LITMIR.BIZ

Скачать книгу

sterf.

      3

      Hy is in ’n kis.

      Dit is Gustaf se eerste gewaarwording. Toegesluit in ’n beklemmende sarkofaag. Indien hy sy hande sou beweeg, sou hy die kis se wande hier vlak langs hom voel. Muf. Hard. Met splinters wat in sy hande steek, want dit is ’n goedkoop kis. Maar nog erger. As hy sy kop sou oplig, sou hy dit teen die kis se deksel stamp.

      Kan hy, durf hy sy oë oopmaak? Want dit sal pikdonker om hom wees.

      Hoe lank neem dit om in ’n kis te versmoor? Hy probeer Edgar Allan Poe se verhale onthou, hoe lank dit sy karakters geneem het om te versmoor. Maar gewoonlik is die eerstepersoonsverteller op die laaste nippertjie gered. En Edgar sou seker self graag ’n toutjie in sy kis wou hou wat hy kon trek om die klokkie te lui wat buite hang. Op dié manier kon hy iemand se aandag trek.

      Hy wonder wat Poe met Klaas Vakie sou gemaak het – of hy die kreatuur nie dalk lewend sou wou begrawe nie …

      Geluide. Voetstappe. Iewers ’n deur wat klap. Hy moet sy oë oopdwing, want as hy lewend begrawe is, moet hy iemand se aandag trek.

      Skreeu! Dit sal moontlik ’n dowwe skreeu wees, soos iemand wat grond geëet het en daarin stik. Of wat klonte pap in sy keel het en probeer praat. Maar hy moet aandag trek.

      Hy maak sy oë oop, maar dit is soos ’n rolprent waar die kinematograaf vergeet het om te fokus. Alles swem, nes ’n klomp paddavisse wat die slyk op die bodem van ’n stink dam versteur voordat dit weer afsak.

      “Bygekom …” sê iemand.

      “Nie gedink hy sal ooit surface …” Nog ’n sinsnede.

      Iemand lag. Dit klink soos byklanke uit ’n radiodrama. Geluide doer ver. Roesemoes. Weer ’n lag. Darem nie soos Klaas Vakie se griesellag wat klink soos staalwol oor ’n geroeste stoofplaat nie. Ook nie die lirieke vir “Mister Sandman” nie.

      “Swaertjie?” Sy uitgewer se bynaam vir hom. Hard, elke lettergreep duidelik met die “r” wat gery word. “Hei, swaerrrrrrtjie. Is jy nog met ons, ou rrrrramkat?”

      Hy maak sy oë oop en Anton Theron se gesig kom in fokus.

      “Kan jy my hoor, swaer?”

      Hy is darem nie lewend begrawe nie. Of is hy in ’n gestig? Nes Poe se karakters, sal hy vir ewig in hierdie sarkofaag van ’n gestig opgesluit wees waar die bestuur die kranksinniges is en die pasiënte die normales.

      Soos in Stonehearst Asylum. Nog een van Poe se verhale wat deur ’n swak rolprent gekonfoes is.

      Gustaf praat, maar sy tong is net so geswel soos destyds toe hy as kind op ’n byenes afgekom het en die giftige angels hom oral oor sy gesig gesteek het, tot in sy mond toe hy geskreeu het. Dit was een van die ergste pyne wat hy nog gehad het naas sy mangeloperasie – iets waaroor Elisma hom telkens gespot het nadat sy ma haar daarvan vertel het.

      “Swaerrrrr? Hoor jy my?”

      Sy tong beweeg, maar sy wange voel soos na ’n inspuiting by die tandarts. Dik en geswel.

      “Haai, Anton.”

      Anton roep oor sy skouer na iemand. ’n Verpleegster kom in fokus, stap nader, bekyk hom met onsimpatieke oë, nes Elisma s’n.

      “En hoe voel ons vandag?”

      “Ek is … moeg.”

      Die verpleegster vat aan ’n buis, lees iets op ’n masjien, kyk na die naald in Gustaf se arm en knik vir Anton. “Ek roep gou vir dokter Swart.”

      “Wat het gebeur, swaertjie?” Anton trek die bankie onder die bed uit en gaan sit. Hy ry darem nie meer so op sy r’e nie.

      Gustaf merk hoe sy uitgewer rondskuif. Hoekom is hospitaalbankies altyd so ongemaklik? Asof die owerhede wil hê mense moet net vir kort oomblikke sit en dan verkas. “Jy het ons groot laat skrik, swaer. My boude het nou nog die bibberasie!”

