ТОП просматриваемых книг сайта:
Практикалық археология. Ғани Омаров
Читать онлайн.Название Практикалық археология
Год выпуска 2015
isbn 978-601-247-529-6
Автор произведения Ғани Омаров
Жанр История
Издательство КазНУ
Қаланың мәдени қабатының қорғау зонасының жобасын құру кезінде археолог қол жетімді деректерді зерттеу керек, тарихи орталықтың дәл тексерісін өткізу керек, архитектураның бар ескерткіштеріне археологиялық ақпараттарды толықтай біріктіру қажет. Кейін қаланың заманауи жобасын оның тарихи орталығымен біріктіріп, ондағы бар мәліметтер арқылы мәдени қабаттың қорғау зонасындағы жеке жер аумағының режимін анықтауға болады. Сол себепті де, мәдени қабаттың қорғау аймақтары қаланың тарихи орталығының көлемінде бақылауда болуы қажет.
Қала салу қызметі мемлекеттік орталықтармен және қоғамдық орталықтармен жүйеленеді. Олардың бірі қаланың дамуы үшін және тарихи ортылығы үшін жауап берсе, басқасы субьектілердің қызметін бақылайды. Сол себепті мәдени қабаттың қорғалу қызметі бақыланып отырылады. Екі жақтың байланыса бірігіп қызмет етуі арнайы заңмен негізделеді. Әсіресе, Казақстан Республикасының «тарихи-мәдени тұрғындарды қорғау», «Архитектура жайлы», «Қала салу қызметі» жайлы заңдарында көрсетіледі. Өзара келісімге келу үшін, баға беру үшін қала салу қызметінде екі жақты да тең қарастырған заңды күші бар жоспарлар қолданылған. Оған күзет аймағы, бас жоспарлар кіреді.
Тарихи-мәдени тұрақты қорғау заңы ауданды жоспарлардың жобаларын өңдеуін шектеу, қалалар мен басқа тұрақтарды дамыту және қайта құру жұмысын қарастырады. Қорғау аймағын құруда түрлік қателіктері де бар:
– қорғау зонасының шекарасын дәл анықтамау (жергілікті орындарда жүйелі жобалауға шекаралар бекітілуі тиіс. Оның графикалық фиксациясын мәтіндік түрде суреттеу керек);
– қорғау зонасын қорғалатын нысанның жүйесін біріктіру;
– қорғау аймағының ұсынымдық және түсініктемелік режимінің түсініктемесі.
Қазақстан қалаларының тарихи орталығының жағдайын қарар кезде халықаралық құжаттардың методикалық түріне сай бақылау қажет. Оған ЮНЕСКО-ның ұсынысы жатады. Ол археологиялық қазбалардың халықаралық регламентін (1956), орындардың құндылығы мен ескерткіштерді қайта өңдеу мен концервациялаудың жұмысы (1987), археологиялық тұрақтарды қорғау мен қолдану туралы хартия (1996) сияқты бірқатар құжаттар кіреді.
1. «Мәдени құндылықтар», «мәдени мұра», «археологиялық мұрағаттар» түсінігі халықаралық және республикалық құжаттарда қандай мағына береді?
2. Тарихи-мәдени мұраға қарсы қылмыс түрлері және олармен күресудің қандай жолдарын білесіңдер?
3. «Құрылыс және жергілікті қазба жұмыстарын жүргізу кезіндегі археологияжіқ нысандарды қорғау» жағдайына сипаттама бер.
4. «Қаланың тарихи орталығы» дегеніміз не? Қаланы құру қалай жүргізіледі?
5. Қорғалатын аймақтардың қандай түрлерін білесің? Мәдени қабаттарды қорғау аймағы нені білдіреді?
6. Мәдениет ескерткіштерін бұзғаны үшін қандай жауапкершілік көзделген?
2-бөлім. АРХЕОЛОГИЯ ЕСКЕРТКІШТЕРДЕГІКЕЛІСІМ ШАРТТЫ БЕКІТУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ОРЫНДАЛУ ШАРАЛАРЫ
2.1.