АСАРЛАР (III жилд) - Сирожиддин Саййид

Скачать книгу

олам аро ажаб аламлар кўрдум,

      Олам элидин турфа ситамлар кўрдум.

      Ҳар ким бу “Вақойиъ”11ни ўқур, билгайким,

      Не ранжу не меҳнату не ғамлар кўрдум.

* * *

      Ҳар вақтки, кўргасен менинг сўзумни,

      Сўзумни ўқуб, соғинғасен ўзумни.

* * *

      “Бу битилганлардин ғараз шикоят эмас, рост ҳикояттурким, битибтурмен. Бу мастур бўлғонлардин мақсуд ўзнинг таърифи эмас, баёни воқии бу эдиким, таҳрир этибтурмен. Чун бу тарихда андоқ илтизом12 қилилибтурким, ҳар сўзнинг ростини битилгай ва ҳар ишнинг баёни воқиини таҳрир этилгай. Ложарам13 ота-оғадин (ини-оғадин) ҳар яхшилиқ ва ёмонлиғким шойиъ эди, тақрир қилдим ва қариндош ва бегонадин ҳар айб ва ҳунарким баёни воқиъ эди, таҳрир айладим. Ўқуғувчи маъзур тутсун, эшитгувчи таарруз14 мақомидин ўтсин”.

(Тўққиз юз ўн иккинчи (1506-1507) йил воқиалари)* * *

      “Бобурнома”,

      “Бобурнома” –

      Шоҳ шоирдан авлодларга

      Мангу ўлмас

      Қадрнома.

      Бунда кўнгил лоласидир,

      Бунда умр ноласидир,

      Дарду ғам мақоласидир,

      Ҳар бир нома –

      Тақдирнома.

      Неча бир ҳукмронлардан,

      Амирлардан, хоқонлардан,

      Давлатлару давронлардан

      На ном қолди,

      На бир нома.

      Бобур чеккан изтироблар,

      Ранжу заҳмат ҳам азоблар,

      Буюк ҳижронидан боблар,

      “Бобурнома” –

      Жабрнома.

      Юрагининг ҳар бир зарби,

      Зафарлари, ҳарбу зарби,

      Ҳар бир ҳарфи – кескир, ҳарбий,

      Ҳар бир нома –

      Ҳарбийнома.

      Буни Бобур ўзи қурган,

      Қалб қонию сўзи қурган.

      Тожмаҳалдан ҳам зўр қўрғон,

      “Бобурнома” –

      Кабир нома.

      Шерюракли мард ўғлонлар,

      Ёвқур беклар ва султонлар

      Яшар яна минг замонлар.

      “Бобурнома” –

      Ботирнома.

      Умри ўғлига бахш кетган,

      Ўз сўзини кафан этган,

      Ўзини ўзи дафн этган.

      Қалбда қолди қай бир нома?

      “Бобурнома” –

      Хотирнома.

      Бу – менинг ҳам дил достоним,

      Шунча эканми армоним?

      Қандай чидабсиз, султоним?

      Сабрнома “Бобурнома”,

      Сабрнома “Бобурнома”.

      УМАРШАЙХ МИРЗО15

* * *“Равон саводи бор эди. “Хамсатайн”16 ва маснавий китобларни ва тарихларни ўқуб эди. Аксар “Шоҳнома” ўқур эди. Табъи назми бор эди, вале шеърға парво қилмас эди”(Саккиз юз тўқсон тўққизинчи (1494) йил воқиалари)* * *

      “Шоҳнома” ўқийди Умаршайх мирзо,

      Ўқир “Хамсатайн”лар оҳномасини.

      Билмаски, ўз ўғли айлагай иншо

      Бир буюк миллатнинг шоҳномасини.

* * *

      Шоҳ шоирнинг оҳномаси – “Бобурнома”,

      Ҳарбу зарб, жанггоҳномаси – “Бобурнома”.

      Фирдавсийнинг “Шоҳнома”си бордир агар,

      Туркийларнинг шоҳномаси – “Бобурнома”.

Скачать книгу

<p>11</p>

“Вақойиъ” (араб.) – воқеалар. “Бобурнома”нинг асл номи.

<p>12</p>

Илтизом (араб.) – мажбурият, лозим топмоқ.

<p>13</p>

Ложарам (араб.) – шубҳасиз, ноилож, шунинг учун.

<p>14</p>

Таарруз (араб.) – қаршилик кўрсатиш. Бу ўринда эътироз.

<p>15</p>

Умаршайх мирзо – Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг отаси, соҳибқирон Амир Темурнинг ўғли Султон Муҳаммаднинг ўғли Султон Абусаиднинг ўғли, Фарғона вилоятининг подшоси. У 1494 йилда вафот этгач, тахтга 12 яшар Бобур ўтиради.

<p>16</p>

“Хамсатайн” (араб.) – икки бешлик. Икки “Хамса” (Низомий ва Хисрав Деҳлавийлар “Хамса”си).