Абусупиян Апенди – уьмметни берекети - Магомедшапи Минатуллаев

Скачать книгу

салып гете ми экен деп сёйледик. Бираздан ичиндеги мал салагъан уьйден, илиякълы иржая кюлей туруп, орта чагъындагъы къатынгиши чыгъып гелди. Шо къатын тюркче биле болгъан экен, биз айтагъан затланы англап кюлей болгъан. (Бусурман хорват ланы кёплери тюркче биле).

      – Къайдансыз? – деп сорады шо тюкен чи къатын бизге.

      – Дагъыстанданбыз, – дедик биз.

      Биз олай дегенде, шо тиштайпа бизге бирден бир тергевлю къарап:

      – Буса сиз Абусупиянны якълыларысыз, сиз Абусупиянны яхшы таныма герексиз, – деп жавап къаравуллап токътады.

      – Воллагь, таныйман нечакъы сюе бу сагъыз да. Нечик танымайым дагъы, ол чу мени юртлум, гьатта Аллагь этген хон шум, – дедим мен, сююнмекликден тёбем кёкге тийип ва ол айтгъан затгъа эпсиз гьайран болуп.

      – Мундан кёп йыракъдагъы Дагъы стандан чыкъгъан Абусупиян ны, Югос лавияда яшайгъан сен къайдан таныйсан, мен шогъар бек ажайыплыкъ этип тура ман, – дедим.

      О къатын да Абусупиянны якълыла ры – бизин булан ёлукъгъанда оьтесиз шат болуп:

      – Дюньяны уьстюнде бусурманлар яшайгъан ерде Машрыкъны де, Магъ рибни де арасында ону танымайгъан, билмейген бусурман гиши ёкъдур. Абусу пиянны китаплары ёкъ ер бармы? Алим адам кёкде лавуллап турагъан Уьлкер юл дуз йимик, къайдан къараса да гёрюне чи. Да гъыстандан шолай белгили адам чыкъ гъангъа бары да дагъыстанлылар чы не чик де, бары да кавказлыланы да оьктем болма гьакъы бар, – деди ва магъа багъып:

      – Юртлусу, хоншусу сени чи айтмай да къояман, шолай насип болгъангъа сагъа чы башынгны Эльбрус тавдан да оьрде тутмагъа ярай, – деп къошду.

      Шолай бираз лакъыр этген сонг, биз огъар тюкенге не мурат бу лан гелгени бизни айтдыкъ.

      – Сиз ахтарагъан китаплар шунда бол ма герек, – деп ол тахчалар толгъан кита планы бир бёлюгюнде хотгъанма башлады.

      Китапланы арасындан сайлап, бир нече китаплар чыгъаргъан сонг:

      – Сиз сапардагъы адамларсыз. Шо саялы сизге сапарда кёмек этеген китаплар берейим. Эгер де сиз шу китаплар айтагъан кюй де юрюсегиз, нечакъы йыракъда бусагъыз да, уьюгюзге эсен-аман къайтажакъсыз, – деп ол бизге сайлагъан китапланы узатды. Насипге, шолай болма да болду. Мы чыгъыш къурдашым да, мен де шо къатын айтгъанлай, уьйге сав-саламат къайтдыкъ.

      Орус къонакъ

      1911-нчи йыл Аресейден Дагъыстан гъа гелген бир орус алим Абусупиян апендилеге къонакъ тюшген ва оларда кёп гюнлер тургъан. О замангъы къаза нышлы супуланы кёбюсю бу ишни эпсиз ушатмагъан. Олар: “Къарагъыз гьали, биз оьзюне оьтесиз терен билимли, гьайран гьакъыллы ва бек адилли деп турагъ ан Абу супиян, Аресейден гелген бир га вурну – чий орусну уьюню тёр янына да чыгъарып, аш да, сув да берип, къув тё шеклерде де ятдырып, бир хыйлы гюнлер сакълап тура. Товба аставфируллагь! Бу сурман деген адам уьюне капирни гирме къоя дейген не затдыр? Ярайгъан затмы?! Энни ёлукъгъанда, саламлашагъанда-со рашагъанда къолунгну огъар нечик уза тарсан?” —деп, Абусупиянгъа айып къа плап, артындан сёйлей болгъанлар.

      Абусупиян апенди аз-маз охугъан супу тайпа оьзю булан

Скачать книгу