LITMIR.BIZ

Скачать книгу

– sy moet sommer ’n bietjie praat, juffrou weet … sommer ’n bietjie praat …”

      “Waaroor?” kom die onverbiddelike stem weer. Galpil antwoord liewer nie. Hy staar nou maar net voor hom uit en probeer lyk soos ’n martelaar wat onskuldig is aan enigiets waarvan enigiemand hom beskuldig, maar nogtans sy straf sal verduur sonder om te kla!

      Dit is só stil in die klas dat mens ’n speld kan hoor val. Ou Nukke is die hele oggend al in ’n slegte bui en haar bui is nou nóg slegter.

      “Saartjie,” sê sy kwaai.

      Saartjie sluk en staan vinnig op.

      “Het jy vir Lodewyk gehelp?” vra Ou Nukke en haar stem is ysiger as ysig.

      Saartjie aarsel ’n oomblik. Sy is effens bleek. Sy vee onwillekeurig met die agterkant van haar hand ’n krul van haar voorkop en dan sê sy eerlik: “Ja, juffrou.”

      “Sy’t my probeer help, maar ek kon niks hoor nie,” sê Galpil.

      Die onderwyseres staan en dink of sy hulle sal straf of nie. Hulle kyk haar al twee smekend aan.

      “Hoekom het jy nie jou werk geleer nie, Lodewyk?”

      “Juffrou sien, die ding is só – ek en ’n paar pêrre het ’n bootjie gemaak en toe met die ding in die spruit gaan roei. Die tyd het vreeslik vinnig verbygevlieg – en toe ons sien, is dit al donker. Toe sê ek: ‘Pêrre, ons moet weg wees. Ek moet vanaand nog tot laat aan daai Engelse reëls en goete leer.’ Toe’s ons huis toe, juffrou sien, maar toe was my arms so seer van al die roeiery dat ek nie die boek kon optel en oophou om te leer nie. En toe het ek maar gaan slaap, juffrou – want wat help dit om net so te sit en nie te kan leer nie, kos why jy’s te moeg?”

      Die kinders lag almal – maar nie te hard nie. Saartjie grinnik ook. Vandat Apie die woord “kos why” begin gebruik het, doen al die seuns in Lynnekom dit.

      Juffrou Necker glimlag ook effentjies – net so by die een mondhoek.

      “Kan jy nie behoorlik Afrikaans praat nie?” berispe sy die seun. “’n Mens noem ander mense nie ‘pêrre’ nie. En wat vir ’n woord is ‘kos why’?”

      Galpil kyk haar effens verbaas aan. Sy gee vir hulle Engels en sy verstaan dit sowaar nie!

      “Dis die Engelse woord vir ‘omdat’, juffrou,” verduidelik hy. “Kos why.”

      “Jy bedoel seker ‘because’?”

      Galpil knik sy kop. Dis presies wat hy bedoel!

      “Wel, vanmiddag gaan jy nie weer met jou bootjie op die rivier vaar nie,” sê die onderwyseres en vervolg smaaklik: “Jy gaan hierdie taalreëls leer en ek gaan môre seker maak jy ken dit. Verder moet jy vir straf die volgende oefeninge doen.”

      Ou Nukke neem Galpil se potlood en maak in sy Engelse grammatikaboek ’n regmerkie langs een oefening, en toe nog ’n oefening, en toe nóg een!

      Die seun kyk geskok na die drie lang oefeninge wat hy moet doen en mompel verslae: “Jislaaik!”

      “Het jy iets gesê, Lodewyk?”

      “Nee, juffrou,” sê Galpil vinnig. “Nie eintlik gesê nie.” Hy wil tog net nie nóg ’n oefening bykry nie.

      Juffrou Necker draai nou na Saartjie wat die hele tyd gedwee gestaan het. Sy probeer half glimlag, maar dit help nie veel nie. Ou Nukke bly haar kwaai aangluur.

      “Kan jy die vraag beantwoord?” vra sy.

      “Ja, juffrou.”

      “Then tell me,” en juffrou Necker slaan oor in Engels, want die les word mos nou weer hervat, “what happens if two nouns are connected by ‘as well as’?”

      “Then the verb must agree with the first noun,” sê Saartjie vinnig, want sy het die werk geleer.

      “Can you give me an example?”

