Төлкө - Николай Якутский

Скачать книгу

төһө да үрдүк чыын буолбатаҕын иһин, кини добуоччу үчүгэйдик олорор. Ким баҕарар билэрэ: «Власьевичка үстээҕи, биэстээҕи ытыһыгар уура иликкинэ, хайа да бэйэлээх дьыала кини остуолуттан сыҕарыйбат», – диэн.

      Власьевич бу Уйбаан Сэмэнэбиһи бэркэ диэн билэр. Соҕотох киниттэн үстүүнэн, биэстиинэн үгүһү ылбыта буолуо.

      – Ээ, Уйбаан!.. Эн дьыалаҥ ыраатан турар… Оттон ханна оччо ырааппытын – соболоҥо суох ким кэпсиэй! – диэн баран, Власьевич күлэр.

      – Эн буолан баран хайыаххыный? Манньата суох биир тылы этиэҥ баара дуо!

      – Куһаҕанын эттэххэ, оннооҕор куобах тириитэ уҥунуоҕа суох имиллибэт.

      Уйбаан Сэмэнэбис ууммут үстээх кумааҕы харчытын остуол начаалынньыга ылан ыстаанын киэҥ сиэбигэр кистээн кэбиһэр.

      – Эн дьыалаҥ Бүлүү уокуругун исправнигар ыытыллыбыта. Кини Каратаев кулубаттан «чахчы маннык буолбута» диэн сурук ылан ыыттаҕына көрүллүөхтээх, – Власьевич атын дьыалалары бэрийбитинэн барар.

      Уйбаан Сэмэнэбис ыксыыр. Харатаайап кулуба кыыһа ханна барбытын, кими кытта олорорун билэрэ буоллар, баччааҥҥа диэри ылы-чып олоруо суох этэ. Ити аата, дьыала ыраатар, булкуллар буолбут.

      – Власьевич, өйдөө, Харатаайап кулуба, кыыһа өлбүтүн-тыыннааҕын, кими кытта олорорун билбэт буолан баран, хайдах туоһулуон, онно ыыппыккытый?

      Власьевич оҕонньор ачыкытын тааһын үрдүнэн көрүтэлээмэхтээн кэбиһэр:

      – Мин ону тугун билиэхпиний? Мин дьыалам кыра. «Ыыт» диэбиттэрин ыыппытым. «Хайыта тыытан уокка бырах» диэбиттэрэ буоллар, уокка бырахпыт буолуом этэ… Сокуон хараҕа ол курдук этэр.

      Уйбаан Сэмэнэбис мировой судьуйа кэнсэлээрийэтиттэн санаата түһэн тахсар. Кини эмиэ сүбэлээччитигэр Аркадий Романович Эховка кэлэр уонна мировой судьуйа тойон кини дьыалатын ханна ыыппытын кэпсээн биэрэр. Эхов өр соҕус саҥата суох олорбохтуур:

      – Дьыала ырааппыт.

      – Кыыс дьонуттан суруга да суох, манна баар дьоннору ыҥыртаан ылан, кинилэртэн ыйыталаһан, тугун-ханныгын билэн баран, манна сууттуур кыахтара суох буолуо дуо? – Уйбаан Сэмэнэбис ыйытар.

      – Хайдах оннук кыах суох буолуой – баар. Ону судьуйа тойон ырааҕынан эргитэр, угаайытын элбээтиннэрэр быһыыта буоллаҕа дии. Кини онтон ночооттонуо суоҕа – барыстаныа! Суукка дьыала төһө уһуннук сылдьар да, судьуйа тойон соччонон барыстанар…

      Уйбаан Сэмэнэбис киллэрбит дьыалата Бүлүү исправнигар ыытыллыбытыттан ыла уһун кыһын ааһар. Арай биирдэ, куорат уулуссаларын хаардара харааран эрдэхтэринэ, Уйбаан Сэмэнэбис «дьыалатын» билсэ эмиэ мировой судьуйа кэнсэлээрийэтигэр киирэр. Власьевич оҕонньор, кинини көрөөт:

      – А-а, Уйбаан, көһүт, олоро түс! – диэн баран, судьуйа тойон кабинетыгар киирэн хаалар.

      Сотору буолаат, Уйбаан Сэмэнэбиһи судьуйа тойон кабинетыгар ыҥыраллар.

      Улахан остуол кэннигэр, кыһыл көмүс дуйдаах, икки бастаах аарыма өксөкү көтөр, «барыгытын саба охсуом!» диэбиттии, икки кынатын саратан, айахтарын атан, тордуохтаах уһуктаах кыһыл тылларын таһааран олорор сэксээлэтин утарытыгар судьуйа тойон дьоһумсуйан олорор. Кини Уйбаан Сэмэнэбиһи

Скачать книгу