LITMIR.BIZ

Скачать книгу

вочы. – А калі вас, Божа барані, на вайне заб’юць?

      – Гм… ну, як заб’юць, дык не ажанюся.

      – Што не ажэніцеся – нічога, але калі да навяртання загінеце, будзеце вечна ў пекле гарэць.

      Узводны заўважыў побач афіцэра і адышоў. А апоўдні прыцягнуўся зноў і гэтым разам ужо прыклеіўся да Касі Сцяпуры. Прабалбатаў з ёй амаль гадзіну, захапляючыся яе прыгажосцю, выказваючы сімпатыю польскаму народу і гатоўнасць навярнуцца ў каталіцтва ды ажаніцца з «палячкай».

      XIX. «Чаму ты такая?»

      Косцік хадзіў як атручаны: не еў, не спаў, не хацеў ні з кім размаўляць. Як яна там, бедная? Можа, падае ад знясілення, можа, які кацап яе крыўдзіць, а можа, сапраўды казакі нагайкамі б’юць? Гэтыя думкі не выходзілі ў яго з галавы. Іншыя наракалі на гэтыя акопы, з усіх сілаў намагаліся ад іх адкупіцца, выкруціцца, а Косцік бедаваў, што леснікоў ад іх вызвалілі, і ўсёй душою прагнуў, каб яго ўзялі. Ён бы ўсю працу патрэбную за Каруську рабіў і ўласныя плечы пад нагайкі падставіў, калі б мог.

      Штовечар ён ішоў у Смалярню альбо на хутары, каб паслухаць і пра ўсё выпытаць. Даведаўшыся, што сагнаныя пад Бярэзіну людзі бесклапотна забаўляюцца, ён перастаў хвалявацца за Карусін лёс, але тут жа з’явілася атрутная думка пра саперніка. «А раптам знойдзецца якісь хлюст і будзе там яе карагодзіць, пакуль мяне няма? – думаў Косцік. – Ці ж мала там народу сабралася і хлопцаў усякіх».

      Чым больш ён пра гэта думаў, тым больш трывожыўся.

      – Наш хлопец, пэўна, нейкае няшчасце сабе прадчувае, што такі задуменны ўвесь час, – казала Васілеўская мужу.

      – Нічога ён не прадчувае, проста па моладзі сумуе і па дзяўчыне, – трапіў у самую сутнасць больш разважлівы ляснік.

      Для пэўнасці ён вырашыў пагаварыць з сынам сам-насам, але сын яго апярэдзіў.

      – Ведаеце, тата, – пачаў Косцік за вячэрай, – работы дома цяпер няшмат, дык, можа, я пайду ў акопы? Зараблю які рубель – я чуў, што дарослым мужчынам няблага плацяць.

      – Дабравольцам у акопы?! Гэта ж смех дый годзе! – зароў бацька. – Людзі адтуль уцякаюць, а ён пойдзе прасіцца, каб узялі. Пры цяперашнім бязладдзі людзі поле не хочуць засяваць, уласнай картоплі капаць не хочуць, а ён пра заробкі марыць! Ці ж табе хата наша нямілая, харч нясмачны, што ад нас уцячы хочаш? – лаяўся ён.

      Маці таксама пачала дакараць:

      – Сынку, табе ж вясною ўжо ў войска ісці, а ты з намі пабыць не хочаш, каб мы на цябе налюбаваліся.

      – Як не пускаеце, не пайду, – адказаў Косцік. – Буду ў хаце сядзець, жэрці, спаць, а вы любуйцеся. Не пайду.

      Ён раззлаваўся і цэлы тыдзень не выходзіў нават за плот, пакуль бацька ўрэшце не ўстрывожыўся і не пачаў на яго крычаць:

      – Ты, хлопец, здурнееш так, у хаце седзячы і думаючы сабе штось! А ну за стрэльбу і ў лес. Марш!

      Косцік паслухаўся і скіраваўся да смалярскага кліну ў надзеі, што даведаецца хоць нешта ад сейбітаў. Самы рог баранаваў стары Пятроўскі. Хлопец падышоў да яго, павітаўся і загаварыў пра дачок:

      – Дзяўчаты там у акопах бядуюць, а дзядзька – пры баране.

      – Я са старымі сваімі касцямі пры баране трохі мо і бядую, а яны, сучкі, там бавяцца і вечарынкі ладзяць, – адказаў Пятроўскі.

      – Вечарынкі ў акопах?!

      – Нешта

Скачать книгу