      “A woman, as well as her three children, has been killed,” sê sy glimlaggend. Dit is die voorbeeld wat in die boek is – sy onthou dit nog goed van gisteraand af toe sy geleer het.

      “That’s good,” sê Ou Nukke. “Now sit down and don’t you dare try and help anybody else again.”

      Saartjie sit vinnig en knik vriendelik. Sy sal dit beslis nie “dare” nie.

      Die onderwyseres lyk nog steeds omgekrap. Saartjie besluit sy voel net soos Anna – al sleep hulle haar ook na Ou Nukke toe gaan sy haar nie reguit vir die brief vra nie. Ná hierdie voorval sal dit dom wees. Sy sal maar net stil en soet in die klas sit en vir die res van die dag so ver moontlik uit die juffrou se pad bly.

      Die onderwyseres verduidelik nou verder vir die klas wat met die werkwoord in Engels gebeur wanneer twee naamwoorde met “as well as” verbind word.

      Almal luister aandagtig. Hulle kan sien hulle moenie vandag met Ou Nukke sukkel nie. Saartjie kyk stip na die stapel boeke voor op die tafel. Anna se boek is tussen hulle en die belangrike brief wat sy vir haar pa moes gepos het, is in Anna se boek.

      Ou Nukke praat eenstryk deur. Dit lyk nie vir Saartjie of sy die klas selfs net vir ’n paar oomblikke allen gaan los nie. Sy gaan nie kans kry om gou op te spring en die brief te kry nie.

      Toe die klok uiteindelik lui om die einde van die periode aan te kondig, gee meer as een leerder ’n sug van verligting. Die onderwyseres tel die pak boeke op en stap uit.

      “Daar gaan my laaste kans,” sê Saartjie moedeloos.

      “Gaan jy haar nou vir die brief vra?” wil Anna weet.

      “Dink jy ek’s mal?” snou Saartjie haar toe. “Sy sal my kop van my lyf afbyt. Jy kan mos sien in hoe ’n bui is sy.”

      “Hoe gaan jy die brief dan kry?” vra Lina wat net agter Saartjie en Anna sit.

      “Ek gaan vra om kamer te verlaat,” sê Saartjie ingedagte, “en dan gaan ek personeelkamer toe. Miskien het sy ons boeke daar gaan neersit voor sy na die ander klas toe is.”

      Die kinders lag en gesels nou terwyl die klas vir die volgende onderwyser wag.

      Net Galpil is doodstil. Hy sit en werk aan die eerste oefening wat hy vir strafwerk gekry het. Hy wil mos vanmiddag weer met sy bootjie op die rivier gaan roei.

      “Ek’s besig, pêrre, baie besig,” sê hy net elke keer as een van sy maats met hom wil gesels.

      Saartjie werk haar plan mooi uit. Sy weet Ou Nukke is die volgende periode by die matriekklas op die boonste verdieping en sy sal hulle graadagts se boeke mos nie soontoe saamvat nie. Sy weet ook die onderwyseres maak altyd tussen periodes eers ’n draai in die personeelkamer voor sy na die volgende klas toe gaan. Saartjie is seker sy het die boeke nou eers daar gaan neersit.

      Toe die meneer wat vir hulle Duits gee inkom, vra Saartjie of sy kamer mag verlaat. Sy knipoog vir Anna en Lina toe sy by die deur uitgaan.

      Saartjie stap met die lang gang af. Voor die personeelkamer se deur gaan staan sy stil. Sy kyk eers vinnig regs, dan links en dan weer regs. Daar is niemand te bespeur nie. Dan hou sy haar oor teen die deur. Haar oë is groot en sy luister aandagtig. Sy hoor nie stemme binne nie. Dit lyk nie of een van die personeellede nou ’n vry periode het nie.

      Net om doodseker te maak, klop Saartjie sag aan die deur. Niemand antwoord nie. Sy klop weer, dié keer harder. Daar is nog steeds nie antwoord nie.

      Saartjie se hart bons. Sy maak die deur oop en glip vinnig in. Die personeelkamer is verlate.

      Sy maak die deur agter haar toe en kyk met groot oë rond.

      Op ’n lang tafel aan die kant van die vertrek staan ’n hele paar stapels boeke wat die onderwysers nog moet merk.

      “Nou net gou speel,” sê Saartjie by haarself en beweeg vinnig na die tafel toe. Sy

Скачать книгу