LITMIR.BIZ

10

Günümüzde Putan.

11

L. Luzzatti, Liberte de Conscience et Liberte de Science, çev. J. Chamard (Paris, 1900), s. 11 ve devamı.

12

Bkz. A. Barth, Religions of India (1882), s. 133-138.

13

Bimbisara, Buda döneminde yaşamış krallardan biriydi.

14

15

Hoş kokulu, güzel bir çiçek.

16

İlahi üç ırktan biri. Diğer ikisi ise Yakşalar ve Nagalardır.

17

Buda’nın isimlerinden biri.

18

Nirvana ya da Dehoiana’ya giden sekiz aşamalı yolun dördüncü aşaması, varlıklar âlemini gerisinde bırakanlar tarafından yürünür; sekiz aşamalı yolun ilk üç aşamasını geçmek için keşiş olup olmamanın gerekliliği konusunda farklı görüşler vardır. Kişi, ilk aşama olan Srotapanna’yı aştıktan sonra 80.000 kalpalık (1 kalpa=16 milyon yıl) zamanı geride bırakmalıdır; bu zamanın sonunda kurtuluşa ermeden önce insan ve insanüstü varlıklar arasında yedi kez tekrar hayat bulmak zorundadır. Sekiz aşamalı yolun ikinci aşaması olan Sakridagamin’i de aştıktan sonra, bu sefer 60.000 kalpalık bir zaman dilimini geride bırakmalı, kurtuluşa ermeden önce insanlar ve tanrılar arasında bir kez daha hayat bulmalıdır. Üçüncü aşama olan Anagamin ise 40.000 kalpalık bir zamana tekabül eder; üçüncü aşamaya gelen varlık, kurtuluşa erip bir sonraki aşamaya ulaşmak için dünyevi arzuların tamamından arınmış olmalıdır. Dördüncü aşama olan Arhat’a ulaşmak içinse keşiş olmak gerekir. Arhatların her biri doğaüstü niteliklerle donatılır, 20.000 kalpalık zaman diliminden sonraysa kurtuluşa ererler ve bir sonraki aşamaya geçerler. Beşinci aşamayı tamamlamış Sravakalar ile altıncı aşamayı tamamlamış Pratyeka-Budalar, Buda’nın bilgeliğine, yani Bodi haline ulaşmışlar demektir. Lakin bu bilgeliği yalnızca kendileri için kullanabilirler, yani başkalarına aktaramazlar. Bu nitelik yalnızca nihai aşama Nirvana’dan önceki son durak olan yedinci aşamaya ulaşan kusursuz Budalara bahşedilmiştir.

19

Lat. Saraca asoca. (ç.n.)

20

Girika’nın ailesinden izin istemesi, Budist öğretilerindeki anne baba otoritesi kavramıyla uyum gösteriyor. Öyle ki kişinin Budist mezheplerine girebilmesi için dahi önce anne babasının iznini alması gerekiyordu.

21

Asoka efsanelerinde önemli bir rol oynayan bu manastır, muhtemelen Gaya’daki meşhur Budist tapınağının yakınlarında yer alıyordu.

22

Buda’nın öğretilerini ve sözlerini içeren metinler. (ç.n.)

23

Farklı dört işkence biçimini daha anlatan birkaç paragrafı, aralarında yalnızca çok küçük farklılıklar olduğundan metnin dışında bıraktım.

24

Kaşaya: Sade turuncu renkte genişçe bir üstlük, sağ omuz hariç bütün bedeni kaplar. Budist keşişler, tıpkı kaşaya gibi yine turuncu renkte iki içlik giyerler. Saçlarını kazıtırlar, ayrıca yedek tek bir kıyafetten fazlasına sahip olmaları yasaktır.

25

Budist keşişlerin dilenmek için kullandığı kahverengi toprak çanaklar, kapağı olmayan büyük çorba kâselerini andırırlar.

26

Buda’nın isimlerinden biri. “Sakya Kabilesinin Aslanı” anlamına gelir.

27

Budist psikolojisindeki beşli skandha, yani beşli kümeye atıf olabilir: (1) Madde, maddesel beden (2) Duyular, duygular, (3) Soyut fikirler (4) Eğilimler ve olasılıklar ki bunlar da elli iki maddelik bir sınıfa ayrılabilir, üç örnek olarak hafıza, ferdiyet ve hayatiyet verilebilir (5) Düşünce veya akıl. Karşılaştırınız: Rhys Davids, Buddhism (S.P.C.K.) s. 90-92.

28

Sütunlar ve kayalar üzerine kazınmış fermanlar, farklı farklı lehçelerde yazılmışlar. Birbirleri arasındaki mesafe farkı bile Asoka’nın imparatorluğunun ne denli geniş olduğunu kanıtlamaya yetiyor. Sütunlar Delhi ve Allahabad kentlerinde yükseliyor; kayalar ise Kapur di Giri, Peshaur, Gucerat eyaletindeki Girnar Dağı, Orissa eyaletindeki Dhauli ve son olarak da Delhi’den Jayapura’ya uzanan güneybatı yolunun üzerindeki Babra kasabasında bulunuyor.