Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях (зборнік) - Ян Баршчэўскі Школьная бібліятэка

Скачать книгу

кажа пра тры томікі, дык, відавочна, што напісаны ў 1842 г. артыкул без змен быў уключаны ў першы томік «Шляхціца Завальні».

      15

      Змешчана ў «Niezabudce» на 1841 г.

      16

      Змешчана ў «Niezabudce» на 1842 г.

      17

      Змешчана ў «Niezabudce» на 1842 г.

      18

      Гаворка пра баладу «Русалка-спакусніца», змешчаную ў «Niezabudce» на 1841 г.

      19

      Слова «жыд» не мела ў той час зневажальнага значэння.

      20

      Дуда – духавы інструмент са скураным мехам, маленькай трубачкай для напаўнення яго паветрам і некалькімі ігравымі трубкамі з язычкамі (пішчыкамі).

      21

      Музыка, музыкі – гэтак даўней называліся ў беларускіх вёсках танцы.

      22

      Блаславi, Божа, сватанне, бяседу вясельную.

      23

      Дзень летняга сонцастаяння паводле новага стылю.

      24

      У Пецярбурзе Я. Баршчэўскі жыў з 1817 да 1847 г.

      25

      Гэты нарыс друкаваўся таксама асобна ў альманаху «Rocznik Literacki» (Т. І. 1843 г.) і ў перакладзе Л. Кавеліна на рускую мову ў газеце «Иллюстрация» (Т. ІІ. 1846 г. №;10).

      26

      Тут i далей у «Шляхцiцы Завальнi» вершы даюцца ў перакладзе Сяржука Сокалава-Воюша.

      27

      Шляхціц на загродзе – дробны шляхціц, які меў невялікі маёнтак з абгароджанай сядзібаю.

      28

      Квестар – манах, які збірае ахвяраванні на кляштар.

      29

      Колькі гадоў служыў Я. Баршчэўскі ў «шаноўных людзей» сёння нам невядома.

      30

      Відавочна, Завальня мае на ўвазе і Полацкі езуіцкі калегіум, і Полацкую езуіцкую акадэмію. Полацкі езуіцкі калегіум заснаваны ў 1580 г. паводле загаду Стэфана Баторыя. У 1812 г. пераўтвораны ў Полацкую езуіцкую акадэмію.

      31

      Відавочна, маецца на ўвазе перакладная старабеларуская аповесць «Александрына» («Похождение царя Александра Македонского»)

      32

      Уліс – Адысей, галоўны герой паэмы Гамера «Адысея».

      33

      Маецца на ўвазе паэма Вергілія «Энеіда».

      34

      Прэфект (ад лац. praefectus начальнік);– загадчык, інспектар або настаўнік рэлігіі ў школе.

      35

      Пачатак беларускае «Каляды для малых дзетак», папулярнага твора XVIII ст., які гучаў так:

      Розкаю дух святы дзетачкі біць радзіт,

      Розкаю бінамне здоров не завадзіт;

      Розка папужае розум да галовы;

      Учыт пісьма; а бароніт злой мовы;

      Розка родзічам паслушнымі чыніт;

      Розка выпушчает а учыт латыні;

      Розкаю хоць б’е, не паломіт косці;

      Дзетак гамует ат ўсякай злосці…

      На малых добра розка беразовая,

      А старым карбач, або насека дубовая.

      Звязда дзеткам тую каляду дае,

      Прето ж ей за нюю нех жадзен не лае.

      36

      Каталіцкая малітва.

      37

      Нябожчык.

      38

      Чамарка

Скачать книгу