Шигырьләр / Стихи (на татарском языке) - Акмулла

Скачать книгу

бер инсафка килсәңез ни? —

      Фиргавеннең15+ варисы имәссез сез!

      Борадәр, минлекне куй галялхосус[128],

      Мин-минлек иясенә китерер носс[129],

      Мәрҗанигә алышырга кем чыдасын? —

      Куәсенә дәлаләт кылса носус![130]

      Фазыйльне фазыйль белсәк, эчен көймәс,

      Һәркачан тәвазыйгда бармы нәкыс[131]?

      Батыр менән көрәшсәң, сау калмассың,

      Аяймын, бил-умыркаң өзелсә, дус.

      Ул сезгә җәүһәр җыеп нәсар кылды[132],

      Инде син кадерен белеп итәгең тус[133];

      Ала алмай ул җәүһәрдән коры калсаң,

      Бәхтеңнең шомындан, бел, артыңны кыс!

      Кил, зинһар, борадәрем, инсафка кил,

      Куәтең канча[134] икән – чамаңны бел!

      Халь килсә, аның эшен сез дә эшләңез.

      Булмаса – файда бирмәс такылтак тел.

      Белгәнгә нигә эчең көя синең? —

      Эшен күр моталәга иясенең[135]!

      Һәр фәннең бер сайлаган риҗале бар, —

      «Иясе серен белер биясенең».

      Керләсәң һәрнәрсәне – карайтырсың,

      Хасидсез[136] андай фазыйль калай[137] торсын?

      Исламбул, Мисыр, Шамда16+ нәзыйре юк[138], —

      Кышкар, Казан, Дагыстан болай торсын!

      Бу чакда һичкем аңа тиң килмәйде,

      Бу яклар һичкемне аңа тиңәрмәйде.

      Батырлары мәйданга чыгып күрсен,

      Булмаса, «ул белмәй» не кем белмәйде?!

      Үлчәде истыйрлябен мөһәндисләр,

      Тәхкыйкын тәхсин күреп мөбарисләр[139],

      Һәр йирдә табгы сәлим[140] әфазыйльдән[141],

      Хосусән Труйски17+ мөдәррисләр.

      Хосусән хаҗи хәзрәт кылды тәсдикъ,

      Ушандак[142] ишан хәзрәт галяттәхкыйк[143]18+ —

      Фөкарага[144] кыйблэ-и хаҗәт булган,

      «Хәвалиһе мин көлли фәҗҗе гъәмикъ»[145].

      Болар да сез белгәнне белгәндәйләр,

      Китабны сез чамалы күргәндәйләр;

      Шаһбаздай[146] ялтыраган бер шоңкарлар,

      Тойгынның[147] аягындан элгәндәйләр.

      Моталиб талиядә хәккан мәркат,

      Мәкасыйд талиядә хакка миръат[148],

      «Игътибар» да игътибарга алган икән

      Хөрмәтле Ризаэтдин19+ – бер кямил зат.

      Җөмлә дилсаф[149] әһле инсаф алды гыйбрәт,

      Казанга бу сәбәбдин килде фәхрәт[150],

      Рөтбәсенә мөтталигъ мөхлис икән[151]

      Дамелла Борһанетдин казый20+ хәзрәт.

      Әлхасыйль[152], күп әфазыйль салды колак,

      Барып табып әйтүгә телем чулак;

      Мәмсәви дамелланың21+ мәдхе калай?

      Ләззәтле гыйбарәте – егет сымак.

      Гайре чит вилайәтдән[153] ничә ирләр,

      Исламбул, Һиндстандан мөшаһирләр[154]

      Китабларын кабул кылып бастыртканлар22+,

      Чалкаеп

Скачать книгу

<p>128</p>

Галялхосус – бигрәк тә, аеруча.

<p>129</p>

Китерер носс – төгәлсезлек китерер.

<p>130</p>

Үз куәтенә язмаларны дәлил кылса!

<p>131</p>

Тәвазыйгда бармы нәкыс? – тыйнаклыкта (әдәплелектә) кимчелек бармы?

<p>132</p>

Нәсар кылу – өскә сибү.

<p>133</p>

Итәк тусу – итәкне тоту.

<p>134</p>

Канча – күпме.

<p>135</p>

Моталәга иясе – укытучы, өйрәтүче.

<p>136</p>

Хасид – көнче, көнләшүче.

<p>137</p>

Калай – ничек.

<p>138</p>

Нәзыйре юк – охшашы юк, тиңе юк.

<p>139</p>

Инженерлар астролябияләрен үлчәделәр,

Үз фикерендә торучылар тикшерүен яхшы күрде.

<p>140</p>

Табгы сәлим – саф табигать, сәламәт табигать.

<p>141</p>

Әфазыйль – өстенрәк, иң өстен галимнәр.

<p>142</p>

Ушандак – шулай ук.

<p>143</p>

Галяттәхкыйк – чынлыкта, дөреслектә.

<p>144</p>

Фөкара – фәкыйрьләр, гади халык.

<p>145</p>

Фәкыйрьләргә сыену урыны булган

Йорт-җире аның барлык тарлавыклардан тирән.

<p>146</p>

Шаһбаз – лачын, шоңкарларның затлысы.

<p>147</p>

Тойгын – ау кошларының бер төре.

<p>148</p>

Бөек мәсьәләләрдә чыннан да нечкә күзәтүче.

Максатта эзлеклелектә дөреслек көзгесе.

<p>149</p>

Дилсаф – саф күңел.

<p>150</p>

Фәхрәт – дан, горурлык.

<p>151</p>

Дәрәҗәсен аңлаган ихлас (күңел) икән.

<p>152</p>

Әлхасыйль – җыеп әйткәндә, кыскасы.

<p>153</p>

Вилайәт – өлкә, ил.

<p>154</p>

Мөшаһирләр – шөһрәт ияләре.