LITMIR.BIZ

      “Ronderib,” sê oom Sias se stem in die donker. “Tag, Jan, kyk sulke diere!”

      Die prenteboer loop so tussen die Afrikaners deur en klap hier en daar een op die rug en op die boud, en dit lyk vir Alie darem so na “aanstel voor vreemde mense”, soos tant Lenie altyd sê.

      Sji-i-rr, sji-i-rr, draai die ligmasjientjie daar agter, en die prenteboer stap met sulke lang, lang treë deur die rooigras by die weikamp uit.

      “Kyk na die draad om sy kampe,” sê die man agter, “jakkalsdraad. ’n Goeie boer sorg vir sy kampdrade.”

      Dan skielik is die boer en die mooi mielies en die vet osse weg, en daar kom ou treurige mielietjies en arm veld op die prent, en ’n kamp vol ou brandsiek osse.

      “Dis die boer wat verkeerd boer, nie die regte kunsmis nie, nie goeie spaarkampe nie en …”

      “Ghoeps-ghaps-ghips,” sê die ligmasjientjie, die ou droë mielietjies en die brandsiek besies en alles wikkel deurmekaar, en daar is alles pikdonker.

      “Pardon, vriende,” sê ’n ander stem van agter af, “hier is ’n foutjie.”

      “Dit was ook te ellendig droog op daardie ou plasie,” sê oom Sias se stem in die donker. “G’n prent kan dit verdra nie. Vat ons maar weer na die plooibroek-boer toe. Hoe sê jy, ou Jannie?”

      “Ja-nee,” sê oom Jan se stem in die donker, “laat ons kyk of hy net so netjies by die huis aangekom het.”

      Sji-i-rr, sji-i-rr begin die ligmasjientjie weer, en daar kom eers weer die armoedige ou mielielandjies en besies ewe vinnig verby, en toe kom daar ’n draadkampie vol hoenders met ’n bloekomboom langsaan waarin ’n paar treurige ou henne sit en slaap.

      “Dis die treurige plaas se hoenderhokke,” sê die man agter, “kyk net hoe ellendig lyk hulle van die hoenderluise en die tampans.”

      Alie voel soos wanneer iemand lag vir haar dun beentjies, net so voel sy, want Rivierplaas se hoenderhokke lyk net soos daardie en die Jan-Rap-hoenders slaap ook partykeer in ’n bloekomboom, maar Rivierplaas is nie ’n ou treurige plasie nie en nie een hoender het hoenderluise nie.

      Weg is die treurige plasie en daar ewe skielik stap die prenteboer weer, dié slag by sy hoenderhokke. Sulke klein halwe afdakhuisies met ysterpale en huisieneste is dit, en die hoenders is almal so groot en vet, en hulle drink water uit sementkrippies met ’n kraan langsaan. Nee wat, nou hou Alie niks van daardie boer en sy plaas nie, want dis sommer regtig spog. En as hy Rivierplaas se hoenderhokke sien, sal hy ook sommer sê die rooibont hoendertjies het hoenderluise en hulle is treurig en dis ’n ou treurige plasie. Haar keel voel soos die dag toe sy vir Lulu gewys het sy kan ’n turksvy heel insluk en ou-Melitie haar aan haar voete kop-na-ondertoe gehou het om die turksvy uit te kry. Net so toe en styf voel haar keel oor daardie prenteboer wat naar is oor Rivierplaas se hoenderhokke. Sy sal ou-Melitie vra wat hulle moet sê as hy op Rivierplaas kom en hy sê ’n woord oor daardie kampie en die rooibont hennetjies.

      “Kyk die ou hond!” sê Lulu hardop en sy lag ’n harde lag, dat oom Krisjan se stem in die donker sê: “Sjuut, kinders.”

      Die prenteboer het by sy huis aangekom, ’n mooi wit plaashuis met ’n stoep met baie trappies, en op die onderste trappie sit ’n ou groot hond, wat met een poot agter sy oor sit en krap en krap. Amper soos die hond wat ou Aron gehad het wat die geelslang doodgebyt het. Krap-krap-krap sit die ou hond, en dan laat hy sy poot sak en draf om die huis weg. Alie wens hy kom weer, want hy is die mooiste op die prenteboer se plaas, die ou hond wat so sit en krap. As sy op die prent was, sou sy agter hom aangeloop het om die huis. Agter die huis is tog seker ’n rondawel en miskien speel die prenteboer se dogtertjie daar voor die rondawel, of miskien is die huishulp besig om vadoeke op te hang en miskien lyk sy soos ou-Melitie.

      Maar sy sal tog nie soos ou-Melitie wees nie, niemand kan soos ou-Melitie wees nie, dit weet Alie, en sy is op die plek bly, want al lyk die prenteboer se mielies so mooi en al is sy Afrikanerbeeste so vet en al het hy sulke spoghoenderhokke, hy en sy dogtertjie kan nooit ’n ou-Melitie hê nie. Te lekker voel Alie nou, soos wanneer sy lank met ’n deelsom gesukkel het en daar kry sy skielik die antwoord reg.

      Nou het Alie ook niks meer lus om na die prenteboer se mooi damme en sy groot kraal en sy skure te kyk nie.

      “Ek wens die ou hond kom weer om die huis,” sê Lulu saggies langs Alie. “Hy’s mooier as die prenteboer. Ek is moeg vir sy ou wit gesig.”

      Nadat die prenteboer nog ’n paar van die wonderlike dinge op sy plaas gewys het, is dit weer donker, en meneer Bronkhorst en oom Krisjan steek die lanterns op en almal kan huis toe gaan.

      “Was dit nie interessant nie!” sê tant Bellie vir ou tant Enna-Piet.

      “Ag ja,” sug ou tant Enna, “ek sê vir Piet, as ’n mens alles tog so agtermekaar kan hê, nè?”

      “En toe, Alie, hoe was die toefelantat toe vir julle twee?” sê tant Lenie toe sy en Lulu styf teen mekaar langs die grootmense huis toe stap.

      “Ek hou nie van die ou prenteboer nie,” sê Alie.

      “Sy gesig is te wit,” sê Lulu.

      “Reken,” sê tant Lenie, “’n toefelantat-man se gesig is mos maar so wit. Ek wens darem ek het daardie kraantjie in my hoenderkampie gehad, hoor.”

      “En so ’n dam, nè? Maar hier beneden is het niet,” sê oom Jan.

      “So ’n hele toefelantat-plaas – ai, sal dit nie vir jou te koninklik wees nie!” sê tant Lenie.

      Die wintergras kraak so kwirts-kwirts onder hul voete. Net anderkant die draad staan die pendoringboom, wat in die vaal koue maanskyn ’n skaduweetjie naby die huis maak, en daar in die kombuisvenster flikker-flakker die liggie van die kers wat ou-Melitie daar gesit het om haar te help wakker bly by Hennie tot oom Jan-hulle by die huis kom. Ver weg in die donker veld gee ’n skaap ’n koue blêrtjie, en ’n verskrikte kiewiet vlieg op en skree: “‘vierplaas! ‘vierplaas! ‘vierplaas!”