LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      

      SKARLAKEN

      Irma Venter

      Human & Rousseau

      Vir JéAnette

      Dance, when you’re broken open.

      Dance, if you have torn the bandage off.

      Dance in the middle of the fighting.

      Dance in your blood.

      Dance when you’re perfectly free.

      Rumi, vertaal deur Coleman Barks met John Moyne

      Here at the frontier, there are falling leaves.

      Although my neighbours are all barbarians,

      And you, you are a thousand miles away,

      There are always two cups at my table.

      Tang-gesegde

      JAAP

      1

      Dit het gereën voor sy dood is. Ongehoord baie vir ’n Juliemaand, maar wie verstaan deesdae die weer. Die reën het drie dae lank aanhoudend uit swaar, donker wolke geval. Die droë, vaalbruin grond het die water eers dankbaar ingedrink, maar wou later niks weet van die druppels wat net nie wou ophou nie.

      Die water het by die skaapkrale begin opdam, en toe by die skuur waar die ou ligblou Nissan Diesel-vragmotor al jare lank met pap bande en ’n ewe pap battery staan. Daarna het dit die huis bereik, deur die sitkamer getrek, ’n dik bruin modderstreep gelos van die agterdeur tot by die voordeur, oor die stoep en af met die klippaadjie.

      Dit het ook in die oop veld versamel, in die pan, tussen die tafelkoppe en digte versamelvoëlneste vasgemessel aan telefoonpale. Of eerder, in die holte in die veld wat ’n pan gewórd het, op die vlakte met sy enkele groot boom waar niemand meer kom piekniek hou tussen kwetterende vaalbruin voëls nie. Deesdae staan die kruis gemaak van tambotiehout daar; dit word elke jaar mooi en nuut vernis.

      Dit was stil die oggend van haar dood, asof die ganse Karoo asem opgehou het dat die reën moes klaarkry. En dit was vrek koud. Mens se longe het gebrand van die yslug en voor elke mond het die asem stoom geword. Die boere wat na haar kom help soek het, het met moddervuil stewels in ’n stom wals op die stoep rondgeskuifel in ’n poging om warm te bly. Hulle het met hande in die armholtes gestaan, koppe gebuig, hoede af. Ongemaklik. Bekommerd. Kwaad.

      Haar pa het buite gaan asemskep toe hy haar gesien het. Die huis was te vol vroumense met bangmaakstories en hy het sommer net uitgeloop, koffiebeker in die hand. Toe kry hy haar, alleen op die vlakte. Die boonste laag van die pan was gevries ná die vorige nag. Dit het onder sy voete gekraak en fyn spinnerakke gemaak soos hy geloop het. Versigtig al nader aan die rooi fiets en die vrou wat op haar sy, halflyf – presies halflyf – in die modderige ys vasgevang was.

      Die fiets was nie hare nie, maar die trourok wel. Die wit materiaal was hoog teen haar bene afgeskeur, maar die lang kantmoue was steeds daar. Dit was dieselfde rok wat sy die vorige oggend by Mart Visser op die dorp gaan haal het.

      Betyds klaar vir die volgende Saterdag.

      Niemand het geweet waar die rooi lap vandaan kom nie. Die dieprooi fluweel het vir omtrent vyf meter oor die pan gesprei gelê, asof dit haar sluier was.

      Of vlerke.

      Mens se oë wys dat jy dood is. Dat jy weg is. Die kleur syfer weg. Dis asof die vensters leeggestroop en toe is, die voordeur op knip getrek en gesluit, soos wanneer jy alles oppak en trek.

      Haar pa het sy koffiebeker laat val en by haar gaan hurk, haar met sy hande begin uitgrawe. Dit was asof sy net so in die ry omgeval het – enkelhoogte hoëhak- swart leerstewel nog op die fiets se pedaal – en so bly lê het, haar gesig verdwaas oor haar gebrek aan balans. Onder die ou vliegbril uit die Eerste Wêreldoorlog was haar een oog oop.

      As jy ’n foto uit die lug sou neem, sou dit lyk asof sy nog steeds ry, hande op die fiets se stuurstang.

      Haar pa het vergeefs asem in haar longe probeer blaas, toe sy baadjie uitgetrek en oor haar gegooi. Terug huis toe gehardloop en geskree dat iemand die ambulans moet bel.

