Восень у Вільнюсе (зборнік) - Маргарыта Прохар

Скачать книгу

сцежках, плыць у марскіх хвалях, цалаваць, спрачацца, марыць… Яго няма, але праз хвіліну ён будзе са мной.

      Яна набівае ў лёгкую папяросную паперу здробненую траву, змешваючы з тытунем. Пальцы яе дрыжаць. Яна зацягваецца глыбокаглыбока, злёгку затрымлівае дыханне, каб усё патрапіла ў лёгкія, а потым – у кроў…

      – А потым?.. Яна смяецца.

      – Потым усё губляецца. Нельга дарыць сабе падарункі бясконца. Потым трэба ўсё больш паліць, каб дасягнуць шчасця. Ну а яшчэ потым – паліць для таго, каб хаця б хадзіць, расплюшчваць вочы, рухаць рукамі… За ўсё трэба плаціць. Вы асуджаеце мяне?

      – Ніхто не мае права нікога асуджаць.

      – А што ж вы адчуваеце? – з цікавасцю пытае яна.

      – Мабыць… Як гэта ні дзіўна, я рада, што знайшла вас. Я адчуваю палёгку, што мне не прыйшлося шукаць мёртвага чалавека.

      Яна раптам стала сур’ёзнай.

      – Так мне ніхто не гаварыў. Мне, відаць, занадта шмат гаварылі вельмі добрых або вельмі дрэнных слоў. І я з абыякавасцю ставілася да любові і нянавісці іншых.

      Я працягнула ёй нататнік.

      – Ён прасіў перадаць. Гэта ўсё пра вас.

      – Нататнік? Не. Мабыць, мне не варта браць яго, – яна з сумненнем пахітала галавой.

      – Чаму? – здзівілася я. – Гэта ж ўсё пра яго каханне да вас. Вам нецікава?

      – Не. Занадта шмат слоў. А словы прымушаюць задумацца аб жыцці. А я гэтага не люблю.

      Нешта жорсткае раптам адлюстравалася ў яе вачах, але потым яны зноў пацяплелі, і яна зноў загаварыла:

      – Але вы не засмучайцеся: ён зразумее. Ён ведае, што я наогул дзіўная. Не разумею толькі, навошта ён перадаў для мяне нататнік. Няўжо гэта можна ўявіць: я задуменна чытаю пра час, якога даўно няма.

      Яна хрыпла засмяялася, а потым закашлялася. Бармен прынёс кактэйлі.

      Яна пачала сутаргава піць. Потым ёй стала лепш, яна зірнула на мяне, і тут раптам яе твар на імгненне асвяціла тая самая азартная, яркая, скіраваная ў мару і палёт усмешка – як тады, на фота. Асвяціла – і згасла.

      – Ідзіце, мне трэба пабыць адной. У кожнага свае ўспаміны, – глуха сказала яна і адвярнулася да акна, за якім аблятала вільнюская восень.

      Аблятала восень, як наша маладосць і каханне. І таму лепш ніколі не вяртацца да ранейшага.

      Я выйшла з рэстарана. У маіх руках быў усё той жа стары зялёны нататнік. Я паглядзела на яго і, нібы рэха, зноў пачула гэтыя словы, сказаныя яе хрыплаватым, кплівым голасам:

      «Дзіўлюся, навошта ён перадаў для мяне нататнік. Няўжо гэта можна ўявіць: я задуменна чытаю пра час, якога даўно няма…» Сапраўды, як жа я не падумала пра гэта раней? Пра тое, што ўсё гэта выглядала даволі надумана і дзіўна – перадаць гэты нататнік. Нататнік пра тое… Яна гэта вельмі правільна сказала – пра час, якога няма. Але мой працадаўца – не той чалавек, які не адчуў бы фальшы. Тады навошта ён усё гэта прыдумаў? Або… Тут новая, не меней шакіруючая здагадка нарадзілася ў маёй свядомасці. Або гэты нататнік быў прызначаны не для яе?..

      Тады для каго?..

      У разгубленасці я пайшла ў незнаёмы стары завулак. Тут, мабыць, даўно не працавалі дворнікі:

Скачать книгу