ТОП просматриваемых книг сайта:
Mart xoruzu. Отар Чиладзе
Читать онлайн.Название Mart xoruzu
Год выпуска 0
isbn 978-9953-8066-2-7
Автор произведения Отар Чиладзе
Издательство Alatoran yayınları
Amma bu köhnə xatirədir. İndisə korlar papaqları əllərində dayanıb göyə baxırlar və indi onlar üçün getmək də qalmaq kimi çətindir. Birdən Aramindara onlara tərəf qışqırır: “Nə var burda dayanmısınız? Öz yolunuzla gedin!” Aramindara sözünü qurtaran kimi Sandro əmi (və o biri korlar) papağını (papaqlarını) başına qoydu (başlarına qoydular), elə bil Aramindara onlara demişdi ki, papağı qoyun, yoxsa soyuq olar. İndi hamı korlara baxırdı, korlarsa göyüzünə.
Külək quldurun yarımkürkünü və saçlarını oynadırdı.
“Səhərdən axşamacan ip hörürsən, amma arvadını bağlaya bilmədin!” – Aramindara yenə qışqırdı. Uzun çəkən gərginlikdən sonra Aramindara izaholunmaz həyəcan içindəydi və indi nə dediyinin fərqində deyildi; o kimisə hirsləndirmək, dava etmək istəmirdi, sadəcə hələ özünə gəlməmişdi, baş vermiş hadisədən sonra ürəyində əməmlə gələn boşluğu ata bilmirdi. Nikonun babası havayı yerə demir ki: hirsli baş kor gözdən də pisdir. “Bəsdir!” – leytenant Aramindaranın üstünə qışqırdı, sonra korlara tərəf döndü: “Xətrinə dəyməsin, Sandro əmi.” Aramindara isə dayanmaq istəmirdi: “Nə üçün dayanıb bizə baxırlar?” Onun səsində özününkülərə qarşı üsyan var idi, yəni ki, mən sizə tərəfəm, sizsə mənə qarşı. Korlar başlarını salıb yola düzəldilər, əvvəlki kimi – bir-birinin dalınca. Aramindara özü-özünə təəccüblənirdi ki, nə üçün bu zərər-ziyansız adamlara söz atdı, amma yenə də özünü saxlaya bilməyib qışqırdı: “İoseba səni nişanlayıb, qapını bağlı görsən təəccüblənmə.” Niko gülmədi, korlarsa heç nə eşitməyiblərmiş kimi sakitcə yollarına davam etdilər. Onlar başlarını dik tutub, qürurla dağa tərəf, Siqnaxiyə gedirdilər – elə bil yoxuşla göylərə, tanrının yanına yol almışdılar.
Daha artıq dayanmaq olmazdı. Meyidi Qogiyanın qatırının üstünə aşırtdılar (çünki vurulan quş ovçuya məxsusdur, ovu başqalarıyla bölüb-bölməmək isə ovçunun işidir). Qatır getdikcə meyid yellənirdi, əli qatırın böyrünə dəyirdi, elə bil meyid lazım olan yerə tez çatmaq üçün qatırı tələsdirmək istəyirdi. Elə bil meyid bu görünüşündən utanırdı. Tezliklə meyidin bütün qanı süzülüb qatırın belini islatdı. Qogiya yenə də dəstənin axırında gedirdi, amma daha onu lap axırıncı saymaq olmazdı: o qalib idi, başqalarından fərqlənirdi. Tüfəngi sol çiynindən asmışdı, əskiylə sərinmiş sağ əlini isə tez-tez ağzına yaxınlaşdırıb üstünə hovxururdu, elə bil soyuqdan donduğu üçün isitməyə çalışırdı. Ola bilsin tütün tökülən yara həqiqətən də incidirdi, amma elə də bərk yandırmırdı, o sadəcə oyunbazlıq edirdi. Qatır narahat idi, dal ayaqlarını kiminsə yerişini yamsılayırmış kimi əyri atırdı. Meyid isə əvvəlki kimi yellənib əliylə qatırı tələsdirməyə davam edirdi. Meyidin barmağındakı üzüyün üstünə qış gününün şüası düşdükcə parıldayırdı. Qogiya üzüyü çıxartmaq üçün addımlarını yeyinlətdi, qatıra çatıb sol əlini meyidin əlinə tərəf uzatdı. Bu yerdə Niko özünü saxlaya bilməyib ayağa durdu və qışqırdı: “Qogiya, qatil! Qogiya, qatil!”
