ТОП просматриваемых книг сайта:
Канстанцін Каліноўскі: асоба і легенда. Васіль Герасімчык
Читать онлайн.Название Канстанцін Каліноўскі: асоба і легенда
Год выпуска 2018
isbn 978-985-7134-35-9
Автор произведения Васіль Герасімчык
Жанр Биографии и Мемуары
Издательство Электронная книгарня
Да сваёй даследчыцкай дзейнасці Віктар прыцягваў малодшага брата, аб чым сведчыць яго зварот да дырэктара публічнай бібліятэкі барона М. Корфа ад 6 снежня 1860 года. Гэта было прашэнне аб прадастаўленні магчымасці Канстанціну працягнуць яго справу па даследаванні старажытных рукапісаў пад кіраўніцтвам малодшага бібліятэкара Іваноўскага, паколькі ён сам атрымаў заданне на працу ў Маскоўскім галоўным архіве.[164] Такая просьба, хутчэй за ўсё, была выклікана неабходнасцю пошукаў крыніц для дысертацыі, якую ў гэты час дапісваў Канстанцін Каліноўскі, рыхтуючы яе да абароны.
Удзел братоў Каліноўскіх у тайных арганізацыях
Віктар Каліноўскі з пачатку свайго жыцця ў сталіцы Расійскай Імперыі становіцца адным з лідараў студэнцкіх таварыстваў, якія ў гэты час узнікаюць як грыбы пасля дажджу. У іх бяруць удзел жыхары шматэтнічнай Расійскай Імперыі, у тым ліку і адзін з кіраўнікоў часопіса “Современник” Мікалай Гаўрылавіч Чарнышэўскі (1828–1889), і Мікалай Аляксандравіч Дабралюбаў (1836–1861), які ў 1856 годзе заканчваў Галоўны педагагічны інстытут, размешчаны ў адным будынку з Пецярбургскім універсітэтам, дзе вучыўся Канстанцін Каліноўскі.
Нягледзячы на тое, што першакурснікаў у такія аб’яднанні дапускалі надзвычай рэдка, менавіта Віктар пасадзейнічаў далучэнню да іх свайго брата Канстанціна. Не апошняя яго роля і ў тым, што Канстанцін увайшоў у зямляцтва студэнтаў з былой Рэчы Паспалітай “Огул” і нават быў абраны яго бібліятэкарам, фактычна – кіраўніком. Згодна паказанням удзельніка аб’яднання Вітольда Гажыча,[165] “бібліятэкар карыстаўся асаблівай павагай таварыства і лічыўся як бы старэйшай асобай, на сходках меў права канчаткова вырашаць справы”.[166] Усяго гэтая арганізацыя аб’ядноўвала каля 500 сяброў-студэнтаў, якія за карыстанне таварыскай бібліятэкай плацілі па 40 капеек штомесячна.[167] Чытальня ж была месцам збору кіраўніцтва “Агулу”, да якога належылі, акрамя Каліноўскага, Эдмунд Вярыга, Ігнат Здановіч, Фелікс Зянковіч, Эмануэль Юндзіл, Іосіф Ямант.[168]
У ліпені 1856 года ў Пецярбург пасля васьмі гадоў ссылкі прыязджае Зыгмунт Серакоўскі. Радыкальна змяніўшы свае першапачатковыя погляды ў адносінах “усходніх братоў”,[169] ён восенню 1857 года арганізоўвае ў
Там жа.
Газета выдавалася 14.01 – 5.03.1859 г. Іасафатам Агрызкам.
Гейштар не ўказвае імя, пазначаючы толькі прозвішча “Каліноўскі”. Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857–1865. – Wilno, 1913. – Т. 1. – S. 79.
