Шигырьләр / Стихи (на татарском языке) - Акмулла

Скачать книгу

кылып изһар,

      Бу хиндә[236] юк аңа мәгъяр[237], —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Аның фәкъденә күп пишләр[238],

      Көенде барча дуст-ишләр —

      Труйский мөдәррисләр, —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Аның фазлына һиб гонван[239],

      Тәсанифы – ачык борһан[240],

      Басыйрәтне[241] ачык кылган, —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Качан ул зат китеп барды,

      Казан күрке китеп калды,

      Һәммә әхбаб[242] йәтим калды, —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Аның мәддахы бихәддер[243],

      Дагыстан, Һинддә бигадәддер,

      Бәнем мәдхем вәкахәтдер[244], —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Бәрагатьле шәһамәтдә,

      Бәлигышшәэн нәҗабәтдә,

      Бәдигылькъаль ләтафәтдә[245], —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Мөхәддис җамигыль әхбар,

      Мөхәкъкыйк хавиел әсрар,

      Мөдәкъкыйк кяшифеләстар[246]39+, —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Сәкыйулла рухә һәр ань,

      Зөлял гафвилә гофран,

      Фиракына йөрәк голйан, —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

      Гыйнайәт кылса[247] ни, йа рабб,

      Үзем байгыш, атым арык,

      Казан шәһренә бер барып

      Күралмадым, дәрига, аһ!

      Илаһи, җөмлә хаҗәтем,

      Кабул әйлә мөнәҗәтем[248],

      Кабахәт җөмлә халәтем, —

      Түзалмадым, дәрига, аһ!

      Аның мәдхендә бән газиб,

      Казакъча бер бәет язып,

      Тараттым йортка бән таз эт[249], —

      Җөда булдык, дәрига, аһ!

* * *

      Акмулла, күп сөйләнмә, инде җитәр!

      Үзеңнең кайгыңны күр, гомер үтәр.

      Яхшының алдын бераз күреп идең,

      Имәс идең[250] юл күргәнсез мужик-мишәр.

      Иң әүвәл тулып ятыр синең менең[251] 40+,

      Ник кирәк сәмәрәсез[252] коры белем?

      Сәфәр – алыс[253], инсаф кыл, хакъдан оял.

      Борынгы кабахәтлек йитәр, энем!

      Хур кылган үз-үзеңне син бер кисер[254],

      Әфлисун арасында син бер кишер;

      Намазда лөббе мәгънә[255] бернәрсә юк,

      Заһирга[256] горурланган син бер кыйшер[257]!

      Миңа мәгълүм: син үзең күпдән яман,

      Нәфсең сине өйрәтеп бөккән яман.

      Бәлки, бераз яхшырак булыр идең,

      Син күрсәң үз-үзеңңе этдән яман.

      Котырып, нәфсең буйлап киткән яман,

      Җуан муен үгездәй җиккән яман;

      Морадынча йитәкләп алып йөреп,

      Ничә урында абруеңны түккән яман.

      Күкрәгең катып калган таштай яман…41+

      Эшең күп килешмәгән андан башкай,

      Гыйбадәт дип азапланган коры гадәт

      Ахирәт файдасына ярамасдай.

      Андан башка бик күп синең начар йирең,

      Каберчыгар[258] йокыңны ачар йирең,

      «Вә-әмтаз

Скачать книгу

<p>236</p>

Хин – вакыт, ара, чор.

<p>237</p>

Мәгъяр – критерий, билгеләр чамасы.

<p>238</p>

Аның юкка чыгуына туры килүчеләр (дучарлар) күп.

<p>239</p>

Аның өстенлегенә бүләк – дәрәҗәле исем.

<p>240</p>

Язганнары – ачык дәлил.

<p>241</p>

Басыйрәт – аң, аңлылык, үткен күзлелек.

<p>242</p>

Әхбаб – якыннар, дус-ишләр.

<p>243</p>

Аның мактаучылары чиксез күптер.

<p>244</p>

Вәкахәт – әрсезлек, әдәпсезлек.

<p>245</p>

Батырлыкта башкалардан өстен,

Затлылыкта күркәм холыклы,

Үткен сүздә матур телле.

<p>246</p>

Хәбәрләр җыелмасыннан сөйләүче,

Серләр дөньясында хакыйкать эзләүче,

Чаршаулар күтәрүдә төпченүче…

<p>247</p>

Гыйнайәт кылу – ярдәм итү.

<p>248</p>

Мөнәҗәт – мөнәҗәтләр.

<p>249</p>

Таз эт – биредә: йолкыш (кутыр) эт.

<p>250</p>

Имәс идең – түгел идең.

<p>251</p>

Мен – кимчелек, гаеп.

<p>252</p>

Сәмәрә – җимеш, нәтиҗә.

<p>253</p>

Сәфәр – алыс – барасы юл ерак.

<p>254</p>

Кисер – кире беткән, көйсез; көфер.

<p>255</p>

Лөббе мәгънә – эчке мәгънә, асыл мәгънә.

<p>256</p>

Заһир – ачык, мәгълүм (биредә: тышкы кыяфәт).

<p>257</p>

Кыйшер – кабык, тышкы рәвеш.

<p>258</p>

Каберчыгар – кабер булыр (кабердер).