Шигырьләр / Стихи (на татарском языке) - Акмулла

Скачать книгу

мәфтүн булып[200],

      Күп галим ул газизгә кырын булган.

      Бу зат һәм үз гасрында әгъля галим[201],

      Хасидләрен мөбтәля табгы сәлим[202],

      Артына бераз әсәр ташлап киткән,

      «Камигыльбидәга»36+ гүя сәйфе сарим[203].

      Һәр бәндә хәзинәсен идәр изһар[204],

      Вәләкин хәзинәдә тәфаүәт[205] бар;

      Ни бар-югын белерсез – дөкян[206] ачса,

      Һәркемдә бер сәүдә бар хале микъдар[207].

      Вәләкин Мәрҗанинең эше башка,

      Йылкының толпарындай йолдыз-кашка.

      Алыстан шәгъшәгасе[208] балкып торган

      Җәүһәрдәй кундырылган алтын ташка.

      Кай эше ул фазыйльнең таң калмастай,

      Кай сүзе ул кямилнең күз салмастай? —

      Дәрденә дәрдемәндләр шифа тапды,

      Сукырлар күзен ачды карманмастай!

      Сәрхәбадлы[209] кешеләргә бик килешде,

      Булдылар аяк-кулы сызланмастай.

      Кәмале йир йөзенә мәшһүр булды,

      Булдылар яманлауга алданмастай,

      Әсмаэи мөстәүрәдән җәмал ачып[210],

      Әхбабын[211] гашыйк кылды җан калмастай;

      Шәҗәрәи дәлилнең[212] тамыры тирән, —

      Алай-болай койынга[213] кузгалмастай.

      Беркеткән хөҗҗәт[214] берлән мөддәгасен[215],

      Остайы сылу[216] җунып салган таштай;

      Эше пөхтә машинаның, ширазындай,

      Җебенең төйгән йире таркалмастай.

      Хасидләрнең йөрәкләре салмакланды,

      Кирәсе[217] авыр булды тарталмастай.

      Батырларның кылычындан каяу чыкды,

      Кайтадан эшкә кереп ялганмастай.

      Айрылдылар күп хасидләр әдәбендән —

      Хасыйле тәкәбберлек сәбәбендән;

      Мөганид[218] күркәм йиргә күзен салмай —

      Мәкъбулатка тәмәррөн гадәмендән[219].

* * *

      Адәм кямил булмады кайнап пешмәй,

      Мәхәббәт фәнҗанендән[220] шәраб эчмәй.

      Дошманлар хәбаләне[221] салып карай —

      Тургайның тозагына лачын төшмәй.

      Һавада ул бер шоңкар әйләнә очкан,

      Без йөрәмез кара коштай эзләп тычкан;

      Төлкеләр анда чыдап тора алмайлар,

      Гүя бер киң апандан[222] йөрәге очкан.

      Без сатдык меллалыкның коры атын,

      Бездән артык яулыклы дөрест хатын;

      Күңлемезне бер сындырып еламаймыз,

      Уйланып гарасатның вәкафатын[223].

      Ашкан бер галим чыкса – яманлаймыз,

      Мәҗлесне гайбәт илән тәмамлаймыз;

      Эшемез йә истиһза[224], йә хәкарәт,

      Үземезне һәр гайбдән амандаймыз[225].

      Яхшыны сүккән илан аты китмәс,

      Яман сүзнең күңелдән даты[226] 37+ китмәс;

      Саф алтынны нәҗескә буяу илән

      Нәҗес китәр алтынның заты китмәс!

      Кыйсык ук аткан

Скачать книгу

<p>200</p>

Мәфтүн булу – үз-үзен онытып мавыгу, тәмам бирелү.

<p>201</p>

Әгъля – югары, бөек.

<p>202</p>

Көндәшләрен сәламәт күңеллелеккә дучар иткән.

<p>203</p>

Сәйфе сарим – үткен кылыч.

<p>204</p>

Изһар итү – күрсәтү, ачып салу.

<p>205</p>

Тәфаүәт – аерма.

<p>206</p>

Дөкян – кибет, магазин.

<p>207</p>

Хале микъдар – хәленә күрә, үз хәленчә.

<p>208</p>

Шәгъшәга – нур, балкыш.

<p>209</p>

Сәрхәбадлы – авыручан, чирләшкә.

<p>210</p>

Яшерен исемнәрдән матурлык ачып.

<p>211</p>

Әхбаб – дуслар; яраткан кешеләр.

<p>212</p>

Шәҗәрәи дәлил – дәлил агачы.

<p>213</p>

Койын – өермә, җил-давыл.

<p>214</p>

Хөҗҗәт – документ, аргумент.

<p>215</p>

Мөддәга – претензия, дәгъва.

<p>216</p>

Остайы сылу – сылу оста (уңган оста).

<p>217</p>

Кирә – төялгән йөк.

<p>218</p>

Мөганид – карышучы, дошманлык күрсәтүче.

<p>219</p>

Кабул ителмәгәннәргә гадәтләнмәгәненнән.

<p>220</p>

Фәнҗан – чынаяк, кәсә.

<p>221</p>

Хәбалә – ау, тозак.

<p>222</p>

Апан – аю яки бүре өне; җимерек кое чокыры.

<p>223</p>

Вәкафат – киләчәк.

<p>224</p>

Истиһза – көлү, мыскыллау.

<p>225</p>

Амандаймыз – исән кебек тоябыз, азат шикелле сизәбез.

<p>226</p>

Дат – кер, тап; кимчелек (зәгыйфьлек).