LITMIR.BIZ

Скачать книгу

het dikwels geglimlag, want hy was ’n vriendelike man. As ek vandag terugdink, is daardie glimlag ’n gebrandskilderde venster in ’n kerk wanneer die son daardeur skyn.

      Met al die foto’s van Pa wat Pieter geneem het – Pa agter die Buick se stuurwiel met sy elmboog by die venster uit; Pa as Kersvader; Pa wat sy gesig trek soos Jerry Lewis terwyl Ma sedig poseer vir ’n foto op hulle twintigste troudag – is daar nie een beeld so helder soos myne van Pa daardie oggend nie.

      “Julle’s laat vir ontbyt,” sê Ma toe ons inloop. “Ons wag al amper ’n halfuur.”

      “Ek het vir Paul iets gaan wys,” maak Pa verskoning. Ma se gesig versag effens. Ek het haar nooit gevra of hy haar van die dwerggans met die kleintjies vertel het nie. Miskien het hy dit as ’n geheim tussen my en hom bedoel.

      “Maar ons kan dadelik aansit, my skatlam.” Pa beklemtoon die “lam” en tuit sy mond.

      “Moenie by my kom flikflooi nie. Die spek is al kaiings.” Ma probeer nog vies klink, maar haar mondhoeke lag toe sy haar kop draai en met haar hande die nat soen keer.

      “Julle maak verniet asof julle nog nooit laat was nie,” sê Pa vir Cilliers en Pieter wat ongeduldig rondstaan.

      Die tafel is gedek. Minder deftig as op Sondae of wanneer gaste kom eet, maar nietemin “gedek”.

      “Jou dahlias lyk goed,” sê Pa vir Ma en raak liggies aan een van die geel blomme in die middel van die tafel. “Dis goeie bolle dié van Kirchoff.”

      Ons hou hande om die tafel terwyl Pa dank. Pieter se hand is taai.

      “Het jy onthou ons gaan vanoggend kyk of jy jou tyd met die vlinderslag kan verbeter?” vra Pa, lepel in die hand, vir Cilliers net voor hy suiker oor sy pap strooi.

      Cilliers knik. “Ek’s reg.” Hy drink melk en vra met ’n wit bolip vir Pa: “En as dit ’n rekordtyd is, gaan Pa my die Buick leen vir die matriekafskeid?”

      “Daar’s drie goed wat ’n man nooit uitleen nie,” sê Pa.

      “Jou geweer, jou kar en jou vrou,” sing ons in ’n koor saam.

      “Nie eens vir my nie, Pa? Al laat ek die rekord spat?”

      “Nie eens vir jou nie. Ek sal jou en Susan aflaai en weer gaan oplaai – taxi ry.”

      “Dis nie dieselfde nie, Pa. Van die ander ouens gaan met hulle pa’s se karre.”

      “Hoeveel van hulle ry ’n Buick Special?”

      “Nie een nie,” gee Cilliers onwillig toe. “Pa’t my dan met die Buick leer bestuur. Die man by die toetsgrond het nog self vir Pa gesê hoe goed ek ry,” probeer Cilliers ’n laaste keer.

      “Sal jy die Transvaalse vlinderslagrekord waaroor jy so lank gedroom het vir ’n ander swemmer leen?”

      “Pa is seker laf.” Cilliers snorklag.

      “Maar jy verwag van my ek moet my Buick uitleen?”

      “Ek is Pa se seun.”

      “Juis. Jy hoort te verstaan. Jy sal wel jou kans kry om die Buick te ry.”

      Ma streel Pa se arm en sê: “Ek wonder soms, Hannes, as jy moes kies tussen my en daardie droomwa van jou, wat sou jy doen?”

      “Van jou is daar net een model,” sê hy en soen haar hand.

      “O jy, Hannes van Zyl, jy moes ’n advokaat gewees het,” terg Ma. “Jy’s te slim om mense te karwei.”

      Kort na Dora die tee gebring het, laat sak Pa sy kop en druk sy vingers teen sy slape.

      “Hannes?” Ma sit die teepot neer. Die tuit stort.

      “Net weer ’n hoofpyn. Bring vir my twee pille.”

      “Moet ek nie gou vir dokter Nel gaan bel nie?”

      “Los dit, Anna. Die pyn is netnou weg.”

      Pa se gesig is bleek toe Ma hom ophelp.

