ТОП просматриваемых книг сайта:
Изхор. Xurshid Do`stmuhammad
Читать онлайн.Название Изхор
Год выпуска 0
isbn 978-9943-20-794-3
Автор произведения Xurshid Do`stmuhammad
Издательство Yangi asr avlodi
Х.Дўстмуҳаммаднинг бозор мавзусига бағишланган илк асарларидан бири «Жажман» ҳикояси миллий ҳикоянавислик ютуғи сифатида эътироф этилган. Жажман ҳикояда юҳо нафс тимсолидир. Олдин уни беозор махлуқ кўриб, эрк берган одамлар сўнгра даҳшатга тушади: «Шуни ўлдириб, тинч яшайлик!» Бироқ Жажманни, яъни ҳакалак отиб кетган балои нафсни ўлдириш осонми?! Илк бор 1989 йилда эълон қилинган ҳикояда бозорчиларнинг саъй-ҳаракати натижасида «ўлди», деб ҳисобланган Жажманнинг икки баробар катталикда тирилиб келиши гўё адабий башоратдек бўлди.
Тўпламдаги айрим ҳикояларнинг жозиба кучи шунчаликки, уларни охиригача ўқиб улгурмаёқ, китобхонда олдинги саҳифаларга такрор кўз югуртириш, асарнинг мазмун-моҳиятини илғаш, таг қатламларига чуқурроқ етиш иштиёқи пайдо бўлади. «Ўн биринчи эшик» шундай ҳикоялардан бири. Сўлим истироҳат боғида Расул ўз севгилиси Башорат билан кезмоқда. Сайру саёҳат учун барча нарса муҳайё: дарахтзор, кўл соҳили, сайҳонлик. Бироқ Расул тинимсиз боғнинг деворлари, эшик-дарвозаларини излайди. Расул билан «дунёнинг энг олис бурчакларигача кетиб қолишга тайёр» Башорат унга ҳамдардлик билан дейди: «– Қизиқсиз-а, Расул ака… «Девор, дарвоза» деяпсиз-у… мана шу одамлар-да, девор! Дарвозаю эшиклар – одамларнинг юраги, қалби, мана шу юрак ва қалблар тушунсагина дарвоза тавақалари очилган ҳисобланади биз учун!»
Бу сатрлардан сўнг китобхонга ҳикоя рамзлар асосига қурилгани, асар қаҳрамонлари номлари ҳам рамзийлиги аён бўлади. Диққат таранглашиб, Расул девор-дарвозаларни қидириш ва очишга зўр бергани сайин, ўқувчи ақл ва тасаввурларини ишга солиб, рамзлар қатига яширинган мазмун-моҳиятни