Скачать книгу

sürünə- sürünə gedirdim çarpayıma doğru, nəfəsim də çatmırdı. Axı onlar niyə mənə imkan vermirdilər ki, elə oturduğum stulda lampa yanılı vəziyyətdə, əlimdə də kitab yatam? Niyə axı hər gecə mən min bir əzab- əziyyətlə həmin çarpayıda uzanıb özümü yatmağa məcbur etməliyəm? Hələ xəstəliyə görə yatağa məhkum olduğum günlər… Dişimin şişməsi, qabaqulaq xəstəliyi (svinka), qızılca… Bunların hamısı məndə olub.

      Yuxudan durmağın öhdəsindən gəlmək lazımdır. Heç vaxt əynimi geyinmək, soyunmaqdan, paltar dəyişməkdən xoşum gəlməyib.

      Hər səhər yorğunluq öz tikanlarını mənə batırardı, indi xəstələrim kabinetimdə məni gözləyirlər, daha sonra isə məni yollar gözləyir. Yuxu mərhəmətin, şəfqətin qaranlığında bir yerdir Amma yollar işıq deməkdir, hansısa işıqlı bir məkana çıxaracaq vasitə deməkdir, yadımdadır bunlar. Elə dəqiq yadımdadır ki…

      Bir neçə gündür ki, dəlisov əhval-ruhiyyədəyəm. Amma bu yay ən incə və mülayim yaylardandır, bu gün isə, bu bazar günü hətta arvadımın ad günüdür, biz bu münasibətlə piknik təşkil etmişdik. Qəhvə stolu ətrafında söhbətlər, müzakirələr arvadım üçün uyğun bir ssenari deyildi, amma piknik, hə təmiz havada piknik onun tam ürəyincə idi. Beləcə, hər il mayın iyirmisi işləmirəm, boş oluram. Bu il öncə arvadım Dolerup Bakkerdən ( Danimarkada, Viborq şəhərinin cənubunda, gözəl təbiət mənzərəli yer. A R) danışırdı, amma sonra hər halda Rörbak Sö ( Danimarkada, Mitidlandda ləziz yeməkləri ilə məhşur olan tarixi restoran A R) oldu qərarı. Pikniklər və gəzintilər təşkil edən şirkətdən bir maşın sifariş verib köhnə kələ-kötür yolla bir az irəliləyib, qədim dəyirmanı keçib, əsas magistral yola tərəf şütüməyə başladıq. Həmin gün yollarda sıxlıq yox idi, ara-sıra bir maşın gözə dəyirdi. Çox qədim landşaft idi. Biz avarları olan qayıq tapdıq, kiçik adacıqların arası ilə avar çəkib xarabalıqlar arasında bir divarın yanına gəlib qayığı yedəkləyəndən sonra açıq havada bir yer seçib oturduq. Arvadım vafli, yağlı kökə və bir piroq hazırlamışdı.

      – Torağaylar ölkəsi,– o dedi.

      Bir az yuxarı hissədə ağıldan buraxılan inəklər gözə göründü.

      – Torağaylar əsirlər, inəklər isə yumrulanır,– arvadım dedi. “Düşünürəm ki, biz hələ səninlə belə gözəl ad günü keçirməmişik”.

      O, hər il bu sözləri deyir.

      Yox, niyə, bir-iki daha yaxşı ad günü xatırlaya bilirəm. Mənim qarnımda ağrılar vardı, bu səbəbdən də mən Rörbak Söya gəlməyi seçdim, üstəlik buradan evə qayıtmaq da Dollerup Bakerdən daha asan və rahatdır. Ad günü hədiyəsi kimi ona parıldayan dana dərisindən bir çanta, bənövşəyi bahar paltosu və bir şüşə “Kölnervasser” hədiyə etdim. İnanmıram ki, ondan istifadə etsin, o heç zaman parfümdən istifadə etmir. Sadəcə, ona belə bir hədiyə vermək istədim.

      Suyu isti saxlayan rezin bir qab da hədiyə etdim ona. Arvadımın bir xüsusiyyəti var: o hər zaman üşüyür.

      1904-cü il, yanvarın dördündə mən arvadımı lap birinci dəfə görmüşdüm.

      Hava soyuq idi, külək isə güclü. Bir yığın məktubla stansiyada dayanmışdım. Stansiyanın damından yerə qar ağ tüstü təki düşürdü. Mən içəridə, poçtalyonun yanında olanda qatar gəldi, rəqs edən qar dənələrinin, çovğunun, stansiyadakı yeşiklərin , çantaların , şiddətli soyuğun arasında platformada hərəkətsiz dayanan bir insan fiquru diqqətimi çəkdi. Poçtalyon ayağa qalxıb pəncərədən çölə nəzər saldı. O da, həmin insan fiqurunu görmüşdü.

