Шигырьләр / Стихи (на татарском языке) - Акмулла

Скачать книгу

href="#n_164" type="note">[164] 26+,

      Әфазыйльдән мөсәлләм җами гафи[165];

      «Җәлал» га хашиясе[166] 27+ аңа шаһид,

      Нә кадәр мәдех кылсак, шунчә җәдир[167].

      Ливаъи тәхкыйкатьне хамил булга[168]

      Мөбариз[169] арасында бу – бер әмир!

      Җәридәи замандай җәмал ачы[170],

      Күргәзде йәде бәйза28+ ялгыз бу ир.

      Кайсысындан күренде мондый бәйан?

      «Өййәһум йүнәббиъүкә мисле хәбир?»[171]

      «Хикмәте балигасе»29+ кандай икән?

      Зәукы сәлим[172] иясенә балдай икән;

      Осуле хәкаикъны хамил булган[173]

      Адәмнең тәнендәге җандай икән.

      Хәдисдә[174] мәһарәтен нәзар кылсаң,

      Әсхабдән ишеткәндәй30+ аңлай икән[175].

      Мондай гали галимгә тел озаткан —

      Ул үзе дүрт аяклы малдай икән!

* * *

      Казакъча шигырь яздым ачык кылып,

      Хасидләрнең йөрәген ачындырып.

      Тәхкыйкләрен күргән соң куангандан,

      Китабларын карыймын да гашыйк булып.

      Тәсныйфлары басыйрәтне ярук кылган[176],

      Нәфис, хәсис[177] арасын фәрекъ кылган[178];

      Адашканда киз килеп[179] балга төшкән —

      Мин байгыш бер кырмыска гарык булган.

      Унбиш ел «Назурә»сен алганыма,

      Карай-карай баш очыма салганыма;

      Шифаи садр андан хасил итдек[180],

      Эленмәй хасидләрнен кармагына.

      Морадлары мөкябәрә[181] булгандай соң

      Хасидләр күз салмайлар аръягына;

      Гавайлары, мулласына табигъ булып[182],

      Дөрләтеп ярып йөри ярмагына[183].

      Нигә мончә безләрдә әдәб кыска?

      Кәмаләт болай торсын – гакыл вуста[184].

      Бер йиргә килештереп хат язалмай,

      Берәүне яманларга кандай оста!

      Бәгъзесе укый да алмай гыйбарәтен,

      Кямилгә кандай кыла хәкарәтен?

      Дамеллалар бәгъзесе, белә торып,

      Хасмының морад кыла хәсарәтен[185].

      Әдвия хамил булмас бәгъзе мәрыйз,

      Нәсихәт кабил булмас фәззы гализъ[186].

      Шәятыйнның[187] әбһәрен[188] өзеп киткән —

      Атылып түбәсендән «Бәркыльвәмиз[189]».

      «Җарудә» иясенә сүземез юк,

      Аларга каршы килер йөземез юк,

      Рәхимуллаһи рәхмәтән васигатән[190],

      Дөньяда сүземез бар – үземез юк!

      Ул да бер галим икән сөйләй торган,

      Голяма мәҗлесендә мәйдан алган,

      Морадына монафины[191] сөймәй торган,

      Курае килешкәндә көйдәй торган.

      Без дә күрдек угының аткан йирен,

      Кай йиргә угы төшеп яткан йирен, —

      «Фәликөлли вәҗһәтин муәҗҗиһәтин»[192],

      Бәрәкалла, килештереп тапкан йирен.

      Ана шәрик дамелла Мөхибулла31+,

      Раббани

Скачать книгу

<p>165</p>

Бик күпсанлы танылган галимнәрдән.

<p>166</p>

Хашия – бит кырыйларындагы аңлатма яки бер әсәргә багышланган аңлатма китап.

<p>167</p>

Җәдир – лаек.

<p>168</p>

Хакыйкать байрагын күтәргән.

<p>169</p>

Мөбариз – көрәшчеләр.

<p>170</p>

Замана гәзитәсенең (басма сүзенең) күркәмлеген ачып.

<p>171</p>

Алар сиңа белгән булып хәбәр иттеләрме?

<p>172</p>

Зәүкы сәлим – сәламәт зәвык.

<p>173</p>

Хакыйкать нигезләрен күтәрүче булган.

<p>174</p>

Хәдис – пәйгамбәр сүзләре.

<p>175</p>

Хәдистә осталыгына карап карасаң,

Сәхабәләрнең үзләреннән ишеткәндәй аңлый икән.

<p>176</p>

Язганнары күңелләрне (аңны) яктырткан.

<p>177</p>

Хәсис – түбән, пычрак.

<p>178</p>

Фәрекъ кылу – аеру.

<p>179</p>

Киз килү – туры килү, очрау.

<p>180</p>

Йөрәккә дәва аннан хасил иттек.

<p>181</p>

Мөкябәрә – эрелек, һавалылык, мин-минлек.

<p>182</p>

Табигъ булу – буйсыну.

<p>183</p>

Ярмак яру – биредә, зур эшне ваклап, «буш фикер таратып йөрү» мәгънәсендә (элекке сум металлдан вак тәңкәләр яруга ишарә).

<p>184</p>

Камиллек болай торсын, акыл да уртача.

<p>185</p>

Көндәшенең зыян күрүен максат кыла.

<p>186</p>

Кайсыбер чир дәваны күтәрә алмас,

Нәсыйхәтне кабул итүче тупас, мәрхәмәтсез булмас.

<p>187</p>

Шәятыйн – шайтаннар.

<p>188</p>

Әбһәр – кан тамыры.

<p>189</p>

Бәркыльвәмиз – яшьнәгән яшен.

<p>190</p>

Алланың рәхмәте иксез-чиксез.

<p>191</p>

Монафи – каршы, килешмәүче.

<p>192</p>

Һәрбер кешегә үз йөзе бирелгән.