LITMIR.BIZ

Скачать книгу

чохоолу уурунан, сөһүргэстээн олорон дойду иччититтэн аат-ааттаан, үҥэн-сүктэн, кыһарыйбыт кыһалҕатын кыһаллан туран этинэн көрдөһөрө, ааттаһара эбитэ. Дьахтар ити курдук аймаһыйан, аһыллан туран ааттаспытын кэнниттэн, кини көрдөһүүтүн көстүбэт улуу күүстэр истибит, ылыммыт, иччилээх тылын-өһүн «сээ» диэн сэҥээрбит буоллахтарына – үөһэттэн, дьикти «үөн» кэлэн үрүҥ сылгы тириитэ олбоххо түһэрэ эбитэ. Дьахтар ону сиргэммэккэ, куттаммакка – сүбэлээбит, ыйбыт «эйгэтэ» тугу сибигинэйбитинэн хап-сабар хаба тардан ыла охсоот, били, чохооллоох арыытыгар угаат, сонно арыытын кытта бииргэ иһэн, ыйыстан кээһиэхтээҕэ үһү… Ол түспүт үөн ооҕуй буоллаҕына дьахтартан кыыс оҕо төрүүр эбит. Аны туран биир дьиктилээх – орук оҕото тордуос майгылаах уонна эбиитин үйэтэ кылгас буолара үһү. Итинтэн сиэттэрэн үлэни-хамнаһы кыайар-хотор, саастарын үгэнигэр сылдьар эдэр дьон быстах былаҕайга былдьатан оһолго, эбэтэр ыалдьан өллөхтөрүнэ «орук оҕотугар дылы кылгас үйэлэннэҕэ баҕас тоҕо бэрдэй…» дэһэллэр…

      Кырдал тыа диэки өттө эмискэ дэхси кырыс сир буолан барар, эмиэ арыы-арыы ыркыйдаах. Үрдүк сир саалыттан көрдөххө син тэйиччи, оол курдук, бөдөҥ тыа иһигэр, саһа, кирийэ сатаабыкка дылы тыымпы көлүйэ көстөр. Мин ити көлүйэ хайаан да ааттааҕа-суоллааҕа буолуо диэн ыйытаары салгыны эҕирийэн айахпын атан эрдэхпинэ Баһылай бэйэтэ быһа түһэн:

      – Оол, көлүйэ көстөр, көрөҕүн? – диир.

      – Көрөн.

      – Кээрэҥээ диэн көлүйэ. Тыаллаах-куустаах, ардахтаах, сипээ күн ити көлүйэҕэ кус тахсан бүгээччи. Күһүн хааман куобахтыы сылдьан өҥөйдөххө да, хойукка диэри кустаах буолааччы. Урут сылын аайы орулуос, ньырдаайы киллэрээччи, кэлин өссө сылдьыбыт да суох. Бэрэ Арыылаахха түһэр от үрэҕэ ити көлүйэни кытта ситимнээх. Көлүйэттэн тахсан барар үрэх, киһи ыстанан ааһар синньигэс эрээри, хараара чөҥөрүйэн сүрдээх дириҥ…

      «Орулуос кус ити кырдал кумалааннаах тииттэригэр төрөөн баран, оҕолорун ол көлүйэҕэ киллэрэн эрдэҕэ…» диэн арааһы саныыбын.

      Онон-манан абына-табына үүммүт кытыан быыһыгар ииппит Баһылай уларын туһаҕын бастакы хандаалаах тоҥуута көһүннэ. Хатыйыы тоҥуутун үс-түөрт, сороҕор икки, биир да айахтыыр эбит. Хас да тоҥууну аастыбыт, туох да иҥнибэтэх, көтөр түһэ сылдьыбатах. Салгыы хаамтыбыт. Баһылай табахтаабат онон тохтоон олоро эҥин түспэт, биир кэм бэдьэйэр…

      Кырдал арыый намтаата: ото-маһа өссө тупсубукка дылы буолла, хатыҥ булкаастаах ойуурданна, аны өссө көөнньүбүккэ дылы дыргыл сыттаах сиһик үүммүт сирэ кэллэ. Тыа маһа мутукчатын, сэбирдэҕин суйдаммыт, арай, ала чуо сиһик эрэ ыыс-араҕас буола хагдарыйбыт сэбирдэхтэрин түһэрбэккэ тыаһы иһиллээбиттии саһарымтыйар.

      Мин ордук биирдиилээн үүммүт модьу да модьу, бөдөҥ, суон тииттэри кэрэхсээн одуулаһабын, били, эһэм Өлөксөй оҕонньор кэпсиир остуоруйаларын дойдута бу курдук оттоох-буолуо, эчи үчүгэйин, онно сылдьыбыт киһи баар ини диэн эҥин эгэлгэни бары түөһэрбиттэн, ардыгар, бэйэм-бэйэбиттэн сонньуйан

Скачать книгу