LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      – Verdi, yoxsa oğurladın? – Qogiya sınayıcı nəzərlə gözlərini qıyır.

      – Oğurladım, – anası dərhal etiraf edir. – Bir dəqiqəliyinə çevriləndə ağacdan qopardım. Al, tut! – limonu Qogiyaya tullayır, lifçiyi isə sıxılmış halda ovcunda tutub.

      – Ana, bəs bu nədir? – Qogiya atılan meyvəni sağlam əlilə cəldliklə tutaraq, təəccüblə soruşur. – Orda öz üstündən çıxartdın?

      – Qoy görək! – anası gülümsəyir. – Susanna qoyub, nəyləsə dəyişmək istəyir.

      – Nə danışırsan, ana, bu şey Susannanın bir döşünə də getməz, – Qogiya dişlərini ağardaraq, qeyd edir və limondan dişləm alır. – Yaxşıdır! Lap adamın orta yerinə kimi təsir edir! – üz-gözünü bürüşdürüb güclə deyir.

      – Artıq-əskik danışma! – deyə anası coşur. – Nə dil uzatmısan? Susannanın döşlərindən sənə nə var? Əgər belə igidsənsə, həqiqətən, adam öldürdüyünü bizə sübut elə. Boşboğazlıq etmək də, ”fi-u-u, fi-u-u” – deyə fitləmək də asandır. Əgər adam öldürmüş olsaydın, buna görə sənə heç nə verməzdilərmi? Ya da, heç olmasa, nəsə deməzdilərmi? Nə gözlərini mənə bərəldirsən, məgər həqiqəti demirəm? Bax, kimsə qurd basdı, pulla təltif etdilər, hələ qəzetdə çap da etdilər. Eh, qismətimizi təyin edəni, bizi paysız qoyanı alışıb-yansın! Görünür, bəxtimizə, bütün nəslimizə belə yazılıb… Bizə bu cür qarğınıb. Ancaq, heç olmasa, sən özünü güdaza vermə. Onlara gözləmək istəmədiyini de. Gözləmənin dayını nəyə gətirib çıxardığını de. Elə sabah, isti-isti, lazım olan yerə get və bildir. Hətta mən də getməli olsam – gedəcək və mənim olana nail olacağam, heç kəsə güzəştə getməyəcəyəm. Orda kirayənişimiz nə isə qırıldadır, adəticə, özündən çıxır, – guya, ümumiyyətlə, belə qanun yoxdur və həmin qulduru sənin oğlun öldürməyib, o, aradan götürülüb, yaxud, guya qanunun gücü və adı ilə milis orqanları tərəfindən zərərsizləşdirilib. Eşidirsən? Camaat, eşidirsiz?! Deyir, sizə heç nə düşmür. Qoy onunçün sabah açılmasın – qanun naminə! Qanunun qüvvəsilə! Yox, yox, biz də nəsə anlayırıq, niyə bizi çaşdırırsınız? Əgər müəllim, hələ, üstəlik, pedaqoqsunuzsa, deməli, başqaları heç nəyə dəyməz? Biz də öküz qarnında əyləşməmişik. Avamları öz içinizdə arayın! – o yenə başını arxaya atıb, kirayəçinin eşidə biləcəyi qədər, tavana sarı qışqırır. – Sizin və ərimin təlxəklik etdiyiniz kifayətdir! Kiməsə qotur canavar üçün – mükafat, bizsə adam öldürmüşük və buna görə bizə – heç nə? Bizə verməyib, sadəcə, özləri ciblərinə bassınlar? Xeyr, baş tutmaz! Bir parçasını da uda bilməzsiniz! Xeyr, yoox, mənə düşəni heç kəsə güzəştə getmərəm. Artıq mənimsədiklərinizlə də boğulasınız! Sən atanı dinləmə, oğul, – birdən o, saxta olmayan gərginliklə, səmimi hiddətlə Qogiyaya tərəf dönür. – O həmişə kütbeyin, ağzıayrıq olub, buna görə də, öz milisində heç nəyə nail olmadan, qocalıb. Hətta serjantlığa da, ona acıma ilə, yaşından sıxılaraq, yüksəltdilər. Onu elə milisə də mızılığı gətirmişdi – tənbəlliyi tutmayan hər kəsin onun təpəsinə qapaz vurmamasından ötrü orda gizləndi. Əgər milis furajkası geyinərsə, sərxoşun da ondan ehtiyatlanacağı, itin də hürməyəcəyi qərarına gəldi. Amma yox, – sərxoşdan da qorxur, itdən də. Heç olmasa, bircə dəfə, kiminsə yaddaşında cinayətkarı tutan igid kimi qalıbmı? Bu azmış kimi, tam beş il ərzində qatili evində gizlətdi – nə olsun, bilmirdi, öz evində nə baş verdiyini bilmirdisə, daha nə milisdir? – Vaxtaşırı olmaqla, gərginlikdə, sanki yeni, daha zəhərli, ən ağrılı yerlərə vuran sözlər üçün məkan təmizləyərək, əsən əlilə dodaqlarını silir. – Bir dəfə… İndiyə qədər, xatırlayan kimi, məni gülmək tutur! – Bununla belə, üzündə gülüşün izi də yoxdur, sifəti acıqdan əyilib. – Bir dəfə Vakiradan olan hansısa başdanxarab qadını həbs etmişdi: arvad meydanın ortasında dayanmış və icraiyyə komitəsi sədrini hər cür ağzına gələnlə söyürdü. Dəli – dəlidir. Əgər hətta bunu da ona qadağan etsəniz, daha neyləsin? Vəssalam, atanın bütün milis qəhrəmanlıqları bununla da bitdi. Həmin sarsaq qadını buraxmaq lazım gəldi, milis özü məcbur etdi, yəni, gətirdiyin bu qadını tanıyırıq, axı bura dəlixana deyil. Ho-ho-ho, – saxta gülüşlə gülür. – Həmin qadın isə elə orda, düz milisin qarşısında…

