LITMIR.BIZ

      Taka odwaga potrafi zmieniać świat, a czasem nawet odmienić lub przypieczętować jego losy. I to dosłownie. Mało kto wie, że właśnie w Tatrach pewnego czerwcowego dnia 1914 roku empatia jednego człowieka doprowadziła do zmiany porządku na Ziemi. W tym wypadku niestety, zdecydowanie niestety, ale jak mówi stare powiedzenie: „Człowiek strzela, a Pan Bóg kule nosi”, a zatem…

      Jest czerwcowy poranek 1914 roku. Znany nam już Stanisław Gąsienica-Byrcyn, świetny przewodnik i ratownik TOPR-u, prowadzi w Tatry wycieczkę gimnazjalistów z Nowego Sącza. Marszruta zakłada przejście przez Zawrat do Pięciu Stawów, a potem dojście do Morskiego Oka. Warunki w górach są jednak fatalne. Wysoko w Tatrach wciąż trzyma zima, szlaki są zasypane i oblodzone, Byrcyn zmienia więc plany, kierując grupę na południowy trawers Świnicy. Na przełęczy zarządza wyczekiwany odpoczynek, lecz, co okaże się za moment, nie wszystkim przyjdzie złapać oddech. Ledwo grupa wpada w błogi letarg, gdy od Zawratu daje się słyszeć wołanie o pomoc. Toprowiec natychmiast staje w gotowości, a kierownik wycieczki, Florian Wiliński, decyduje się zwolnić go na chwilę z obowiązków przewodnika, by mógł pełnić ratowniczą powinność. Rusza więc na pomoc w honorowej asyście uczestniczącego w wycieczce aptekarza, magistra Bączkowskiego, oraz kilku rosłych chłopców, potrzebnych do ewentualnej ewakuacji ratowanych. Pół godziny później ekipa wraca, cała i zdrowa, prowadząc dwóch przemoczonych, przemarzniętych, ale ocalonych turystów. A właściwie spacerowiczów, bo jak wspomina Wiliński: „Nie mieli ze sobą nawet najlichszego ekwipunku wycieczkowego, nawet torby czy plecaka ani choćby kawałka chleba”.

      „Malinowski, poseł do Dumy”, przedstawił się pierwszy z uratowanych, wylewnie dziękując za pomoc, podczas gdy drugi mruknął tylko „Uljanow”, patrząc spode łba na swoich wybawców.

      Panowie, jak się okazało, wpadli w oblodzoną skalną grzędę Zawratu, w której, gdyby nie pomoc, niechybnie by zginęli. Wiliński mówi wprost: „O wyjściu o własnych siłach nie mogło być mowy, nic innego nie mogli uczynić, tylko stać cierpliwie, a lodowata woda ze zwisającego nad nimi topniejącego lodu ściekała na nich. Nietrudno odgadnąć, jaki byłby ich los, gdyby zostali w tym położeniu choćby przez jedną noc, gdyż wówczas w nocy panował jeszcze mróz. Wyciągnięcie ich na linach z tej czeluści było nadzwyczajnym, szczęśliwym przypadkiem, w tych czasach bowiem w Tatrach, w początku czerwca żywego ducha, jak się to mówi, nie spotykało się!”20.

      – W ten sposób mój ojciec osobiście przyczynił się do rozwoju komunizmu! – przyznaje Kazimierz Gąsienica-Byrcyn, dodając pół żartem, pół serio, że to był chyba jedyny przypadek w historii TOPR-u, kiedy ratownik miał poważne wątpliwości, czy aby dobrze zrobił, udzielając pomocy. – „Kiebyk wiedział, że to Lenin, to by były inne losy Europy!”, mawiał ojciec z uśmiechem, dodając, że „jeszcze mu skurwisyn za dwie dniówki winien!”21.

      „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat”, mówi Talmud, i gdyby słowo „ratuje” zamienić na „zmienia”, trudno byłoby o lepszą ilustrację tej mądrości.

      W każdym razie bez zainteresowania i empatii ani rusz, ale ważne miejsce w obecnym zestawie pierwszej pomocy ma… telefon komórkowy. Fakt, że nigdzie się bez niego nie ruszamy, sprawia, że stał się on kolejnym ważnym elementem w rozwoju ratownictwa.

      – Dawniej w centrali TOPR-u był jeden telefon i jeden radiotelefon. Informacje o wypadkach przeważnie docierały drogą radiową, ze schronisk, bo tam zazwyczaj trafiał świadek zdarzenia, wszystko więc trwało strasznie długo – wspomina Tomasz Wojciechowski. – Teraz wręcz przeciwnie, mamy informacje na bieżąco. Bywa, że lawina jeszcze nie wyhamowała, a my już wiemy, że coś się dzieje. Dzięki temu niemal jednocześnie z dotarciem informacji uruchamiany jest śmigłowiec i jeśli warunki na to pozwalają, w ciągu tak zwanej złotej godziny poszkodowany ma szansę znaleźć się w szpitalu. I to jest największy plus telefonów komórkowych. Ale i przekleństwo, bo często jesteśmy wzywani do zdarzeń, gdzie mogłoby się obyć bez nas.