LITMIR.BIZ

Скачать книгу

рускі ваявода Даніловіч* сотню. Пан Струсь* дзвесце.

      – Ну, у гэтага таварыства на схвал! – заўважыў гетман з ноткаю зайздрасці. Хмяльніцкі стараста Мікалай Струсь і сам быў ваяр пашукаць падобнага!

      – Панове Мікалай Малынскі*, Алізараў*, староста брацлаўскі Валенты Каліноўскі* па сто коней у кожнага, тое ж і ў казацкай харугве пана Фалібога*. А ў пана Балабанава* сто трыццаць. – Збіраецца табун патроху, як лічыш? – усміхнуўся гетман.

      – Не ў кожнага табуна такі стаенны! – дазволіў сабе жарт афіцэр. – Затопчам непрыяцеля.

      Ведаў на якую цяжкую справу выправіў гетмана кароль. Хацелася і начальніка і сябе падтрымаць вясёлым словам. Гетман адказаў сумнай усмешкай.

      – Але ж гэта не ўсё?

      – Так, – кіўнуў ад'ютант. – Яшчэ маем харугвы Стадніцкага, Казаноўскага, Фірлея*, Скуміна*, Спадвілоўскага*, князя Кшыштафа Збараскага*. У кожнага як на дамову, па сто коней, – усміхнуўся афіцэр.

      – Ну, пан Кшыштаф, як вялікі каронны канюшы, мог бы і болей прывесці, – прамовіў з дакорам гетман. – Але нічога сабе гурма.

      Гетман і без напаміну ведаў склад падначаленых харугваў, але перабіраючы па адной, уяўляў якім чынам і ў які момант бітвы іх выкарыстае. Паўставалі перад яго вачыма шчэццю даўгіх коп'яў, перад якімі не ўстоіць ніякая пяхота. Але ж наяўная кавалерыя не змяце варожага войска адным налётам. А сваёй пяхоты, лічы, што няма.

      Звесткі, нібыта Дзьмітры Шуйскі, збірае значныя сілы пад Калугай, пацвердзіліся: апроч уласнага войска мелі маскавіты восем тысяч наймітаў—чужаземцаў. Ачысціць абшар ад раскіданых атрадаў Рэчы Паспалітай ім будзе не цяжка, а маючы спакойны тыл, дапамогуць Смаленску. Было разумна не чакаць, калі падыдуць астраханскія ды казанскія татары, і нанесці ўдар першымі. Гетман вырушыў 6 чэрвеня.

      Гэтым мог бы заняцца каралеўскі ўлюбенец Якуб Патоцкі, яму войска кароль напэўна не пашкадаваў бы. Але прыгажун спаслаўся на слабое здароўе, нібы ў Жулкеўскага яно волатаўскае. Развёў хітрун кірмашны торг, узнагароды яму патрэбны, смаленскую славу з каралём падзяліць! Нібы да гэтага быў у крыўдзе! Але ж каб толькі сабе, а то і набліжаным сваім хоча каралеўскай ласкай прыслужыцца. Ну і што? Давялося Міласціваму пану клікаць Жулкеўскага, хоць і лічыць кароль, што гетману ў галаве не бітвы пераможныя, а хітрыкі палітычныя.

      Злаваў Міласцівага пана стары ваяка. Ад самага пачатку быў непрыхільны паходу, дзьмуў у адну дуду з ліцьвінскай шляхтай. Тая не хацела яшчэ адной вайны ля сваіх межаў у дадатак да інфлянцкай, увесь цяжар якой па ранейшаму несла Вялікае Княства і яго гетман Хадкевіч.

      – Адным скокам хочаш, яснепан, на Маскву? – каралеўскі папрок не варажыў нічога добрага. – Цара прэч і каралевіча на Крэмль!

      Магло здавацца, што не за каралеўскага сына стараецца гетман, а за якога свайго суродзіча.

      – Калі ўжо такія поспехі Шуйскага пачаліся, – даводзіў Жулкеўскі,– а нашы справы сцесненыя і ўвогуле сумнеўныя, варта шукаць honestus receptus, якое годнае выйсце.

      Шуйскія нібыта няблага

Скачать книгу