Скачать книгу

      Mede-wete

      Antjie Krog

      Human & Rousseau

      Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van Mede-wete mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.

die werf

      die werf

      1werf s.nw.

      1. Grond of terrein om ’n huis. 2. Oop plek waar aan skepe gewerk word.

      Uit Ndl. werf (al Mnl. in bet. 1, voor 1598 in bet. 2). Ndl. werf is ’n afleiding van die

       ww. werven, oorspr. in die bet. ‘draai’, en vandaar ‘beweging maak waardeur iets ingesluit

       of omhein word’, soos in die geval van ’n werf.

      As ek ’n man is,

      dan moet ek ook ’n plaas hê;

      As ek dan ’n plaas het,

      dan moet ek ook ’n vrou hê;

      As ek dan ’n vrou het,

      dan moet ek ook ’n kind hê;

      As ek dan ’n kind het,

      dan moet ek ook ’n meid hê;

      fragmente: Anoniem

      ‘Wouf’ – dis ’n blaffie van Jafta,

      opskrikkend meteens uit sy sluimer,

      want dáár in die muur het die hekkie

      sy piepend geluidjie laat hoor,

      en ower die werf kom langsaam

      ’n wandelaar aan in die paadjie.

      Jan F.E. Celliers

      Sy vertel die winde van die dans

      en nooi hulle uit, want die werf is wyd en die bruilof groot.

      Eugène Marais

      die hele werf is vol van hom:

      daar waar die ploeë blink,

      daar sien ek die os-groot skadu roer

      en hoor iets ysters klink.

      N.P. van Wyk Louw

      1.

      ‘ek wil ’n graf hê om van om te draai’

      die lykswa kom stadig deur rypwit wintersveld

      binne-in bobbel die greinhoutkis my pa se seuns

      en kleinseuns sakdoek om die hand gedraai

      tel die kis aan toue op en dra dit na die graf

      wat drie dae lank geneem het om in ysterklip

      uit te kap ’n ysige suidewind vel

      deur ons gesang: Nader, naderby

      my broers huil soos afgeskeurdes die dood

      du skielik in almal se rûe U deurgrond

      en ken my varsgeskeer val ’n skaapvag

      oor die kis die dominee lees die Ou

      Vertaling soos my ma beveel het

      lê u hand ’n deel van wat ek is hoe ek hoort sak

      in hierdie aarde van onerbarmlike klip. vir altyd weg

      die hawikswese die verinnigde vereensaamde howenier

      van my gebeente langs die begrip ‘Pa’ skroot berms

      van die dood sy kis skuur ysterskotse verby soos

      wat sy lewe was so sy dood sy verwarde

      nageslag staan waar ons voel ons nie hoort nie

      verduur deur geboortegrond waaraan ons vir geslagte

      bloei plek kon niemand vir ons bestendig nie verwond

      bly ons agter konkelend bedompig van verwyt onmede-

      deelsaam trap ons water in mitologieë ’n stilte sprei

      oor ons en die bruin spruitwilger-swepe swyend

      in die snykoud Vrystaat skitterlig is dit asof

      iets sugtends van ons uitgaan van ons

      Afrikanergewete ons taalheid ons witheid

      bedug driest ’n gelate gehawendheid on-

      troosbaar ons onvermoë geboë word

      gebid terwyl my ma se oë droog en doelgerig knip:

      ‘sorg dat julle hom self toegooi’ versigtig strooi my broers

      ’n sak riviersand oor die kis ek sien Hendrik Nakedi in

      een van Pa se ou corduroybaadjies vorentoe kom

      dis grond in sy eeltgewerkte hand: ‘jy los my Matjama’

      fluister hy en knars dan asof hy ’n doodsduisternis

      binnebars: ‘tsamaya hantle Ntate Moholo!’

      swaers skoonseuns kleinseuns neefs begin toegooi

      maar dis harde werk en nie een is tuis met ’n graaf

      nie my broer lig sy kop om asem te skep ’n swart

      man steek sy hand uit dis Kapi pa se trekkerdrywer

      my broer kyk hom ’n paar sekondes aan en

      oorhandig die graaf my ma se huil word hoorbaar

      ons wou by hom wees toe hy van ons weggelig is

      in die nanag alleen en soos altyd sonder om iets

      te skeur lig soos ’n gebed ongeskonde en nederig

      soos ’n veer maar terwyl hy dalk tussen voorouers

      en sterrestof fyn arseer arriveer huiwer ons on-

      handig in ons omgee soos altyd bedees voor sy

      ságsinnigheid sy palms op ons skouers oor jare

      het hy ons kalm aanmekaar gesit deur stories

      wat hy oopgeploeg en stambome wat hy in stand

      gehou het hy was ons houvasman ons vrede-

      maker tussenganger ons dunvellige duikerhart

      die onopgemerkte gespe van ons familieband

      hy’s weg en hoe los dryf ons nie reeds wat

      ons ook al wou elke treurende woord

      elke vergifnis elke liefdesbely wat ons wou

      uithou is te laat jirre Pa stuur iets net iets

      wat sê jy vóél dit: die keiharde onstopbare

      kielhaalaard van rou

      2.

      na haar man begrawe is

      het oorgrootouma Betjie van Middenspruit

      hom laat opgrawe

      en ’n ander kispak aangetrek

      ‘skielik verstaan ek dit’ sê my ma

      ‘ek dink aan niks anders as om

      daar by die hoop grond te begin grawe

      en aan te hou totdat ek by jou pa kom

      tot by waar hy is en hom

      aan sy skouers oplig

      die onteenseglike daarheid van hom’

      3.

      3 desember

Скачать книгу