LITMIR.BIZ

      Szacuje się, że w 2013 r. na świecie były 232 miliony międzynarodowych migrantów, w tym 207 milionów z nich (89%) było w wieku 15 lat i starszym, a spośród nich pracowało 150 milionów ludzi (65% wszystkich migrantów) (ILO Global… 2015, s. 5). Większość pracowników migrantów na świecie w 2013 r. zajmowała się usługami: 107 mln z łącznej liczby 150 mln pracowników migrujących, co stanowi 71%. Zatrudnionych w przemyśle i budownictwie było 27 milionów (18%), a w rolnictwie 16,7 miliona (11%) (ILO Global… 2015, s. 8). Najwięcej pracujących migrantów było w Europie (33% wszystkich pracujących migrantów wybrało ten kontynent) oraz w Ameryce Północnej (25%) (Global Migration… 2018, s. 23).

      Obecne szacunki wskazują, że praca jest głównym powodem, dla którego ludzie migrują na skalę międzynarodową, a pracownicy migrujący stanowią znaczącą większość międzynarodowych migrantów na świecie, z których większość mieszka w krajach o wysokim dochodzie (World Migration… 2018, s. 28–29).

      Przy analizowaniu danych statystycznych dotyczących migracji pracowniczych istotne jest jednak wzięcie pod uwagę ograniczeń wynikających z niejednoznacznych definicji i trudności w pozyskaniu danych. Migrant definiowany jest jako osoba, która zmieniła swój kraj stałego zamieszkania na dłużej niż rok. W praktyce często ta definicja nie jest używana i wykorzystywane są dwa inne podejścia odwołujące się albo do obywatelstwa innego kraju (ang. foregin poulation), albo miejsca urodzenia w innym kraju (ang. foregin-born population) (ILO Global… 2015, s. 27). To powoduje, że w statystykach dotyczących pracowników migrantów nie są ujęte wszystkie grupy zagranicznych pracowników (ILO Global… 2015, s. 29–31):

      Wzory migracji na świecie odzwierciedlają zmiany charakteru więzi gospodarczych, politycznych i kulturalnych pomiędzy krajami. W opisie ruchów migracyjnych na świecie po II wojnie światowej wyróżnia się cztery modele: klasyczny, kolonialny, model gastarbeiterów i imigracji nielegalnej (tabela 2.3).

      Modele te odwołują się przede wszystkim do działań państw przyjmujących imigrantów. S. Castles i M.J. Miller (2011, s. 28–29) wskazują, że współcześnie opisane wyżej procesy są kontynuowane, ale przybierają nowe formy i można wskazać na pewne ogólne tendencje. Pierwszą z nich jest globalizacja ruchów migracyjnych, przejawiająca się większą niż dotychczas liczbą państw, których dotyczą te procesy, oraz rosnącym zróżnicowaniem etnicznym migrantów w krajach przyjmujących. Coraz więcej krajów staje się zarówno celem, jak i źródłem migracji. Procesy migracyjne dotyczą też coraz większej liczby osób i są zróżnicowane – w większości państw występuje jednocześnie kilka typów migracji, co utrudnia wypracowanie skutecznych rozwiązań społecznych. Kolejną cechą charakterystyczną jest wzrost liczby kobiet, przede wszystkim wśród migrantów pracowników, oraz rozpowszechnienie migracji tranzytowych, które dotyczą państw wcześniej będących krajami emigracyjnymi (np. Polska, Hiszpania, Turcja). Obecnie międzynarodowa migracja charakteryzuje się również rosnącym stopniem upolitycznienia: oddziałuje na politykę wewnętrzną poszczególnych państw i często jest wykorzystywana w kampaniach wyborczych.

      Tabela 2.3. Modele migracji

      Źródło: opracowanie własne na podstawie A. Giddens 2012.

      Jak wskazuje D.S. Massey (2015, s. 281), kluczową różnicą pomiędzy migracją do lat siedemdziesiątych XX wieku a współczesną jest stopień zaangażowania rządów krajowych w zarządzanie przepływami międzynarodowymi. Zaostrzenia dotyczące ruchów migracyjnych wystąpiły po I wojnie światowej w wyniku upowszechnienia systemu paszportów i wiz. Podkreślić jednak trzeba, że wiza najczęściej uprawnia jedynie do wjazdu na dany teren na określony czas w celach turystycznych lub biznesowych, nie dając prawa do pracy. Podjęcie legalnego zatrudnienia, studiowanie lub przebywanie na stałe w innym celu w innym państwie wiąże się z koniecznością uzyskania odrębnego zezwolenia. Obecnie wszystkie kraje nakładają zarówno ilościowe, jak i jakościowe ograniczenia przy wjeździe na stałe na swój teren.

      Migracja globalna istnieje od zarania dziejów, ale obecnie obserwowane zmiany dotyczą skali, tempa i zakresu. Po II wojnie światowej problemy migracyjne skupione były wokół procesów osiedlania się migrantów oraz funkcjonowania i asymilowania mniejszości etnicznych. Obecnie badacze wskazują na tendencje, które będą kształtowały proces migracji w przyszłości (Giddens 2013, s. 364–366). Kluczowe znaczenie zyskają pogłębiające się zmiany demograficzne w krajach rozwiniętych: zmniejszanie wskaźników dzietności i umieralności, wydłużenie życia, co będzie prowadziło do rosnącego w tych krajach popytu na pracę na wszystkich poziomach kwalifikacji. Kraje rozwinięte będą musiały polegać na pracy imigrantów z krajów rozwijających się. Kurczące się zasoby pracy spowodują rosnącą konkurencję i rywalizację nie tylko o wysoko wykwalifikowany personel, lecz także o pracowników z niskimi kwalifikacjami.

      Na przyszłe zmiany we wzorcach zachowań migracyjnych zdecydowany wpływ ma również rozwój transportu oraz technologii komunikacyjnych. W połowie lat 60. XX wieku szybkie zmiany technologiczne w lotnictwie spowodowały hossę w transporcie lotniczym. Postępy te pozwoliły samolotom na dotarcie do odległych miejsc po znacznie niższych kosztach, co doprowadziło do większych zmian w transgranicznych przepływach osób i towarów. Dzięki zwiększeniu dostępności transportu lotniczego, rozwojowi telekomunikacji dalekobieżnej, która może odbywać się w czasie rzeczywistym, globalizacja umożliwiała rozwój społecznościom transnarodowym. Spadające koszty transportu samolotowego oraz transatlantyckich połączeń telefonicznych i satelitarnych powodują „śmierć odległości” (Cairncross 1997). Najnowsze dane pokazują utrzymującą się tendencję spadkową kosztów podróży lotniczych, które pomiędzy rokiem

Скачать книгу