LITMIR.BIZ

Скачать книгу

uzunsov bir məkan, stolun yeri demək olar ki, tam məşğul etmişdi. Divarda isə rəflər və siyirtmələr gözə dəyirdi. Məhlullar, çini qablar, ağ xalatlı asistentlər və komissarlar, tərəzi, tərəzi daşları. Çəki daşları kasaların içərisində qoyulmuşdu. Asistenti sarı rəngli təbaşir iyi verən tozu ağzı bağlı gətirib kağız qutuya əndərdi. Balaca təmiz qablarda mayelər də var idi. Şüşə qablarda arsenik, opium, morfin, və qabların dibində əyri-üyrü forma almış digər məhlullar gözə dəyirdi.

      Heç də çətin uşaq olmamışam. Atama son dərəcə valeh olaraq böyümüşəm. Onun mənə tərəf baxmağına ehtiyac yox idi, var olmağı bəs edirdi.

      Hələ o vaxtın gerçəkliyi ilə o çox ciddi adam idi. Axşam yeməyi zamanı masanın başında oturardı, amma bu zaman bizlər ayaq üstündə dayanardıq, o yeməyini yeyib qurtarandan, çəngəl-bıçağını stolun üstünə qoyandan sonra isə haqqımız nə idi stolda oturaq, bu zaman biz də durmalı idik. Hissləri, münasibəti soyutmaq istəmirdik. Elə olurdu doymurdum, bu zaman gizlincə mətbəxə keçib bir pay da yemək yalvarırdım qızdan. O isə mənə böyük bir mərhəmətlə bir qab da çəkib verərdi. Balaca, çəlimsiz, arıq, nazik barmaqlara sahib uşaq idim. Atamın olduğu, onun toxunduğu hər şeyi əzizləmək, oxşamaq arzusunda olan barmaqlar idi bu barmaqlar. Amma mən bunu etmirdim. O yataq otağında olanda belə onun zəhmli baxışlarından qaçmağa, gizlənməyə çalışardım. Yataq otağındakı stulun başına keçirilmiş pencək gördümsə, bilirdim ki, kişi evdədi. Arada utancaqlığımı və qorxumu aşaraq onun darağını və saç yağını əlimə götürmədən daha yaxından baxardım. Heç nəyə toxunmazdım. Onun köynəyinin yaxalığı nişastalanırdı. Heç zaman ona toxunmazdım.

      Atamın pulu var idi. Atasından ona yaxşı pul qalmışdı. Ona Sönderborqda aptek almağa imkan verən pullar babamın pulları idi. Uşaqlığımı səkkiz yaşıma kimi orada keçirtdim. Atam öz atasından qalan pulları vasitəsilə özünü uzaqlaşdırdı. Atam haqqında xatirələrim var. Onun arıq , cılız vaxtları da, kök vaxtları da yaxşı yadımdadır. Ondan spirt və tütün iyi gəlirdi, gülərkən boğazının qırışlarından onu tanımaq olurdu. Aptek toz olardı çox zaman, günəş şüaları altında bu tozlar qızıl kimi parıldayardı. Atamdan laqeydliyin iyi də gəlirdi. Onu heç zaman qapıdan çölə çıxan görməzdim. Onun iş otağında hər zaman tüstü sanki iş masasını üzərindən keçib, pəncərədən çardağa qalxan körpü rolunu oynayardı. Əlində qəlyan sümürərdi, tüpürəndə isə məhz bu məqsəd üçün qoyduğu vedrəyə tüpürərdi. Gəmi kapitanları onun üçün İngiltərədə ticarət edib, heyvanlarını satıb geri qayıdandan sonra otaqda oturub qızıl pulları sayardılar. Babam həm brendi-çaxır həm də heyvandarlıq alveri ilə məşğul olurdu. Heyvanlar satışa çıxarılmazdan qabaq pəyədə bordağa qoyulub yaxşıca bəslənilər, “tıx” deyənə kimi yedizdirilərdilər. Babam məni qucağına götürər, onun qızıl sikkələrindən kilsə, qüllə və ev tikməyimə icazə verərdi. Biz birlikdə şəhər də tikərdik. Sonra o tikdiklərimizi əli ilə söküb-dağıdar və qəhqəhə çəkib gülərdi. Baban məni qucağında otuzdurub mənə cürbəcür fokuslar göstərərdi: qızıl sikkələr gah mənim qulaqlarımdan, gah da bunumdan peyda olardılar. Əlimi qızıl sikkəyə uzatdım. “Onu istəyirsən hə, balaca balam”? – babam soruşdu- “hə, bax buna! Gör nə qəşəndir”– o davam etdi- “bilirsən nə qədər pul edir bu qızıl sikkə? Bir gün sənin də bu qədər pulun olacaq, amma gərək ilk növbədə sən puldan düzgün istifadə etmək qaydalarını öyrənəsən. Ağıllı olmalısan pulla davranışda”!

