Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 1 - Ахат Гаффар

Скачать книгу

гомергә җитә ул.

      Ул җәйнең коры килгәне истә калган. Әти вафат булганның икенче җәе иде. Җирне тереләй тунагандай итеп, кылган, ак әрем, сары мәтрүшкә, кыр канәфере катыш үлән чабам. Чалгы үткен, һәвәслегем дә булгандыр, мактанып әйтүем түгел. Әти чалгысы узган җирдә дә ике елсыз үлән чыкмый ди торганнар иде.

      Ярар. Иртәнге сигездән уннарга кадәр шулай бер арбалык үлән әзерләп куйдым. Җир яна. Әйтерсең лә дегет һәм күмер яндыру өчен каен әрдәнәсен күмгән җир өеменә менеп басканмын! Элек дегетне, тимерчелек күмерен туфрак белән күмгән каен йә туйра ягып алалар иде. Хәтерләүчеләр дә бардыр әле… Ул җәйне кылганнар гына түгел, ә минем куе чәч, каш-керфекләргә кадәр бабайларныкыдай агарып килде. Йөздән тозлы тир ага. Күз ачарга ирек бирмичә. Буранга каршы баргандагы шикеллерәк. Тузанлы биттә тир эзләре сузылып кала. Картлык буразналарымыни! Без тормышка хезмәт аша килеп кердек шул. Хәзерге бала-чага шикелле трай тибеп түгел.

      Берзаман каршыдагы үр сыртына арба тарткан энекәшләрем килеп чыкты. Олысы – Ризван, кечесе – Рәмзи. Хәзер берсе – Казанда врач, икенчесе – атом бозваткычында штурман. Ул вакытта берсенә – унбер, икенчесенә сигез генә яшь. Рәшә аларны ниндидер бөҗәк сөйрәп барган сары кырмыскалар күк итеп күрсәтә. Рәшә теләсә нишләтсен, миңа алар су тутырган ике шешә булып күренде. Берәүләргә хәзер тик торганда да аракы шешәсе күренә. Азынды халык. Ә миңа су гына кирәк иде ул көнне. Иреннәрне тел белән ялап кына чылатам.

      Мин печәнне бодай басуы белән шактый текә үр арасында – авыл көтүе якын килмәгән җирдә чапкан, басу уртасында буш калган төшләрдәге күзлут, сүсән уты үләннәрен кул белән җыйган идем. Арба тартып менү энекәшләрнең үзләренә генә авырга киләсен белсәм дә, каршы төшмәдем. Алар әле яңа гына килә, ә мин күпме кырам инде кайнар җирнең сирәк чәче булып җилфердәгән кылганлы үләнне. Түзәрләр, янәсе. Кабахәт, ә?! Түзәрләр, имеш! Менә сез арба тартып менеп карагыз әле шул текә үргә, нишләрсез икән! Карап торыр идем мин бераз… Беренче хатам шул булды. Үчләндем. Шуннан китте. Текә тау маңгаеннан тәгәрәтеп җибәргән таш шикелле китте. Кем дә туктата алмаслык булып. Без җыйган печәнне ашыйсы сыер-сарыкларга, янәшәдәге Чүнник күленең төбен ярылып беткәнче киптергән кояшка, безне салкынча сулы инешләрдән аерып печән җыярга мәҗбүр иткән тормышка, шул тормышны бөтен Европаны айкап кайтып та яхшылый алмый үлеп киткән әтигә үпкәләмәдем мин, әле һаман да үр сыртына менеп җитә алмаган энекәшләргә үчләндем. Зиһенне шул чуалтты – су, су.

      Ниһаять, күтәрелделәр. Әлсерәшкәннәр, тирләп ямьсезләнгәннәр. Килеп туктаулары белән кычкырдым мин боларга:

      – Ник, – мәйтәм, – Ямаш карт үгезе шикелле сөйрәләсез?

      – Эссе, – диләр. – Арба авыр.

      – Буш арбамы? Әле сез миңа үләнне берүземә җыйдыру гына түгел, берүземә тарттырып та кайтармакчымыни?

      – Без булышырбыз.

      – Тәртәне сезгә тоттырам, белегез аны.

      Арбаны тәртәдән тартуга караганда, арттан этүе җиңелрәк шикелле. Тәртәдән

Скачать книгу