Spertyd - Elsa Joubert

Скачать книгу

maar ek moet vinnig kruip anders suig die sand in hierdie aaklige koue, donker plek my vas en trek my onder.

      Buite is die sand so wit en skyn die son so helder dat my oë seer word, en die sand brand my voete, maar ek moet aanhou loop dat ek by die huis kan kom voordat my pa en ma wakker word na hulle middagslapie.

      Na vieruur wil ek nie saam afgaan strand toe nie. Dis te winderig, sê ek.

      Ma kan mos sien, kyk hoe trek die vlae sand oor die pad. Ek trek die voordeur toe. Dit voel my die sand kom soek my in die huis.

      Wat het ek vir julle gesê, sê my ma, elke middag waai dit.

      * * *

      Ek het vandag soveel emosies belewe, hulle loop by my uit, by my oë, my ore, my mond, my neusgate. Ek moet probeer om tot bedaring te kom. Miskien is ek nou op hierdie ouderdom makliker prooi vir emosie. My vriendin Annari sê hoe ouer jy word, hoe nader skuif jou blaas oë toe. Dit sit al klaar net agter my oë. ’n Kindjie wat siek is op die televisie, tot sterwens toe siek, laat my huil. Maar die huil gaan net so gou weer verby. Ek is oorstelp van emosie toe ek ’n boek klaar gelees het van ’n vrou wat liederlik verneuk is deur haar man, en sommer alleen dood is. Toe bel Sina, Nico en Michelle se huishoudster, en sê ek moet die radio aanskakel want dis Poppie op die radio en toe doen ek dit en daar het Poppie my ook aan die huil, veral die laaste deel. Dis nou al dié drie: TV, radio, boeklees. Niks direk nie. Kan ek nog self voel? Ons is hier so uit die lewe, dit lyk my ons leef deur ander se emosie. Miskien is ons skrikkerig vir ons eie emosies.

      My skoonma was ook so tranerig. Ek kon nooit mooi begryp nie. Dit was altyd oor dinge uit die verlede dat sy huil, dan sê ek: Ma, ons kan niks daaraan doen nie, dis verby, Ma moenie so huil nie, en dan sê sy: Maar dis oor dinge wat ek so liefgehad het wat ek huil.

      Deesdae begryp ek dit beter. Ek stel dit so vir my voor: daar is ’n dun skilletjie om ons brein wat ons gewoonweg in die hede anker. Maar soos ’n mens oud word, kom daar skeurtjies in die skil, soos ’n ou laken skif. Dan stroom die verlede, ontydig of nie, daardeur. Dis hoekom ou mense deurmekaar raak, of hulle konsentrasie swak word, of hulle dinge soos sleutels verloor.

      Selfs vir die armsalige palmboom in die tuin huil ek, want onder, naby die grond, trek die skubbe van sy bas los en die onkruid stoot daarin op en wriemel hulle in tussen sy stam en sy bas en die swamme begin daar tier en vasklou, al hoe opper teen die boom kruip, dit sal hom doodmaak, dit weet ek. Daar’s ’n palmboom waar ek nie eens wil verbyloop nie, al sing sy swaaiende takke in die blou lug, want sy onderste stam se bas is ook afgebars, miskien van ouderdom, en miljoene klein wit worteltjies beur daardeur. Of hulle worteltjies, stammetjies of wurms is, weet ek nie, maar die boom is hulpeloos, aan hulle uitgelewer. Miljoene honger, soekende, wit, klam buisies. Die hele tuin is in die nood – selfs die eende kyk senuagtig rond, gedurig, die eekhorinkies bewe op die takke voordat hulle spring. Die hele natuur bewe. Ons moet gewoond raak daaraan.

