Скачать книгу
– państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
434
Władysław IV Waza (1595–1648) – król Polski w latach 1632–1648. [przypis redakcyjny]
435
pod Smoleńsk – chodzi o zwycięską wyprawę wojsk polskich pod wodzą króla na Smoleńsk w czasie wojny z Rosją. [przypis redakcyjny]
436
przypieczętowany Kurczem – listy zaklejano dawniej woskiem lub lakiem, w którym nadawca odciskał pieczęć z sygnetu ze swoim herbem. [przypis redakcyjny]
437
pro crimine perduelionis (łac.) – za zdradę stanu. [przypis redakcyjny]
438
Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]
439
Witebszczanin – mieszkaniec Witebska, miasta położonego nad rzeką Dźwiną, w płn.-wsch. części dzisiejszej Białorusi. [przypis redakcyjny]
440
Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]
441
wataha – tu: oddział tatarski. [przypis redakcyjny]
442
Siedem Mogił (ukr. Semy Mohyły a. Semymohyły) – osada na połtawszczyźnie, w środkowo-wsch. części Ukrainy. [przypis redakcyjny]
443
Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
444
Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651) – książę, dowódca wojsk polskich w walkach z kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673). [przypis redakcyjny]
445
kiścień – rodzaj broni, złożonej z trzonka i kolczastej kuli na łańcuchu. [przypis redakcyjny]
446
watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
447
Niż a. Zaporoże – kraina poniżej porohów Dniepru, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis redakcyjny]
448
towarzyszów – dziś popr. forma B. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]
449
Sicz Zaporoska – Zaporoże, kraina zamieszkana przez Kozaków zaporoskich; także: ich wędrowna stolica, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
450
pałanka a. polanka – obóz kozacki. [przypis redakcyjny]
451
lubo (daw.) – chociaż. [przypis redakcyjny]
452
gruba – palenisko. [przypis redakcyjny]
453
karacena – zbroja z metalowych łusek, naszytych na skórzany kaftan. [przypis redakcyjny]
454
ryngraf – szkaplerz, duży blaszany medalion z wizerunkiem Matki Boskiej lub z herbem. [przypis redakcyjny]
455
misiurka – hełm z osłoną karku, wykonaną z plecionki kolczej (z kółek metalowych). [przypis redakcyjny]
456
dziryt – rodzaj włóczni. [przypis redakcyjny]
457
gindżał a. kindżał – długi nóż, często zakrzywiony. [przypis redakcyjny]
458
jatagan – broń sieczna średniej długości, bez jelca, o podwójnie zakrzywionym ostrzu. [przypis redakcyjny]
459
berkut (ukr.) – orzeł przedni. [przypis redakcyjny]
460
roztruchan – kielich. [przypis redakcyjny]
461
sepet – skrzynka na kosztowności. [przypis redakcyjny]
462
altembas – kosztowna tkanina z wypukłymi wzorami, przetykana złotymi nićmi, rodzaj brokatu aksamitnego. [przypis redakcyjny]
463
bławat – cenna tkanina jedwabna, najczęściej błękitna. [przypis redakcyjny]
464
kwap – puch ptasi, sprężysty i doskonale utrzymujący ciepło. [przypis redakcyjny]
465
Niżowcy – wolni Kozacy z Niżu, tj. z Zaporoża. [przypis redakcyjny]
466
czajka – wiosłowo-żaglowa, pełnomorska łódź kozacka. [przypis redakcyjny]
467
bojar – rycerz, szlachcic ruski lub wołoski. [przypis redakcyjny]
468
wołoski – z Wołoszczyzny; Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
469
maty (ukr.) – matko. [przypis redakcyjny]
470
Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. [przypis redakcyjny]
471
czarnobrewa – dziewczyna o czarnych brwiach, ukraiński ideał urody. [przypis redakcyjny]
472
teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]
473
watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
474
mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna; zuch. [przypis redakcyjny]
475
lama – tkanina jedwabna, przetykana złotymi nićmi. [przypis redakcyjny]
476
barwa – umundurowanie lub element stroju, świadczący o przynależności noszącego. [przypis redakcyjny]
477
Perejasław – miasto na środkowej Ukrainie, niedaleko Kijowa, w XVII w. ośrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowań Polaków z Chmielnickim. [przypis redakcyjny]
478
gindżał a. kindżał – długi nóż, często zakrzywiony. [przypis redakcyjny]
479
Bakczysaraj – miasto na Krymie, stolica tatarskiego Chanatu Krymskiego. [przypis redakcyjny]
480
Niż a. Zaporoże – kraina poniżej porohów Dniepru, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis redakcyjny]