      – Dayan, bir dəqiqə sus, sənin boşboğazlığın üzündən mənim çörəyim yandı! – birdən Qogiya qışqırır, tüstülənən çörəyi bir əlilə yöndəmsizcəsinə qapır və masanın üstünə tullayır – elə bil, tutulmuş balığı çaydan sahilə vızıldadır. Qaynar çörəyin iyi otağa yayılır. Alt qabığı bəzi yerlərində kömürləşib. Qogiya çörəyi yarı bölür, bölünmə yeri üzərindən buxar qalxır və onun içində, yalnız bir anlığa, Qogiyanın gözünə, ona tərəf qaçan quldurun xəyalı görünür. – İstəyirsən? – deyə anasından soruşur.

      Qadın əlilə inkar jesti edir və davam edir:

      – …Elə orda, milisin qabağında tumanını qaldırdı və yanbızını ona göstərdi, yəni, məni belə həbs edərsən! Bu tarixçəni şəhərdə elə də tez unutmadılar – bütün bu vaxt ərzində küçəyə nəzər salmağa da utanırdım. Adamlara qeybət imkanı ver – bu üzünə də çevirəcəklər, o biri üzünə də. Təki səni necəsə aşağılasınlar, təki daha ağrılı sancsınlar – bunun xatirinə ruhlarını şeytana da satarlar. Atana arvadlıq etməklə nələr çəkmədim! – acınma ümidilə oğluna şikayət edir. Oğlu isə limon və qaynar çörəyə qonaq olur.Limon və çörək parçasını bir əlində tutub və gah bundan, gah da ondan dişləyir. – Hər tərəfdən mənə, axı bu necə olub, deyə qışqırırdılar, – anası davam edir. – Yəni, bu ağıldan kəm qadının sənin ərinin qarşısında paltarını necə çırmadığını danış. Bax, belə, deyə cavab verirdim. – O əyilir və hər iki əlilə sağrısını şappıldadır. – Bu belə olub, deyə cavab verir və görüntü üçün gülürdüm, düşməni və istəməyəni sevindirməməkdən ötrü özümü mənə gülməli olduğu kimi göstərirdim. Amma bu halda hirs məni necə boğurdu, ürəyim partlamağa hazır idi! Qoy hər cür istəməyənimin, mənə qarğış edənin ürəyi partlasın! Qadın ərilə fəxr etməlidir…

      – Siz bir atama baxın! – Qogiya gülür və çeynənmiş limon qabığını tüpürüb atır.

      – Sinəmi hansı alovun yandırdığını bilmirsən! – oğlunun diqqətinə sevinmiş ana davam edir. Qadın üçün ölüvayın, keyin arvadı olmaqdan daha pis cəza yoxdur. Yox, mən qadın kimi doğulmamalıydım! – hirslə qolaylanıb, həqiqətən özünə ağrı vermək istəyirmiş kimi, yumruğunu sinəsinə döyür. – Səhərdən axşama kimi meydanda dayanıb durmaq, buyruq qulları və dəlləklərlə laqqırtı vurmaq asandır. Sənin işinsə ailənin, tavan başına uçmasın deyə, evin qayğısıdır.

      – Atamın dərdi azdır, – Qogiya atəşə yağ axıdır. Artıq limonun və çörəyin yarısının axırına çıxıb, ac bətnini bir qədər sakitləşdirib və söhbətə böyük həvəslə qüvvət verir, yəni tez-tez anasını qarmağa ilişdirməyə, cırnatmağa, cuşa gətirməyə, ağlına gələn hər şeyin dilindən qopması üçün danışdırmağa çalışır. Ancaq ana onun kələklərindən heç də qorxmur, tilova

Скачать книгу