      * * *

      Die verpleegster keer my weer in die gang voor. Die siek Ingelsman is toe nie dood nie. Ek weet nie hoekom ons gedink het hy is nie, dis seker al die mense met plat tassies wat in en uit by sy woonstel was, daar’t net ’n gerug rondgegaan dat hy dood is. Nee, dit was ’n man met ’n ander van byna soos syne. Nee, die verpleegster sê: “Kom gou in, hy vlieg vanmiddag vieruur Engeland toe, kom groet hom, toe. Mens kan hom tog nie so sonder groet laat weggaan nie.” En toe ek ingaan, staan hy op en kom met kort treetjies na my, sy hande uitgestrek, en sy blaas sit ook seker reg agter sy oë (eintlik hou ek nie baie van dié beeld nie), want dit lyk my hy huil, sy bleek oë – wat seker eens blou was – is toe onder die trane. Hy vat my aan die boarms, en hy sê: “I’ve made a decision. I’m flying to my daughter this afternoon. To see if I like it there. But I’m keeping my flat, I’m coming back.” En hy klou aan my arms en druk my teenaan hom vas en so op ’n oorsese manier soen hy my op die een wang en druk my dan terug en soen my op die ander wang, sulke ligte wil-wil-soene. En dan sy wang teen my wang en hy druk my stywer, soos ek nie gedink het so ’n siek ou man kan druk nie. Ek is verbouereerd. Wanneer laas het ’n man, al is dit ’n siek ou man en nogal ’n Ingelsman, my beetgehad? Ek is skielik in sy bewende arms vasgedruk teen sy skouer en half teen sy nek. Die oumensvleis is te intiem, te onverwags, en ek roer my kop. Hy los my toe en ek sluk en vra of ek hom kan help om ’n paar goedjies in te pak, maar hy sê nee dankie, die suster het hom gehelp, en hy sê ewe skalks: “I’m an old hand at travelling.” Ek wens hom ’n goeie reis toe, en op die oorsese trant wat ons ingeslaan het: “Bon voyage.” “Merci,” sê hy op ’n ligte manier asof hy reeds oorsee is. Daar’t nou baie lewe in hom gekom. Ek hoor David Klein die gang af kom, en sy bekende stem: “Now with what can I help you, sir?” Ek is al in my kamer, toe dink ek: Hy kan darem nie so allenig, net met die taximan, vertrek nie. Moet ek nie teruggaan en nog ’n keer bon voyage sê nie? Op die snaakse bewerige manier waarop al ons woorde gesê word. Miskien op die trap staan en vir hom waai? Maar ’n verstandiger stem waarsku my: Hy’t gesê miskien kom hy terug. Hy moet net nie dink hy kom terug na iéts nie. Dan’s jy in die pekel. Ek maak my deur toe en hoor nie hoe sy tasse in die hysbak ingeskuif word nie. Hy moet net nie weer flou val as die deur begin toeskuif nie.

      Daar’s iets aan ’n baie ou man, met krom, skraal skouers en ’n los keelvel, in sy goeie cashmere cardigan, met die gebreekte aartjies in die rooierige wangetjies, en die blou oë blink onder die water. Die kaal kop met die paar yl haartjies daaroor gekam. En sy bewerige hande. Wat ’n mens laat teer voel. Liewe Vader. As hy net nie so stokdoof was nie. ’n Mens moet skree vir hom voordat hy verstaan, en hoeveel keer herhaal.

      * * *

      Ek gaan vir David Klein geld in my testament nalaat. Namens al die ou mense wat hy help. En in hysbakke sit met hulle pakkies en die knoppie druk en hulle boontoe stuur. En as hulle in die hysbak flou neerslaan. En hulle reis verder as die vyfde vloer gaan? Net ’n genade.

      David Klein ry my al lank waar ek wil wees. ’n Kort, dikkerige man met rooi hare en ’n gespikkelde vel, altyd in kortbroek en kortmouhemp. Groot stem en ewe tuis in ons voorportaal as by die Labia-bioskoop, by die dokterskamers of die haarkapster. Hy maak die deur vir my oop, vou my blou kussinkies oop: “Wat doen ons vandag? Die hare of die marbles?” Hy neem my na ’n dokter wat my kop manipuleer, die dae wat my marbles so verstoor is en my kop so dronk is dat ek nie kan staan of loop nie. Hy parkeer in die stad net langs die randsteen en ongeag wie toet of skree, hy klim uit, loop om die kar, kom maak my deur oop en neem my aan die hand, oor die randsteen, op die sypaadjie, by die gebou in en help my die hysbak in. “Keep an eye on the lady,” sê hy vir die opsigter wat agter sy tafel sit en koerant lees. Hy staan en kyk my agterna totdat ek buite sig is.

      Ons almal is sy kliënte. Hy sê: “Die ander taximanne vra my nou die dag: ‘Waarom sukkel jy so met die ou mense, jy maak tog nie baie op hulle kort trippies nie?’ Dan sê ek vir hulle: ‘As die season verby is, sit julle met niemand. My kliënte is dwarsdeur die jaar.’ ”

      Ek vra vir David Klein: “Hoe ken jy al die kleinste ou straatjies so goed?”

      “Ek het possak gedra, mevrou. Die hele Tamboerskloof. Tuine, Oranjezicht platgeloop. Dit was my eerste werk.”

      Ek sê mos ek kan nie meer emosies hanteer nie. As ek dink hoe hy stap met die sak oor die skouer en die posstukke by elke huis in die gleufie stoot, ’n jong man met geen ander toekoms nie, is my oë weer vol trane. Ek sal nie omgee as hy eendag die laaste knoppie van die hysbak vir my boontoe druk nie.

      * * *

      Ek is die nag onrustig oor die siek Ingelsman wat in die silwer Boeing die swart hemel deurklief. ’n Maer, siek man wat na asem smag, daar bo in die donker hemel. Teen wie weet watter spoed deur die nag. Sou hulle weet van sy emfiseem, sou ’n suurstofmaskertjie beskikbaar wees? Klou hy vas aan die armleunings of trek hy ver verby dit alles, klein op die vleuels van sy groot “decision”?

      Ek hoop sy dogter wag op Heathrow-lughawe vir hom. Sy is een van daai maer, sterk vroutjies, sterk kuite en boarms, met sjaals om haar gedrapeer, lang stringe krale om die nek en gestreepte bottelblonde hare bo-op die kop vasgesteek. Sy noem hom “Oh Daddy, no”.

      * * *

      Hier by ons speel kinders

Скачать книгу