      – Bu, xalis nərmənazik adamdır ki,– o dedi.

      – Haqlısan,– mən cavab verdim.

      Biz xəyallar aləminə düşdük.

      – Hə, bildim. Tireqord orta məktəbinə yeni təyin olunan həmin müəllimə olmalıdır bu,– o dedi.

      – O məktəb indi açılır axı,– Sivertsen davam etdi.

      – Səncə, o məktəbdəkiləri idarə edə biləcək ki?– mən soruşdum.

      Onun cavabı həddən artıq nəzakətli olsa da, cavabı ilə sanki mənə bir yumruq da ilişdirdi. Üstündən illər keçməsinə baxmayaraq hələ də onun gerizəkalı cavabı yadıma düşəndə əsəbimdən özümə yer tapa bilmirəm.

      Bu aralar qrip yaman yayılıb. Deyəsən, orada mən də yoluxdum xəstəliyə. Rahatsızam… rahatsızlığımı gizlətmək məcburiyyətindəyəm, amma bununla rahatsızlığım heç də azalmır. Buna baxmayaraq, mən gecəyarı oyanmalıyam, əkizləri çevirib onları iyrənc dünyaya atmalıyam, daha sonra köməyimə ehtiyacı olan başqa bir insanın bu iyrənc dünyaya tutunmasına yardım etməliyəm. Özüm isə heç yaxşı deyiləm, sağlamlığım getdikcə pisləşir, gecələr dəhşətli dərəcədə pis yatıram. Stolda oturub nəsə bir iş görəndə, ölüm şəhadətnaməsi ya hər hansı hesabat, məruzə yazanda elə bil ki, boğuluram.

      Çöldə yazdır…

      Gecə yarıdır, pişiklərin bələkdəki körpələr kimi qışqırıb ağladığı zamandır. Mənim isə bədənim od tutub yanır. Mən təslim oluram və üzü üstə yerimə uzanıram. Özümə bir-iki saatlıq istirahət verirəm. Səndən heç yuxu da istəmirəm, uca Allahım! Yalnız bir-iki saat bədənim dincəlsin, yetər!

      Durub stakan götürmək istəyirəm özümə. Dolabda çoxlu stəkanımız var. Onlara heç kəs toxunmur. Gedib açıb baxmaq istəyirəm görüm orada nə var. Portvin şərabı, albalı şərabı, hə, bir də, bəxtim gətirsə bir şüşə rom da tapa bilərəm orada.

      “Stəkanı axıra kimi iç və ölüm hələ gözləyər,

      əzrayıl qılıncını çəksə də, o hələ gözləyər.

      Sən, ey insan, səbrli ol, axıra kimi iç

      qoy getsin ölüm, bəlkə gələn il gələr”. ( Ölüm haqda, əzrayıl haqda İsveç musiqisi)

      Bu mahnını atam oxuyanda eşitmişdim. Özü də bir-iki dəfə yox. Atam bu mahnını oxuyanda mən lap uşaq deyildim, bir az böyümüşdüm.

      Qrip…

      Faşist qripi…

      Yağış milçəkləri yağışlı ayaqları ilə yağmurlu havada uçuşurdular.

      İnsanlar danışa bilərdilər ki mən ölümə qarşı özümü peyvənd etdirmiş bir insanam. Bu fikir məndə erkən yaşlarımdan formalaşıb. Mən general Dr. Haynrix Adolf von Bardelbenin rəhbərliyi altında Berlində, Şaritendə könüllü işləyəndə orada səhər çağı bir yığın difteriyaya yoluxmuş azyaşlı uşaq görmüşdüm.

      Ölmək mənim heç vecimə də deyil. Amma öləcəmsə, qəfil ölmək yaxşıdır. Arıqlamayım, heydən düşməyim, gözlərim çuxurlaşmasın, elə birdən gedim o dünyaya. Həm də göz yaşı-zad da istəmirəm ölümümdən sonra.

      Yox, düzünü demək gərəkirsə, mən ölmək arzusunda deyiləm.

      Heç də axmaq biri deyiləm, bir gün öləcəyimi yaxşı bilirəm, amma buna inanmıram nəsə…

      Yavaş-yavaş qocalıram…

      Bir tərəfdən də bu ağır formalı qrip. 3-4 həftədir ki heç özümdə

Скачать книгу