      TWEE

      Of Pa daardie nag regtig met my gepraat het en of dit ’n droom was, weet ek tot vandag toe nie. Ma hou vol hy het nie opgestaan nie. Sy sê sy was wakker en het hom heeltyd dopgehou. Maar ek onthou dit as die laaste keer dat ek en Pa gepraat het.

      Ek word dors wakker en voel taai van die sweet. In die donker loop ek kombuis toe. Ek maak of ek blind is, loop met toe oë. Die oppervlakke van die kosyne en mure ken ek. Net voor die halfmaantafel in die gang ruik ek rose en Cobra-politoer. Die blad van die tafel is die gladste oppervlak op pad kombuis toe. Die roosblare voel so sag soos Ma se blou flennienaghemp.

      Die linoleum in die kombuis is koel teen my voetsole. In die yskas se lig is my hande bleek. Ek sluk die melk sommer so uit die bottel. Dis lekker koud in my keel. Ma hou nie daarvan dat ons uit die bottel drink nie. Sy raas.

      Lappies sit soos ’n meerkat op sy agterpote. Die stukkie koue hoender wat ek vir hom afbreek, gaan eet hy in sy mandjie onder die tafel. Ek vee my vingers aan my pajamabroek af.

      My blinde speletjie is verby en met oop oë stap ek terug slaapkamer toe. Daar is lig in die sitkamer. Dit skyn van Pa se vistenk af. Ek gaan kyk. In die donker is die akwarium helderblou. Ek hoor die suurstof deur die water borrel. Dit kom by die diepseeduikertjie se helm uit. Hy kniel by ’n oop skatkis.

      Die plante wieg stadig heen en weer soos die visse rondswem – statige engelvissies met vinne soos vlerke; babers met snorbaarde wat traag op die bodem aas; die blou-en-rooi Siamese vegter wat sy lang vinne swierig soos ’n mantel dra, en neonvisse wat gloei soos klein advertensies in die akwarium. Ek sit lank en kyk voor Pa agter my praat.

      “Hulle betower ’n mens, nè,” sê hy so sag soos die stem van my gedagte. Hy sit met net ’n kort pajamabroek aan in die groen gemakstoel wat bles raak op die armleunings. Sy borshare is ’n swart vlek tot byna teen sy keel. Sy oë blink.

      “Ons gebruik meer melk vandat jy nie meer in die tokkelos glo nie,” terg hy. “Jy was so bang vir hom toe jy klein was.” Hy lag. “Jy’t jou oë soos pierings gerek en met ’n handjie na die donker gewys. Kan jy onthou hoe ons jou vyf sjielings wou gee om ’n klerehanger in ’n donker kamer te gaan haal? Jy wou om die dood nie.” Hy vryf oor sy voorkop.

      “Is Pa se hoofpyn al beter?”

      “Jou ma werk nie verniet by ’n apteek nie. Sy’t my so gedous, die pyn het nie ’n kans nie. Maar ek kon nie slaap nie. En die visse maak my rustig. Kom sit hier by die oukêrel.”

      Met my rug na hom gaan sit ek tussen sy bene, my elmboë oor sy kniekoppe. Die gewig van sy hande rus op my skouers. Hy noem die visse se wetenskaplike name op. “Pterophyllum scalare, Corydoras paleatus, Betta splendens, Nannostomus beckfordi …” Dit klink of hy bid. Nie soos dominee Marais op Sondae nie, maar soos ’n priester wat ek eenmaal in die Rooms-Katolieke katedraal aan die onderkant van Nugget-heuwel gehoor het.

      Later sê hy: “Jy moet gaan slaap. Dis netnou Sondagskool.”

      Toe ek opstaan en hom nagsoen, lyk sy gesig vreemd in die blou lig. So asof dit wil verander.

      Ek het nie daardie dag by die Sondagskool uitgekom nie.

      Vroegoggend roep Ma dringend: “Cilliers, kom help!”

      Toe ek in die kamer kom, staan Cilliers en Pieter by Ma aan Pa se kant van die bed. “Ek het eers gedink hy skeer die gek,” sê Ma. “Jy weet hoe verspot hy kan wees.” Die pienk japon klem sy met albei hande voor haar bors vas. Haar kneukels is wit.

      Pa lê op sy rug met sy kop agtertoe en sy mond oop. Hy maak vreemde snorkgeluide. Sy ken is nat van die spoeg. Ek sien die wit van sy oë.

      Die res van die dag onthou ek net soos grepe uit ’n droom. Ma gee ons adres oor die foon. Sy pluk met twee vingers aan haar japon en pluis wolletjies uit.

      Die ambulans trek

Скачать книгу