LITMIR.BIZ

Скачать книгу

sou per brief afgehandel kon word. Bowendien is dit ook nie gebruiklik om terug te kom nie.

      In elk geval nie vir die meeste mense nie. As hy ouer was en hierdie land nog duidelik kon onthou, sou hy sy herinnerings waarskynlik bo ’n konfrontasie met die nuwe werklikheid ver­kies, en as hy jonger was en geen herinnerings had nie, sou hy geen band meer daarmee voel nie en ook geen behoefte aan terugkeer. Maar hy is net oud genoeg om dit te kan onthou, of in elk geval om iets te onthou waaraan hy altyd die naam Afrika gegee het en wat gemengde gevoelens van liefde, heimwee en nuuskierigheid in hom oproep. Waarom sou hy dan nie die kans waarneem nie en gebruik maak van die verskoning wat hy gekry het om terug te gaan, al is dit maar vir ’n paar dae, om die vaag herinnerde verlede te probeer herwin, die werklikheid te probeer terugvind, en allerlei probleme in verband met liefde, toewyding en trou vir homself te probeer oplos?

      Hy het vir ’n week gekom, nie eers vir ’n week nie; reeds is dit sy derde dag in die land, en die tyd gaan verby en word minder, vinnig maar seker, terwyl hy langs die gang van hierdie onbekende huis af stap en die deure een vir een oopmaak. Nog ’n paar dae en hy sal moet terugkeer sonder dat hy iets uitgevind of geleer het en sonder dat hy nader gekom het aan die ontsyfering van één van die vele geheime.

      Daar is genoeg om te doen, dink hy, en aarsel op die drumpel, sy hand op die deurknop; hy het hierdie week ook slegs met moeite vrygemaak vir sy sentimentele en sinlose reis. Die huis waar sy moeder gesterf het, wag nog steeds soos sy dit agtergelaat het, en daar is baie dinge wat hy moet sorteer en orden en reël; hy het dit lank genoeg uitgestel. Ingedagte terwyl hy aan dit alles dink, bekyk hy die vertrekke van die plaashuis sonder om sy volle aandag te skenk aan wat hy daar vind. Dit is ook min genoeg, want die meeste van die groot kamers staan leeg of word blykbaar slegs nog as pakkamers gebruik. Dit is ’n groot huis met hoë plafonne, en die verspreide meubels lyk verdwaal in die ruimte: ’n enkele kas met ’n verkleurde spieël, ’n bed, ’n tafel met stoele daarby in die middel van ’n kamer, of ’n verweerde lessenaar met ’n roldeksel. Sommige van die meubelstukke is oud en verslete, oorblyfsels van langvergange welvaart, en die nuwer, goedkoper meubels pas nie daarby nie, die kombuistafel met formicablad, die stoele met aluminiumpote, die nagemaakte leer of houtwerk en felgekleurde plastiek. Net soos die meubels is die prente ook ’n ongemaklike mengsel van oud en nuut, foto’s uit tydskrifte, kleur­afdrukke van blomme en landskappe, met ander, ouer foto’s van volksleiers en -helde, tussen swaaromlyste familieportrette van ernstige mans en vroue in hul beste klere. Dit moet die slaapkamers van die plaasmense wees, besef hy, maar hy moet soek na tekens dat hulle bewoon word. Slegs ’n enkele, byna toevallige persoonlike voorwerp, ’n kam, ’n sakdoek of ’n potlood, dui op die aanwesigheid van mense in hierdie verlate huis.

      Daar is nog soveel om te doen, dink hy, want sy moeder het nooit iets weggegooi nie en namate sy ouer word haar lewe met al hoe meer dinge gevul, nutteloos sowel as nodig, totdat dit soos ’n eksternes aanmekaar gevleg was en dit nouliks moontlik was om in daardie oorvloed van besittings nog iets terug te vind. Hoe lank sal hy nie besig wees om dit alles uit te soek nie, die skilderye en etse wat sy vader versamel het, sy boeke, die juwele wat hy vir sy vrou gekoop het, al het sy hulle selde ge­dra, en dan nog die meer persoonlike besittings, die briewe, fotoalbums en plakboeke waarmee sy haar al die jare in die vreemde omring het. Miskien moes hy liewer gebly het om daardie verkleurde foto’s en knipsels te bestudeer, dink George; miskien sou hy dááruit meer geleer het as in hierdie onbekende en afsydige land, by mense wat dieselfde taal praat as hy, maar anders niks met hom gemeen het nie.

      Die huis is oud, en deur die jare het opeenvolgende geslagte blykbaar na behoefte daaraan toegevoeg, sodat die een ongebruikte kamer op die ander volg en daar telkens weer ’n gang wegbuig of trappies hom opnuut in die klam donker voortlei. Op die dak hoor hy ’n geruis, en fyn pleister dwarrel neer. Hy kan die muur nie meer voor hom sien nie, tas na ’n deurknop, en kom ’n kamer binne waar ’n jong man omspring en rug teen die muur oorkant hom bly staan, gereed om hom te verdedig.