Жалігоўскі Эдвард-Вітольд (1816–1864) нарадзіўся ў вёсцы Марыямпаль Вілейскага павета. У сваёй публіцыстычнай дзейнасці карыстаўся псеўданімам Антон Сава. Навучаўся ў Дэрпцкім універсітэце, дзе стаў лідарам студэнцкага кола. За ўдзел у таемных суполках, выкрытых па справе Канарскага, у 1839 годзе быў інтэрнаваны ў Дэрпце. Аўтар папулярнай у 1840-я гады драмы “Іардан”. Праз некалькі гадоў вярнуўся ў Вільню. У 1851 годзе арыштаваны і высланы ў Петразаводск, затым у Арэнбург і Уфу. Падчас ссылкі пасябраваў з украінскім паэтам Т. Шаўчэнкам. У 1858 годзе перабраўся ў Пецярбург. Меў вялікі ўплыў на студэнцкую моладзь. У 1860 годзе выехаў у Заходнюю Еўропу. Памёр у Жэневе. 20 верасня 2009 года ў вёсцы Карэкаўцы Вілейскага раёна адкрыты памятны знак у гонар сяброўства Жалігоўскага і Т. Шаўчэнкі.
Каліноўскі, К. За нашую вольнасць. Творы, дакументы / К. Каліноўскі; уклад., прадм., паслясл. і камент. Г. Кісялёва – Мн.: “Беларускі кнігазбор”, 1999. – С. 260.
Гажыч Вітольд Георгіевіч (каля 1843–1864) – праваслаўны шляхціч Брэсцкага павета. Вольны слухач Пецярбургскага ўніверсітэта, паспеў павучыцца і ў Парыжы. Падчас паўстання ў 1863 годзе грамадзянскі начальнік Лідскага павета. Арыштаваны ў жніўні 1863 года. Сасланы на катаргу ў Сібір, па дарозе захварэў на тыф і памёр.
Каліноўскі, К. За нашую вольнасць. Творы, дакументы / К. Каліноўскі; уклад., прадм., паслясл. і камент. Г. Кісялёва – Мн.: “Беларускі кнігазбор”, 1999. – С. 167.
Такая лічба прысутнічае ва ўспамінах В. Гажыча: Kieniewicz, S. Powstaniestyczniowe / S. Kieniewicz. – Warszawa, 2009. – S. 39. Але згодна падлікам В. Шалькевіча, гэтая лічба завышаная ў два разы: “У 1856 годзе ў С.-Пецярбургскім універсітэце, як мы адзначылі, навучалася на ўсіх факультэтах толькі 478 студэнтаў, у 1861 годзе – 1286. Калі ўлічыць, што члены “Огула” складалаі прыкладна пятую частку, то нават у 1861 годзе, калі В. Гажыч прыехаў у Пецярбург, іх не магло быць больш 257 чалавек”. Шалькевич, В.Ф. Кастусь Калиновский. Страницы биографии / В.Ф. Шалькевич. – Мн.: Университетское, 1988. – С. 79.
Шалькевич, В.Ф. Кастусь Калиновский: Страницы биографии / В.Ф. Шалькевич. – Мн.: Университетское, 1988. – С. 80.
У лісце да Уладзіміра Спасовіча Серакоўскі пісаў 9 верасня 1852 года: “Мы адродзімся. Бачыш, аб адным мару, з’яўляюся заўсёды вашым братам, але змяніліся станоўча мае паняцці пра шматлікія рэчы з 1848 года.
Ведаеш, што ва ўніверсітэце быў заўсёды праціўнікам адносін з усходнімі братамі, цяпер, менавіта пасля выпадкаў 2 снежня, стаю на тым меркаванні, што трэба канчаткова злучыцца з імі.
Мы адродзімся разам з усходнімі братамі. Фалангі падтрымае Македонія. Грэкі павінны духам апанаваць фалангі, і таму верыш, што перад 2 снежня хацеў быць у Парыжы. Цяпер на свеце бачу для сябе толькі два месцы, у Нью-Ёрку, альбо Пецярбурзе. Распавядаю гэта для таго, што хачу казаць усестаронне, а аднак калі б меў выбар, можа б абраў Пецярбург…”. Паводле: Kieniewicz, S. Powstanie styczniowe / S. Kieniewicz. – Warszawa, 2009. – S. 44.