Қазіргі заман кезіндегі Азия мен Африка елдерінің тарихы (1945–2012). II бөлім - Рыскелді Мырзабекова

Скачать книгу

түзетулер енгізіп оны бекітті. Түзетулер нәтижесінде ел президентін екі палаталы парламент сайлайтын болды. Екі палаталы парламент президент сайлау процедурасын заңға сай жүзеге асыруға міндетті болды. Парламентке елбасының функциялары берілгенімен оның атқарушы билігі болмады. 1960 жылғы парламенттік сайлауларда 1955 жылы құрылған оппозициялық-демократиялық Минчжудан партиясы жеңіске жетті. Ел президенті болып байырғы оппозицияның көрнекті қайраткері Юн Бо Сон сайланса, премьер-министр ретінде Чжан Мен тағайындалды. 1960 жылдың 1 қарашасында Екінші республика жарияланды.

      Алайда Минчжудан партиясы билікке келе салысымен өзінің беделі мен ықпалын жоғалта бастады. Оған себеп болған алдыңғы Ли Сын Ман режимінен мұраға қалған ел ішіндегі ауыр әлеуметтік-экономикалық жағдай болатын. Минчжудан билікке келген соң ел экономикасы дағдарысты жағдайды басынан кешіруді жалғастыра берді және жұмыссыздық деңгейі төмендеген жоқ. Сонымен бір мезгілде Солтүстік пен Оңтүстік корея арасында байланыстарды ұлғайту мүмкіндігі ел ішінде орасан-зор құлшыныс тудырды. Бұл жағдай әсіре оңшыл күштерді, әсіресе корей соғысының «итжығыстық» нәтижесіне көңілдері толмаған офицерлердің мазасын алды. Үкіметтің қарулы күштерге жұмсалатын шығындарды қысқарту туралы қабылдаған шешімі армияда үкіметке қарсы наразылықтың одан ары күшеюіне алып келді.

      Осындай жағдайда генерал-майор Пак Чжон хи бастаған офицерлер тобы әскери төңкеріс жоспарын жасады. Бұл жоспар президент Юн Бо Сон мен АҚШ өкілдерінің қол қусырып отыруымен және бірқатар бай кәсіпкерлердің қаржылай қолдауымен даярланды. Әскери төңкеріс 1961 жылдың 15 мамырынан 16 мамырға қараған түні жүзеге асырылды. Үкіметтік әскер бүлікшілерге ешқандай қарсылық көрсеткен жоқ. Әскери төңкерістен кейін елде Мемлекеттік қайта жаңарту Жоғары кеңесі (МҚЖк) құрылды. МҚЖк елде әскери жағдай енгізіп, Ұлттық жиналысты, партиялар мен қоғамдық ұйымдарды тарқатып, митингілер мен демонстрациялар өткізуге тыйым салды және көптеген баспасөз құралдарын жауып тастады. Премьер-министр Чан Мен ресми түрде биліктен бас тарқандағы жөнінде мәлімдеме жасады.

      1962 жылдың наурызында әскери режим бұрындары өмір сүрген саяси партиялар мен ұйымдардың мүшелеріне саясатпен айналысуға тыйым салатын заң шығарды. 1962 жылдың қарашасында жаңа конституция бойынша референдум өткізілді. Жаңа конституция ел президентінің жеке құқықтарын мейлінше күшейтті. Президенттің өкілеттігі барынша кеңейтілді. Атап айқанда, президент кабинет пен премьер-министрді тағайындауға, келісім жасауға және оларды ратификациялауға, соғыс жариялауға, бейбітшілік келісімдерге қол қоюға, қарулы-күштердің бас қолбасшысы болуға құқылы болды.

      Сайлауға қатысу үшін әскерилер 1963 жылдың ақпанында Демократиялық республикалық партия (ДРП) құрды. Бұл партия өзінің жетекшісі ретінде 1963 жылдың тамызында ғана әскери қызметтен кеткен Пак Чжон Хидің есімін атады. Жаңадан құрылған Демократиялық басқару партиясы (ДБП) өзінің

Скачать книгу