      Hy het darem uiteindelik daarin geslaag om iemand te laat skrik deur iets anders te doen as woorde op ’n rekenaarskerm skryf.

      Anton dreun voort: “Jou voordeur het vanoggend oopgestaan. Jou motor was in die oprit, die bestuurder se deur oop, toe ry sekuriteit verby en merk onraad. As hulle jou nie daar gekry het nie, het jy nou nog daar gelê.”

      Of het een van die duisende booswigte in die stad die huis geplunder en hom wreedaardig keel afgesny. Dit sou ’n lekker koerantopskrif gemaak het!

      “Elisma,” vra Gustaf, “waar is …?”

      Anton kyk weg asof hy probeer om ’n antwoord uit te dink vir ’n langvraag wat hy in die eksamen misge-spot het. “Sy … is by … e …”

      “Sy het my verlaat. Sy en haar hulp en raad en mooipraat en kennis oor my en …”

      “Ek is jammer, swaerrrrtjie. Weet maar net, baie mense gaan hierdeur. Jy kom by die blerrie huis en daar lê ’n ‘Liewe Jannie’-brief.”

      Dan het hulle selfs dít gesien.

      “Elisma.”

      “Elisma bly by ons.”

      Gustaf draai sy kop. “So gedink, ja.”

      “Voorlopig, jy verstaan? Tot sy ’n ander plek kan bekostig. Maar ek dink dis beter dat sy nie nou …” hy beduie na die hospitaal, “jou so sien nie.”

      “Sy het my al in baie erger penaries gesien.”

      “Ja, maar met al die pypies en goeters.”

      “So daar is nie iemand anders in haar lewe nie.”

      Anton skud sy kop beslis. Dit lyk darem nie of hy lieg nie.

      En tog, eendag toe hy by ’n restaurant in Melville verbygeloop het, het hy haar in die geselskap van Zander Zimmerman gesien – ’n jong akteur wat besig is om opgang te maak. Z.Z. het hy eendag op Elisma se boarm geteken.

      “Sy sal nie hiernatoe kom nie, Anton, al sterf ek ook. Sy is te trots.” Hy is lus en pluk die pypies uit en sterf sommer net daar. “Moet bewys dat sy finaal met my gebreek het en dat ek eintlik nooit iets vir haar beteken het nie.”

      “Nee, swaertjie. Dít kan jy darem nie sê nie.”

      Hulle word onderbreek deur ’n dokter wat ingestap kom. ’n Gryskopman, seker dokter Swart.

      Die dokter vryf sy hande soos iemand wat besluit waar hy ’n skaap moet keelaf sny. Druk hier, voel daar, neem lesings en sit dan sy hande aan weerskante van Gustaf se gesig, maar sê niks.

      Gustaf kyk oor sy skouer of hy dalk iewers die boggelrugmannetjie met die rooi mussie en sak sand gewaar.

      “Het ek net drie maande om te leef, of is dit drie weke? En as ek nie maak soos julle sê nie, messel julle my in ’n muur toe? Of gaan ek darem toegelaat word om asem te haal en in ’n gestig opgesluit word soos Poe se arme Eliza Graves? Lewend begrawe tussen malles.”

      Anton druk die dokter se skouer gerusstellend, nes Gustaf se pa toe hy nog klein was en dieselfde soort uitbarstings na ’n nagmerrie gehad het, veral wanneer sy ma nie geweet het hoe om dit te hanteer nie.

      Nes sy ma toe hy so by sy pa se begrafnis gehuil het. Want iewers, tussen die mense, het hy die boggelrugmannetjie met die sandsak gesien wat sy vinger waarskuwend op hom rig asof hy sê: “Jy is volgende.”

      “Aangename kennis, meneer Prinsloo. Ek is dokter Swart.”

      “Aangename kennis, dokter Swart. En noem my Gustaf.” Hy wil weer lag. Die dokter wat sy mangels verwyder het, was dokter Payne. Die ironie het toe nie eers by hom verbygegaan nie. Dokter Payne moet die pyn verlig. Of veroorsaak soms ’n pyn!

      “Ons het lank laas ’n skrywer hier gehad.”

      “Ek het nog net een boek gepleeg, dokter. Jy kan my beswaarlik ’n skrywer noem.”

      Anton

Скачать книгу