      – Гэта хто?

      – Гэта іхны Пан Езус.

      – Гэта Езус у іх такі?! Аяяй, нягеглы ён нейкі. Як такому маліцца?

      – А ты думаеш, я яму малюся? Я толькі для выгляду вуснамі варушу, а хто ж ведае, што Ён думае. У іх амаль усе абразы такія. Як у цэркві будзем, сам пабачыш.

      – А што, тут трэба да цэркві хадзіць?

      – Так, у царскія святы ўсіх разам да цэркві ганяюць. Толькі габрэяў не чапаюць, яны ж няхрышчаныя.

* * *

      Вечарам Косцік адведаў Стаха на кватэры.

      – Адкуль у цябе такія боты дзіўныя, доўгія? – спытаў Стах.

      – А гэта мне пан даў, за тое, што мой бацька мінулае зімы мядзведжы бярлог адшукаў.

      – За бярлог?

      – Так. Ты, мабыць, не ведаеш, як лесніку важна мядзведжы бярлог знайсці. Вось мінулай зімою мой тата знайшоў, мядзведзя ў аблаве забілі, і тата пана папрасіў мне ў навуцы дапамагчы. Пан даў дзесяць рублёў і вось гэтыя боты. Пан іх, канечне, трохі насіў, але калі падноскі ставіць і даглядаць як належыць, то на тры рокі хопіць.

      – Па-мойму, пан ваш – той яшчэ жмінда. За мядзведжы бярлог мог бы і болей даць.

      – Па-мойму таксама жмінда, але тата кажа, што доранаму каню ў зубы не глядзяць і калі даюць, то браць трэба. Дык што, – вярнуўся Косцік да размовы пра школу, – ты такі малы, а ўжо ў чацвёртым сядзіш? То вясною экзамент здасі ўжо?

      – Спадзяюся, што здам.

      – У Смалярні аж двое такіх, што экзамент здалі: Казік Здановіч і Ясь Ладан. Я з Казікам дружу. Ты ў Смалярні калі-небудзь быў?

      – З нашых амаль усе былі, а я ніколі.

      – Ой, бачыў бы ты, які наш засценак вясёлы! Дваццаць дзве польскія хаты побач стаяць. Могілкі польскія ёсць, ёсць такі чалавек, што дзяцей у вадзе хрысціць і нябожчыкаў хавае, музыканты свае, дзяўчат многа і хлопцаў усякіх. А яшчэ ведаеш што, – сцішыў ён голас. – У мяне ў Смалярні дзяўчына.

      – У мяне таксама ўжо дзяўчына ёсць.

      – Ды што ты! А прыгожая хоць?

      – Як анёлак!

      – А вялікая?

      – Не, малая яшчэ, але ўжо смяецца, а ручкі як сцісне, дык не адразу і расчэпіш.

      – Што?! Стой, дык ты пра дзіцёнка гаворыш?

      – Дзіцёнак яшчэ, ага, мама на жніво нарадзіла.

      – Дык яна табе сястра, значыць.

      – І нават родная. Эх, ты б яе бачыў!

      – Ды ідзі ты з такой дзяўчынай. Я пра тую кажу, з якой жаніцца можна, як вырасцеш.

      – А-а, такая, каб жаніцца?! А я жаніцца не змагу, бо на ксяндза буду вучыцца.

      – Калі б у мяне Каруські маёй не было, я б з табою на ксяндза пайшоў.

      – Праўда на ксяндза? – уразіўся Стах.

Скачать книгу