Абусупиян Апенди – уьмметни берекети - Магомедшапи Минатуллаев

Скачать книгу

къулум, Магьмут, яшав да не де бола. Къысмат биревлени шолай терсине сынай, болгъан затгъа болат бол ма терек, – деди тамаза

      … Тёбенкъазанышлы алимни мычыгъ ыш халкъ булангъы байлавлукъларыны гьакъында айта туруп, ону мычыгъыш тилде уьч китабы чыкъгъанлыкъны да эсгерме тюшедир.

      Къайырмас

      Абусупиян, эки де башы китаплардан толгъан хуржунну инбашына артып, Жюн гютейге барагъанда, Бугленден оьтген сонг, арбачыдан къайры уьстюнде бирдагъы бирев олтургъан эки ат егилген атарба ар тындан ете. Югю булан яяв барагъан адам ны къоюп гетме намусу къабул этмей, олар арбагъа Абусупиянны да алалар.

      Арбачы, арбасына минген тёбенкъаза нышлы экенни билгенде: Сизин юртда Абусупиян деп китаплар язагъан алим адам бар дей. Ону таный сыздыр? – дей.

      – Таныйман, – дей Абусупиян да.

      Тек ол оьзю бек йымышакъ сёйлейген, бек юваш, кукайсув гиши дейлер. Дюр мю? – деп узата арбачы сёзюн.

      Бу гезик арбадагъы биревюсю гиши замп деп алып:

      – Пагьмулу гиши рагьмулу, юваш, или якълы, исси, адамгъа жанын берип къой ма да къабул бола. Шо саялы кёплер олай гишини тюз англап битмейлер. Ону йы мышакълыгъын, исси сёйлейгенлигин кукайлыкъгъа гьисаплап къоялар. Воллагь, мен билсем чи ол сен айтагъан кюйде гиши тюгюл. Дюр буса, Темир-Хан-Шурада гьа ли-гьалилерде болгъан жыйында савлай Дагъыстанны башы болма сюеген гьоцоц лу Нажмутдинни эки сёз булан пысдыр мас эди. Ери гелгенде, сюе бусанг, ташдай къатып, эргиши сёзюн айтып болагъан, тюзлюк-гертилик учун, халкъ учун жа нын берме де къабул адам, – дей.

      Шолай, ондан-мундан сёйлей туруп, арба Жюнгютейге етип, булар очарда гюп болуп токътагъан эренлеге салам бергенде: Хошгелдинг, Абусупиян! Хошгелдинг, Абусупиян! – болуп гетген. Арбачы шон да, Абусупиянны танып, эпсиз илыгъып:

      – Я, сиз оьзюгюз болгъан экенсиз Абу супиян. Башында айтгъан бусагъыз яра маймы эди? – дей бети бишген мишикдей болуп.

      Къайырмас, инивюм, талчыкъма. Айт гъан бусам, гемеге де минип, гемечи булан дав этеген кюй болар эди, – деп жава плангъан Абусупиян.

      Башда илму кёкде гюн йимик

      Абусупиян миллетини гележеги гьакъ да теренден ойлашагъан шаир, алим, те рен ойчу ва машгъур ярыкъландырывчу болгъанлыгъы бизге аян. Ол халкъгъа илмуну хадирин билдирмеге, ону дю ньягъа, яшавгъа тюз гёзден къаратмагъа бары гючюн, пагьмусун бакъдыргъан. Бу гьаракатында ол кёп четимликлеге, къар шылыкъ этивлеге ёлукъгъан.

      Ону девюрюнде къазанышлыланы арасында бусурман илмуну охуп, къади деген оьр атгъа ес болгъанлар хыйлы бол гъан. Бырынгъы йырда:

      «Къазаныш уллу шагьар,

      Къадиси кёп къартындан», —

      деп айтылгъанлыкъ да шогъар шагьат лыкъ эте. Ахыратны илмусундан къай ры илмуну охумагъан, дюнья илмуланы юреги къабул гёрмейген бир-бир къади лер дин илмуланы да, дюнья илмуланы да бир йимик теренден билеген Абусупиян ны яхшы англап битмейлер.

      Шолай къадилени бириси:

      – Абусупиян, сен билимли,

Скачать книгу