      Dit duur ’n oomblik voordat hulle, verskrik en verras, me­kaar herken. Dit is een van die jong mans wat hy gisteraand in die kombuis ontmoet het, kakieklere en breë, geslote gesig, wat hy hier gesteur het.

      “Wat wil jy hê?” vra hy.

      “Jou moeder het gesê dat ek maar in die huis kan rond­kyk …” Is mevrou Hattingh wel sy moeder? Niemand het dit ooit gesê nie.

      “Soek jy iets?”

      “Nee, ek kyk sommer.”

      Die jong man staar hom aan, waaksaam en vyandig, asof hy nog gereed is om hom elke oomblik teen ’n aanval te versit. Sonder om nog iets te sê, draai George om en stap weg. In die gang wag hy totdat sy oë gewoond geraak het aan die skemeragtigheid, en dit duur ’n lang tyd voordat hy die jong man weer hoor beweeg.

      Die dag word donker, die lug somber. “Dit gaan reën,” sê me­vrou Hattingh terwyl sy heen en weer slof om die tafel te dek. “Dalk kom my man-hulle huis toe vir ete.”

      “Hulle sal nie kom nie,” sê die meisie. “Dit reën nog nie.”

      “As hulle sien die reën kom aan, kom hulle dalk.”

      “Hulle sal nie kom nie. As dit reën, kan hulle in die bakkie skuil. Hulle’t brood en koffie by hulle, Johannes het vir hulle koffie saamgevat.”

      Sy neem slegs afgetrokke deel aan die gesprek waar sy voor die venster staan. “Kom eet,” sê mevrou Hattingh vir haar. Hier binne het dit so donker geword dat net die seildoek van die tafel nog oplig in die duister.

      “Dis baie eenvoudig,” sê mevrou Hattingh; “ons eet maar eenvoudig om hierdie tyd van die dag.”

      “Dis goed genoeg,” sê die meisie ongeduldig. “Dis nie nodig om vir alles verskoning te maak nie.”

      “Jy weet nie van beter nie,” antwoord mevrou Hattingh drif­tig, “jy’t so grootgeword en nooit iets beters geken nie. Ek is nie gewoond daaraan om my gaste brood en koffie te gee vir middagete nie.”

      “Dis tyd dat jy gewoond raak daaraan. Ons lewe al lank ge­noeg so.”

      Mevrou Hattingh gaan nie verder daarop in nie. “Ek het ’n bottel konfyt oopgemaak,” sê sy vir George. Die meisie drink haar koffie, praat nie meer met hulle nie, en eet ook nie van die konfyt nie.

      Die wind waai sterker en ruk aan sy hemp terwyl hy ná die ete oor die werf stap. Die reën is naby, maar hy verkies om uit te gaan en die swygende huis te ontvlug. Die lang gras dein, die wind pluk aan die bome en waai die eerste los reëndruppels teen sy gesig. Dan breek die reën los, en hy kan nog net betyds die skuur bereik.

      Die werf word omskep in ’n skuimende bruin watervlak en vlae reën waai by die oop deur na binne. Dit gaan nog lank duur, besef hy, en begin doelloos die skuur ondersoek, maar dit is verlate met sy vermolmde strooi, verdroogde mieliekoppe en leë trôe. Hy gaan sit op ’n kis in die hoek om te wag dat die reën moet ophou, leun agteroor teen die muur, en sien dinge wat geleidelik vir hom duidelik begin word in die halflig, die tuig wat teen die muur hang, die trapleer na die halfsolder, en die roerlose donker skaduwee daarbo wat langsaam gestalte kry, sodat hy besef dat dit iemand is wat na hom sit en kyk.

      Hulle bly lank so sit sonder om te beweeg. George hoor die water van ’n lekkende geut wat eentonig langs hom neerdrup. Is dit die meisie of een van die mans, wonder hy, en waarom sê hy niks nie?

      “Kan jy in die donker sien?” roep hy uiteindelik op na die halfsolder.

      Daar kom geen antwoord nie, en vir ’n oomblik dink hy dat hy hom vergis het en bale of sakke vir ’n mens aangesien het, maar dan beweeg die persoon teenoor hom en lag saggies.

      “Ek het ook nege lewens,” roep hy terug.

      Dit is ’n man se stem. George staan op en stap na hom toe. “Hoe lank sit jy al daar?” vra hy.

      “O, lankal, nog voor die reën begin het. Jy’t my nie gesien nie, nè?”

      “Kan ek opkom?” vra George.

      “As jy niemand sal vertel dat jy my hier gekry het nie.”

      Hy

Скачать книгу