Скачать книгу
– wódka, gorzałka. [przypis redakcyjny]
907
Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) – miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
908
kurzeń a. kureń – oddział kozacki. [przypis redakcyjny]
909
ataman koszowy – ataman koszowy rządził na Zaporożu w czasie pokoju, miał też obowiązek przygotować Sicz do wojny. [przypis redakcyjny]
910
Bazawłuk – wyspa na Dnieprze u ujścia rzek Bazawłuk i Czortomłyk (Czertomelik), siedziba Kozaków, w XX w. zatopiona podczas tworzenia Zalewu Kachowskiego. [przypis redakcyjny]
911
Sochroni Bih (ukr.) – uchowaj Boże. [przypis redakcyjny]
912
Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
913
mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: młody żołnierz w wojsku kozackim. [przypis edytorski]
914
serdyty (ukr.) – twardy, gniewny, zacięty. [przypis redakcyjny]
915
dziegieć – lepka, gorzka substancja pochodzenia roślinnego, używana jako smar, klej, impregnat, lek przeciw chorobom skóry i in. [przypis redakcyjny]
916
kosz – obóz warowny. [przypis redakcyjny]
917
Chortyca – największa wyspa na Dnieprze, na wysokości dzisiejszego miasta Zaporoża, w XVII w. na Chortycy znajdował się ośrodek Kozaków rejestrowych. [przypis redakcyjny]
918
oczeret (ukr.) – trzcina. [przypis redakcyjny]
919
Wołoch – człowiek pochodzący z Wołoszczyzny; Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
920
ośm (starop.) – osiem. [przypis redakcyjny]
921
Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
922
lama – tkanina jedwabna, przetykana złotymi nićmi. [przypis redakcyjny]
923
altembas – kosztowna tkanina z wypukłymi wzorami, przetykana złotymi nićmi, rodzaj brokatu aksamitnego. [przypis redakcyjny]
924
złotogłów – tkanina ze złotych nici. [przypis redakcyjny]
925
cyc (z hol. sits) – tani materiał bawełniany, perkal. [przypis redakcyjny]
926
krzyże zdarte z cerkwi – Zaporożcy w czasie swych napadów nie oszczędzali nikogo i niczego. Do czasów Chmielnickiego nie było wcale cerkwi w Siczy. Pierwszą właśnie Chmielnicki wystawił; nie pytano tam również nikogo o wyznanie, i to, co opowiadają o religijnym nastroju Niżowców, jest bajką. [przypis autorski]
927
spisa – rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
928
miriady – liczba używana w Grecji. Jej wartość to 10 000; pot. uzywa się tej nazwy w znaczeniu:wiele, nieskończenie dużo. [przypis edytorski]
929
Czertomelik – wyspa na Dnieprze u ujścia rzeki o tej samej nazwie, jedna z lokalizacji Siczy. [przypis redakcyjny]
930
ataman koszowy – ataman koszowy rządził na Zaporożu w czasie pokoju, miał też obowiązek przygotować Sicz do wojny; kosz – obóz kozacki. [przypis redakcyjny]
931
deputacja – przedstawicielstwo, poselstwo. [przypis redakcyjny]
932
Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
933
kurzeń a. kureń – oddział kozacki. [przypis redakcyjny]
934
esauł – oficer kozacki. [przypis redakcyjny]
935
kantarzej – urzędnik wojskowy na Zaporożu, czuwający nad miarami i wagami w kramach na Kramnym Bazarze w Siczy. [przypis redakcyjny]
936
Trastia joho maty mordowała (ukr.) – przekleństwo: żeby cholera jego mać wzięła. [przypis redakcyjny]
937
Kołyb ja kotoroho w łob – gdybym tak którego w łeb [uderzył]. [przypis redakcyjny]
938
murza [wym. mur-za] a. mirza [wym. mir-za] – książę tatarski. [przypis redakcyjny]
939
Niżowcy – wolni Kozacy z Niżu, tj. z Zaporoża. [przypis redakcyjny]
940
Sicz Zaporoska – wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]
941
buława – broń charakterystyczna dla wojsk Wschodu o kulistej głowicy; W Polsce broń ta była jedynie symbolem władzy, nie używano jej w celach militarnych. [przypis edytorski]
942
Dzikie Pola – stepowa kraina nad dolnym Dnieprem, w XVII w. prawie niezamieszkana, schronienie dla Kozaków, zbiegów i koczowników, pas ziemi niczyjej między Rzecząpospolitą a tatarskim Chanatem Krymskim. [przypis redakcyjny]
943
pohaniec (starop. z ukr.) – pogard.: innowierca, poganin a. muzułmanin. [przypis redakcyjny]
944
Chmielnicki począł mówić – sposób obradowania na Siczy opisany jest w diariuszu Eryka Lassoty, posła cesarskiego na Zaporoże w r. 1594. [przypis autorski]
945
dyszkrecji – popr.: dyskrecji. [przypis redakcyjny]
946
carza krymskiego – tj. chana, tatarskiego władcy Krymu. [przypis redakcyjny]
947
Władysław IV Waza (1595–1648) – król Polski w latach 1632–1648. [przypis redakcyjny]
948
wyleli – dziś popr. forma 3 os. lm cz.przesz.: wylali. [przypis redakcyjny]
949
niedrug (z ukr. nedruh) – wróg, nieprzyjaciel. [przypis redakcyjny]
950
ataman koszowy – ataman koszowy rządził na Zaporożu w czasie pokoju, miał też obowiązek przygotować Sicz do wojny; kosz – obóz kozacki. [przypis redakcyjny]
951
Łubnie – miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt
Скачать книгу