Qogiya dayandı, qorxudan böyümüş gözlərini səs gələn tərəfə çevirdi. Uzun müddət kolluqda titrəyən Niko qorxunun əslində necə bir hiss olduğunu duymuşdu və indi daha özünü saxlaya bilməmişdi. Sonra nə olduğu Nikonun yadında deyil, bircə onu xatırlayır ki, haçan kürəyindən atəş açılacağını gözləyirdi. O qaçırdı, qaçırdı və bütün varlığıyla Qogiyanın onu necə nişan aldığını hiss edirdi. Qaçırdı və qaçdıqca Qogiyanın nə üçün yubandığına, nə üçün onu vurmadığına təəccüblənirdi. Qogiyanın onu öldürəcəyinə zərrə qədər şübhəsi yox idi, Qogiya onu öldürməliydi. Axı Niko Qogiyanın əlindən öldürülmək haqqını qazanmışdı – axı təkcə o bu cinayətdən daha artıq şeyi bilirdi: Qogiya qatildir, canidir – həm də öz içində, ürəyində. Buna görə də Qogiyanın onun dalınca düşəcəyinə şübhə eləmirdi, çünki Qogiyanın başqa yolu yox idi, çünki Niko onun ən böyük sirrini bilirdi, çünki Niko ona demişdi: “Sən bu gün bir adamı həyatdan məhrum elədin, təcrübəsizlikdən və təsadüfdən yox, ona görə ki, sən təbiətən qatilsən!” Buna görə də Qogiya onu tapıb o quldur kimi – əgər o həqiqətən quldur idisə – öldürməyənəcən sakitləşməyəcək. O qaçırdı, dayanmadan qaçırdı. Ürəyi bu saat sinəsini söküb çıxacaqmış kimi bərk-bərk döyünürdü. Bir az da qaçsaydı nəfəsi kəsiləcəkdi, amma o hələ ki qaçırdı, çünki var idi, mövcud idi və sağ qalmaq, mövcud olmaq üçün qaçırdı. O heç vaxt həyatı belə başa düşməmişdi, bu cür yanğıyla yaşamaq istəməmişdi. Qəribədir ki, o boynunu sındırmadı, kol-kos gözünə girmədi, çünki o çox bərk qaçırdı, hətta qaçmaqdan əlavə uçurdu da. Elə qaçırdı ki, elə bil Qogiya doğrudan da tüfəngini qapıb onun dalınca düşmüşdü. Qaçırdı, bilmirdi hara qaçır, bilmirdi haçan çatacaq (görəsən hardadır onların lənətəgəlmiş evi?), qaçırdı və yenə də qaçmaq, gözdən itmək, havada buxarlanmaq istəyirdi… Elə bil doqquz dənizdən üzüb doqquz dağı aşmışdı. Yaxşı ki, körpünün yanında avtobusa mindi (sürücü onu tanımışdı). Daha ayaqlarını hiss etmirdi, hər dəfə nəfəs alanda ciyərləri partlamağa gəlirdi, gözləri qaralırdı, amma huşunu itirmirdi, tez özünü ələ alırdı, çünki bu vəziyyətdə də qorxu onu tərk etməmişdi…
4
Birinci həkim getdi. Həkim qapının ağzında dayanıb onun xəz yaxalıqlı paltosunu əlində tutan nənənin yanına çatanda dalını ona çevirdi ki, paltonu geyinsin.
Həkim ayağa duran kimi xəstənin yanında kim vardısa, hamısı rahat nəfəs aldı. Çünki əgər həkim getməyə hazırlaşırsa, deməli təhlükə sovuşub, əgər xəstənin vəziyyəti yüngülləşməsəydi, onda həkim onu tək qoymazdı. Nikonun özünə gəldikdə isə, həkim gedən kimi bütün ağrısını unutdu, çünki həkim onun yanında oturduğu vaxt o çox gərgin idi, elə bil həkim oturduğu stulu cırıldatmaqla onun yuxusunu qorxudub qaçırtmışdı. Həkim elə bil qəsdən stulun ən köhnəsini, ən zəifini seçmişdi, oturmamışdan qabaq əliylə yellədib cırıldayıb-cırıldamadığını yoxlamışdı, istədiyini tapdığına əmin olandan sonra isə uşaq sevinci ilə oturub yırğalanmağa başlamışdı ki, budur, bu da mənim atım. Sonra isə heç kim ona stulunu dəyişməyi təklif etməyə cəsarət etməmişdi. O isə oturub həmişə belə vaxtlarda etdiyi söhbəti danışmağa başlamışdı, bu isə yuxu haqqında olan söhbətdir: “Hə, hə, yuxu hər şeyin dərmanıdır, – barmağını tavana tuşlamışdı, – həm qorxunun, həm dəliliyin. Yuxu – böyük ölümə qalib gələn balaca ölümdür.” Amma nə özündən, nə də başqalarından soruşmamışdı ki, görəsən stulu cırıldatmaqla xəstənin yuxusunu qaçırtmır?
Həkim paltonu geyinmədi, daha doğrusu nənənin geyinməyi üçün açıb hazır tutduğu paltonu sadəcə çiyninə saldı və şairlər plaşa bürünən kimi, o da paltoya bürünüb getdi. “Nə qədər olar? Paltonu geyin, sonra çıxart. Bezmişəm daha.” Nənəsi əllərini qarnına sıxıb başını tərpətdi və həkimi ötürməyə çıxdı.
Stolun