      Onların xallı bir iti vardı, adı cənab Benjamin idi, məni əyləndirmək üçün onu da gətirib otuzdurmuşdular stolun başında. Beləcə, cənab Benjamini oturtdular, qarşısına çəngəl-bıçaq qoydular boğazına isə ağ salfet bağladılar. Qarşısına- stolun üzərinə yemək də gətirib qoydular. Babam itə sol pəncəsini bıçağın, sağ pəncəsini isə çəngəlin üzərinə qoymağı öyrətmişdi. Daha sonra isə o başını boşqabına doğru əyib yeməyə girişirdi. Babamgildə çox qalırdım, uzun müddətli orada olsam da atam mənimlə olmurdu. Onun öz valideynləri vardı. Mən yeddi yaşına çatana kimi, atam da, anam da öldü və bir neçə ilin içərisində bütün pullar havaya sovruldu.

      Bir neçə kəlmə də arvadımla tanış olduğum dövrlər haqqında.

      Məktəbdəki qadın haqqında öz axmaq düşüncələrimi unuda bilmirəm, bu səbəbdən də hələ də bu fikirlər mənimlədir. Düzdür hər gün yox, amma arabir bu baş verir. Sakitçilik olanda bəzən onu gözümün qabağında canlandırıram. O qar içində olan platformada dayanıb, dik qamətli, yaraşıqlı, adi bir insan. O məni maraqlandırmağa başlamışdı. Yox, heç də insanların bu gün danışdığı formada deyildi bu maraq: O bununla maraqlanır, bu onunla maraqlanır və s. Onda da hamı belə başa düşür ki, söhbət burada sevgidən gedir. Yox, məni ona çəkən daha metodik bir yol idi.

      Aylarla onu görmədim, amma onun haqqında eşidirdim. Fröken Höy şad idi, sağlam idi, uşaqları ilə nəğmələr oxuyurdu və onun çox gözəl səsi vardı.O Tireqord otelində qadınlar üçün nəzərdə tutulan gimanstika kurslarına rəhbərlik etməklə bərabər axşamlar valideynlərə dərslər keçirdi. Bundan əlavə, o məruzələrlə də çıxış edirdi.

      Payıza doğru Tireqorda xəstəyə dəyməyə gəlmişdim, orada xəstəmdən eşitdim ki, məktəbin yeni müəlliməsi dolabın harada dayanmalı olduğunu yaxşı bilir. Adamlar bu bölgədə qeybət edəndə, bu heç də qeybət kimi səslənmir. Başqa informatorlar arasında məlumat qırıqlığı yaşanırdı. Bir şey haqqında tələsik, yarımçıq bir məlumat və dərhal da yeni informasiyaya keçid.

      – Hə, demək şəhərə bacarıqlı, savadlı bir müəllimə gəlib? – mən soruşdum.

      – Hə, amma ola bilsin az bacarıqlı biridir.

      Daha heçnə danışmadıq. Amma bir neçə ay sonra eşitdim ki, adamlar onun metodlarından heç də razı görünmürlər. Onlar uşaqlarının konfermasiya edilməsini istəyirdilər. Belə dedilər. Mən dedim: “Nə olub ki, niyə onların uşaqları konfermasiya oluna bilmirlər”?

      – O əzbərdən öyrənmək istəmir və onlar psalmları oxumaq məcbutiyyətində deyillər.

      Sanki çox ağıllı bir müəllimə kimi görsənir. Ondan yəqin ki mən çox razı qalacam.

      – Dərs vaxtı isə onlar stolların ətrafında dövrə vururlar, bir sıra ilə otururlar.

      – Necə stolların arasında dövrə vururlar?– mən təkrar soruşdum.

      – Hə, onlar elə deyirlər.

      – Onlar, kim?

      – İnsanlar.

      – Bələdiyyə məktəbindəki Nielsen deyil təsadüfən bunu sənə deyən?

      – O hər zaman yaxşı və möhkəm bir müəllim olub.

      – O misionerdi. Uşaqlara ana vətən haqqında informasiyadan başqa heç nə öyrətmir.

      – Bunu qadın müəllimə də edə bilər də.

      Mən xəstəmin heç nə ifadə etməyən üzünə baxdım. O bununla nə demək istəyirdi?

      Özümdə onu xilas etməyə bir məcburiyyət hiss etdim. Mən ona yazdım ki, onun yaratdığı mühazirə cəmiyyəti haqqında eşitmişəm və çox istərdim ki, gəlim bir mühazirə ilə də mən çıxış edim, təbii ki bu fikir ona ağlabatan ideya kimi gəlirsə.

      Bir

Скачать книгу