LITMIR.BIZ

Скачать книгу

Хьаьжа-Мурд, лаьмнашкахь къайла а ваьлла, тIепаза вайнера.

      Воронцовний, Шемалний йуккъехь Iаьндойн ломахь дуьххьара хилла тIом Шемал оьшуш сихха чекхбелира. Iаьнда кIегарвала дийзира имаман. Кхузахь цунна гира ша хьалххе дуьйна кхийринарг: паччахьан эскарш тIекхачаре сатуьйсуш, царна туьха-бепиг кечдина Iаш карийра цунна Iаьндой. Уьш карахь совцо дагахь Шемала, Iаьндойн наибаш шена тIе а кхайкхина, цаьрга, йамартло ца йан тIелоцуьйтуш, дуйнаш баийтира. Амма, тIом болало хан тIехIоьттича, Iаьндоша, шайн наиб таIIийна чу а воьллина, имам йарташка витарна дуьхьало йира. ТIаккха шаьш а, паччахьан эскарш гергагIоьртича, герзаш охьа а туьйсуш, цаьргахьа бийла буьйлира. Кхузахь хинболчу тIамах цхьа а доцург хила доллийла а хиъна, Шемалца болу кIеззиг нохчий Нохчийчу берза кечбелира.

      – ХIокхарна шайн йарташ Iалашйан ца лиъча, вайн хIун гIуллакх ду хIорш ларбан гIерта? – бохура цара. – Паччахьан дукхахдолу эскарш вайн йарташна тIедогIуш ду, цигахь летар дай вай!

      Дарвеллачу Шемала кхоъ Iаьндо вийра. Оцу гIуллакхо кхин тIе а карзахбаьхначу Iаьндоша Шемална дуьхьал Воронцовга шайна гIo дийхира.

      Амма Шемала луьра дуьхьало йиначул тIаьхьий бен ца йитира Iаьнда. Ницкъ кIезиг хиларна а, махкарчу бахархоша гIo ца лаьцна а дарвелла имам, Iаьндойн йарташ а йагийна, тIамца ДаьргIа кIегарвелира.

      Дагестанехь дIалецначу меттигашкахь кегийра гарнизонаш а йуьтуш, ДаьргIа кхаьчначу Воронцовн отрядехь бархI эзар гIашло a, цхьa-ши бIе дошло а, ткъе шиъ йоккха топ а йара. ДаьргIа дIа ца луш, чIогIа дуьхьало йира Шемала. Шайн коьртехь принц Гессенский а волуш столични кегийраша йиначу штурмо цуьнгара дIайаьккхира ДаьргIа тIе кхачале йолу цуьнан коьрта чIагIо. Цунна тIаьххье тIелеттачу инарлин Белявскийн гIашлоша ДаьргIа кIегарваьккхина Шемал, иза а йагийна, хьаннашлахь къайлавелира.

      Шемалан бIаьхойн дегнаш дуьйхира. Цхьаннахьа а толам ца баккхабелира цаьрга, амма, мостагIчунна цуьрриг зиэн ца деш, шаьш дуккха а хIаллакьхилира. Цхьа а тайпа хаам бацара нохчийн наибашкара. Амма Шемала дог ца дуьллура.

      – Дагестанехь вай йинарг буй-тIара бен йац. ТIом хIинцца болалуш бу, – бохура цо тIемалошка. – Кхузахь, Нохчмахкахойн хьаннашкахь, шен майрачу нохчашца кIелхиъна Iаш гендарганойн Iисий, аьккхийн Уллубий, алдахойн Хьаьжа-Юсуффий, шелахойн ТIелхаг, шотойн Ботукъа, гиххойн Сайдулла, кхин иттаннаш майра наибаш бу. Тешалаш сох, цхьа а гаур нохчийн хьаннашкара аравер вац.

      Цунах кхоьрура кавказски эпсарш а. ДаьргIа ша дIалаьцча, граф Воронцов паргIатваьлла хабар дийца воьлча, цунна йуххе а хилла, инарло Граббес гIиллакхехь дIахьедира:

      – Вайн даккхийдер хьалхе ду, Хьан Локхалла. Нохчийчоь – иза зIуганийн боккха бен бу. Оцу бенан цхьана маьIигах хьакхаделла вай. Кхерам а, тIом а хьалха бу.

      ХIаъ, Граббена дика йевзара нохчийн хьаннаш. Ши шо хьалха йоккхачу отрядца цига гIоьртина иза цIонтаройн ШоIипа аьтта дIавахийтира. ХIетахь эзар бархI бIе салтичун дакъа кхузахь а дуьтуш, цхьакIеззиг салташца халла кIелхьарвелира иза.

      Шен дош чIагIдеш, оьрсийн эскарех ша ца кхоьрийла хоуьйтуш, инарлашна гуччохь

Скачать книгу