Скачать книгу

tabeli 13.

      Respondenci w większości zaznaczali tylko jedno schorzenie lub objaw (7,3%), dwie choroby wskazało 2,6%, a pozostałe 1,5% – trzy lub więcej. W grupie osób deklarujących występowanie choroby przewlekłej większość brała z tego powodu leki (84,5%), w tym 59,4% regularnie.

      W odrębnym punkcie pytano również o operacje i zabiegi – o przebycie zawału serca, udaru, angioplastykę wieńcową, operację wszczepienia by-passów, a w przypadku kobiet – również o amputację piersi, usunięcie macicy, usunięcie jajnika/jajników. Co najmniej jednej odpowiedzi pozytywnej udzieliło 19,5% respondentów, w tym 16,8% mężczyzn oraz 22,2% kobiet.

      Odrębny blok pytań dotyczył zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, takimi jak: chlamydia, rzeżączka, opryszczka narządów płciowych, kiła, kłykciny kończyste, HPV, HIV/AIDS oraz wszawica łonowa. Co najmniej jedną z takich chorób przebyło 50 respondentów w wieku 18–49 lat (2,9%), w tym 3,1% mężczyzn i 2,6% kobiet. Najczęściej zaznaczano opryszczkę narządów płciowych (16 przypadków), HPV (9) oraz chlamydię (8). U dwóch osób stwierdzono zakażenie HIV.

      Tabela 13. Występowanie wybranych chorób przewlekłych w populacji osób w wieku 18–49 lat ankietowanych w 2017 roku

      Ogólny stan zdrowia psychicznego

      W kwestionariuszu ankiety poufnej zamieszczono trzy pytania o objawy gorszego samopoczucia psychicznego: samotność, przygnębienie i przewlekłe zmęczenie (tabela 14). Największym problemem okazały się okresy zmęczenia i osłabienia.

      Tabela 14. Samopoczucie psychiczne osób w wieku 18–49 lat ankietowanych w 2017 roku (%)

      Wymienione trzy pytania tworzą jednoczynnikową sumaryczną skalę samopoczucia psychicznego o dobrej rzetelności (alfa-Cronbacha = 0,878). Przyjmuje ona zakres od 0 do 15 punktów, a wysoki wynik oznacza lepsze samopoczucie psychiczne. Uzyskano średni wynik 10,09 punktów (d.f. = 3,51). Kształtował się on na wyższym poziomie u mężczyzn niż u kobiet (10,70 ± 3,36 wobec 9,53 ± 3,55; p < 0,001). W kolejnych grupach wieku ocena samopoczucia psychicznego ulegała pogorszeniu; p = 0,001 (wykres 6). Nieco większy stopień pogorszenia postępującego wraz z wiekiem wykazano u kobiet niż u mężczyzn (spadek o odpowiednio 1,09 i 0,89 punktów).

      Wykres 6. Ocena samopoczucia psychicznego osób w wieku 18–49 lat w zależności od wieku, dane z 2017 roku

      Nie wykazano natomiast różnic związanych w wielkością miejscowości. Większe znaczenie ma status materialny rodziny. Ocena w powyższej skali poprawiła się o 1,96 punkta przy porównaniu skrajnych grup zamożności.

      Masa ciała i jej determinanty

      Masa ciała jest uwarunkowana bilansem energetycznym. Specjaliści od dekad alarmują i zwracają uwagę na rosnący problem otyłości, podkreślając zarazem zwyżkujące koszty opieki zdrowotnej. Pytania dotyczące wzrostu i masy ciała umieszczane są w większości badań stanu zdrowia ludności przeprowadzanych w różnych grupach wieku. W niektórych (tak jak cytowane wcześniej w rozdziale drugim badanie GUS zrealizowane według metodologii Eurostatu) podawane są dane deklaratywne. Natomiast w innych (bardziej zorientowanych na czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego) dokonuje się precyzyjnych pomiarów antropometrycznych. Również „Badanie seksualności Polaków” zwraca uwagę na znaczny udział w polskim społeczeństwie osób z nadwagą.

      Według deklaracji złożonych w ankiecie przez osoby w wieku 18–49 lat średnia masa ciała Polaka wynosi 81,3 kg (SD = 11,3), Polki – 64,1 kg (SD = 11,3). Należy wobec nich zachować dystans, ponieważ mogą to być wartości zaniżane, opierają się bowiem wyłącznie na przekazanych oświadczeniach.

      Klasyfikując badane osoby według masy ciała, uwzględnia się wartość wskaźnika BMI (Body Mass Index). Pozwala on ocenić, czy proporcje masy ciała w stosunku do wzrostu są właściwe zgodnie ze wzorem BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m²). BMI poniżej 16,0 oznacza wygłodzenie; 16,0–17,0 to wychudzenie; 17–18,5 – niedowaga; 18,5–25,0 – wartość prawidłowa; 25,0–30,0 – nadwaga; 30,0–35,0 określa I stopień otyłości; 35,0–40,0 to II stopień otyłości oraz powyżej 40,0 – III stopień otyłości (otyłość skrajna). Wadą tego wskaźnika jest nieuwzględnianie składu procentowego tkanki tłuszczowej.

      W badanej grupie osób w wieku 18–49 lat średnia wartość BMI wyniosła 24,3 (SD = 3,9). Mężczyźni osiągnęli istotnie większą wartość BMI niż kobiety (25,4 ± 3,2 wobec 23,2 ± 4,2; p < 0,001). Przeprowadzając dalsze analizy, uwzględniono tylko cztery przedziały wartości: poniżej normy, normę, nadwagę i otyłość. W grupach tych znalazło się odpowiednio: 3,8%; 58,9%; 30,2% i 7,1% ankietowanych. Oznacza to łączny odsetek nadmiaru masy ciała (nadwaga plus otyłość na poziomie 37,3%). Odsetek osób z nadmiarem masy ciała jest prawie dwukrotnie większy wśród mężczyzn niż wśród kobiet oraz istotnie zwiększa się z wiekiem (wykres 7). W piątej dekadzie życia nadwagę lub otyłość ma już 69,9% mężczyzn, a także 44,9% kobiet.

      Wykres 7. Odsetek osób w wieku 18–49 lat z BMI powyżej 25 kg/m2 według płci, wieku i poziomu aktywności fizycznej w 2017 roku

      Ważnym czynnikiem chroniącym przed nadmiarem masy ciała jest dostateczna aktywność fizyczna. Porównując osoby w wieku 18–49 lat mało aktywne (nieznajdujące czasu na cotygodniową aktywność fizyczną) z osobami zaklasyfikowanymi do najkorzystniejszej grupy (aktywność fizyczna intensywna powyżej 75 minut tygodniowo), stwierdza się obniżenie odsetka nadmiaru masy ciała z 45,7% do 23,0%.

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      W Polsce leki antyretrowirusowe są refundowane i dostępne bezpłatnie w Poradniach Nabytych Niedoborów Immunologicznych.

      2

      Badania te zostały przeprowadzone pięciokrotnie w latach 1997–2017.

      3

      Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2017–2018, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2018.

      4

      Verbakel, E. (2012). Subjective Well-Being by Partnership Status and Its Dependence on the Normative Climate. European Journal of Population, 28(2), 205–232. DOI:10.1007/s10680-012-9257-2

      5

      Wojtyniak, B., Goryński, P. (2016). Sytuacja zdrowotna ludności

Скачать книгу