      Die paramedici het vinnig opgedaag, maar agt, nege ure te laat.

      Janien Steyn was dood.

      Janien was my peetkind.

      2

      Ek skink koffie uit die fles en blaas oudergewoonte daarop, al is dit reeds afgekoel. Dis al meer as ’n uur vandat ek die Corolla hier langs die pad getrek en in Julie se bitter koue my staan gekry het vir die lang wag.

      Ek is nooit seker waarvoor ek wag nie. Dalk vir inspirasie, ’n nuwe gedagte oor wat met Janien gebeur het.

      “Is jy nog steeds hier?”

      Obie kom leun langs my teen die motor, pyp in die mond. Die nat vlekke op sy skoene wys hy het van die huis af kortpad deur die veld gevat.

      “Vonnie sê jy moet kom eet,” sê hy toe ek nie antwoord nie.

      Obie en Vonnie Steyn van die plaas Lekkerkry. Klink dit nie asof hulle vir ewig gelukkig moes leef nie? Hulle kinders vir ewig gelukkig moes leef nie? Hier in die Groot-Karoo net duskant Carnarvon.

      Hulle twee seuns wil nie een boer nie, en Janien was hulle enigste dogter.

      Obie sug diep uit sy bors uit. “Dis al amper drie jaar, en nog steeds niks. Wat sê Isak?”

      Sy oë is op die horison en die bleeksingvalk wat daar sirkel. Hy kyk enige plek behalwe na die kruis met die bos vars blomme.

      Isak. Nie kaptein Slingers nie.

      Dit het lank gevat voor Obie die speurder só kon noem. Wat seker te verstane is as iemand gedink het dat jy jou eie dogter kon doodmaak. Dit neem tyd om te begin glo dat die polisie alles gedoen het wat hulle kon om die moordenaar op te spoor. Dit gebeur eers wanneer die woede moedeloosheid word, en daarna magteloosheid. ’n Akute, terminale teenwoordigheid waarmee jy probeer vrede maak. En, as jy gelukkig is, gee jy jou uiteindelik oor aan die neerdrukkende sleurgang van elke dag en dink vir twee, drie minute op ’n slag nie meer aan wat gebeur het nie.

      Ek weet dit. Jare in die polisie leer jou dit.

      Obie haal ’n boksie vuurhoutjies uit sy hempsak, sukkel om sy pyp weer aan die gang te kry. “Enige nuwe gedagtes oor wat gebeur het?”

      Soos altyd vra hy dit hier, in die oopte, waar Vonnie nie kan hoor nie.

      Nee, maar ek sê dit nie vir hom nie.

      Ek ken die feite uit my kop uit. Ál die feite, nie net dié wat in die koerante verskyn het, maande lank herkou is en toe vergeet is nie.

      Vonnie het my daardie oggend gebel, huilend en histeries. Ek het als in Pretoria gelos en hierheen gekom. Dat dit die ondersoekbeampte se derde moordsaak was, het as ’n skok gekom. Ek het iemand met meer ervaring gesoek. Isak Slingers was dan nou die dag nog saam met Janien op skool. Wel vier jaar ouer as sy, maar nog steeds nat agter die ore. Pure bogkind.

      Ek het probeer help, tot hy my weggejaag het. Ek sou dit ook gedoen het as ek hy was. Ek het heeltyd beter geweet en was oortuig dat ek met my jare se ondervinding die saak sou kon oplos. Ek het ingestorm en dinge opgeneuk, gedruk en gedryf waar ek nie moes nie. Op Isak en almal hier se tone getrap.

      Die feite van die saak was skraps.

      Vonnie en Obie het die aand by hulle aanstaande skoonfamilie gaan braai, soos die meeste mense in die omgewing, en eers laatnag teruggekom. Janien en haar broer Leon het by die huis gebly. Hy het sy meisie reeds vroeër die dag op die dorp gaan aflaai en kom rugby kyk. Hy het nie van Henk van Staden, Janien se verloofde, gehou nie.

      Leon sê hy het vroeg gaan slaap. Hy en Janien het TV gekyk tot hy bed toe is, en hy het haar daarna nie weer gesien nie.

      Niks is uit die huis gesteel nie, en daar was geen tekens van ’n inbraak nie. Al leidraad was ’n paar stewelspore wat op die pan gevries het. Nommertiens, dalk

Скачать книгу