Сайланма әсәрләр. Том 2. Кубрат хан. Илчегә үлем юк / Избранные произведения. Том 2 - Мусагит Хабибуллин

Скачать книгу

миңа күп яшисе калмады инде.

      – Юлдашың Тәңре булсын, шаман. Син теләсәң кая китә аласың.

      – Инде киңәшем тыңла, баһадир. Төрки маҗарларның илбашлары гаять холыксыз нәрсә. Кубрат ханга хөрмәте зур булса да, колач җәеп каршы алмас. Алтын-көмеш савыт-саба ярата. Бүләк кызганма. Угор кенәзе олыгаеп килә. Төрки маҗарлары белән Кубрат хан килешә алды, ә менә угорлар белән орышты. Кенәз баш иде, әмма орышны онытып бетергәне юктыр. Сак бул угорлардан. Ак юл сиңа, баһадир. Юлдашың Тәңре булсын!

      Шаман шулай диде дә атын чаптырып китеп барды. Шундук баһадир янына алостаз Дәян килеп җитте.

      – Баһадир, ник җибәрдең шаманны?

      – Игелекле шаман, китә бирсен.

      – Ышанып җитмим мин аңа, баһадир.

      – Шаман орышчы алып түгел, бары тик аның күләгәсе, алостаз Дәян.

      – Кайчак күләгә дә шактый яман эшләр кылып ташлый, баһадир. Ярый, олага бирсен. Мине шаманнан битәр Агасике кызыксындыра… Әйдә, баһадир, алыплар елганы кичтеләр инде. Аръяктан кардәш маҗарлар җәйләве башлана.

      – Алостаз Дәян, маҗар юлбашына ни бүләк итәбез?

      – Хан биргән көмеш табакны, баһадир, – диде Дәян, кичүне чыгуга, атын албагаучы алыплар янына чаптырды.

      Кичүне чыгып күп тә үтмәделәр, еракта маҗар җайдаклары күренде.

      Баһадир атын чаптырып алга чыкты, аны алостаз Дәян куып җитте.

      – Инде нишлибез, алостаз Дәян? Албагаучылар җибәрәбезме, үзебез генә барабызмы?

      – Маҗарлар илбашы Кубрат хан белән солыхта, үзе килеп Кубрат ханга баш орды. Үзебез барыйк, баһадир, шиккә калдырмыйк.

      Баһадир күккә карап алды. Баш түбәсендә генә ак болытлар йөзә, болытлар арасыннан кояш бер чыга, бер кереп кача. Баһадир төптимерче Агасике ягына күз төшереп алды. Төптимерче дә ни сәбәпледер болытларга карап тора иде.

      Төптимерче Агасике әрәмә буендагы маҗар җайдакларын беренче булып күрде. Ул һәрбер елганы, һәрбер халык яшәгән төбәкне куенындагы картага төшереп бара иде. Яшь бозау тиресе элпә калынлык итеп кенә иләнгән, кечкенә булса да, бөтен илләрне үз эченә ала иде. Маҗар алыпларының башларында җәйпәгрәк очлым, атлары карсак, елгыр күренә. Орышырга ниятләре юк кебек. Агасике биредә яшәгән һәр халыкны исендә нык калдырырга тиеш. Илгә кайту белән, базилевс барысын да сорашыр. Димәк, Итил елгасының аръягында төрки маҗарлар яши. Бу якта яшәгән барлык халыклар турында мәгълүматлар җыярга тиеш ул. Базилевс аңа шул бурычны йөкләде. Варварлар яшәгән һәр ил турында базилевста мәгълүматлар булырга тиеш. Төптимерче ярты юлны үтте инде. Кубрат хан ышанычына керде, баһадиры белән Итилнең югары җәйләүләренә килде. Базилевс шымчысы өчен аз түгел иде бу. Бирегә алар Өске Кирмән аша килделәр, аннан угорларга барырга исәпләре бугай, көтригурлар аша кайтырлар. Антларга кермиләр булып чыга. Бирегә яу килергә ниятләгәндә, базилевс, әлбәттә, су юлын сайлар. Корабларга грек утын куяр да…

      Болгар алае маҗар алыпларына җитәр-җитмәс тукталды.

      – Мин монда аларның илбашларын күрмим, алостаз, – диде баһадир.

      – Әнә

Скачать книгу