Скачать книгу

zaniepokoiła w końcu dwór carski do tego stopnia, że został ogłoszony buntownikiem i ścięty wraz z synem, co stało się powodem buntu wojskowego, a w XIX w. tematem opery Modesta Musorgskiego Chowańszczyzna. [przypis edytorski]

      7

      zali (daw.) – czy, czyżby. [przypis edytorski]

      8

      dictum (łac.) – zdanie, wyrażenie, żart, rozkaz. [przypis edytorski]

      9

      ona (daw.) – ta. [przypis edytorski]

      10

      ordynans (z łac.) – rozkaz. [przypis edytorski]

      11

      bekowisko – rykowisko, pora godowa, kiedy jelenie walczą o samice. [przypis edytorski]

      12

      kruty ne werty (z ukr.) – dosł. kręć nie wierć; jak się nie obrócić. [przypis edytorski]

      13

      siromacha (z daw. ukr.) – wilk. [przypis edytorski]

      14

      charakternik (z ukr.) – czarownik. [przypis edytorski]

      15

      Lubomirski, Jerzy Sebastian herbu Szreniawa bez Krzyża (1616–1667) – marszałek wielki koronny, później hetman polny koronny i starosta spiski; w latach 60. przywódca rokoszu, który ograniczył absolutystyczne dążenia Jana Kazimierza; zmarł na wygnaniu. [przypis edytorski]

      16

      Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) – rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667). [przypis edytorski]

      17

      febris (łac.) – gorączka, dreszcze. [przypis edytorski]

      18

      banit – dziś: banita, skazany na wygnanie. [przypis edytorski]

      19

      defensor patriae (łac.) – obrońca ojczyzny. [przypis edytorski]

      20

      hufnal – duży gwóźdź o kwadratowym przekroju. [przypis edytorski]

      21

      garłacz – broń palna, ładowana od przodu, o rozszerzanej lufie, rozmiaru pośredniego pomiędzy pistoletem a karabinkiem. [przypis edytorski]

      22

      kulbaka – wysokie siodło. [przypis edytorski]

      23

      jaźwiec – borsuk. [przypis edytorski]

      24

      na parol – pod słowem honoru. [przypis edytorski]

      25

      polityka (z łac.) – tu: uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]

      26

      kapuza (z łac. caput: głowa) – futrzana czapka-uszanka. [przypis edytorski]

      27

      kosy – skośny a. zezowaty. [przypis edytorski]

      28

      Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) – rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667). [przypis edytorski]

      29

      kostera – ryzykant, hazardzista, szuler. [przypis edytorski]

      30

      Zołtareńkowi – wojska Iwana Zołotarenki (zm. 1655), hetmana kozackiego, stronnika Rosjan, szwagra Bohdana Chmielnickiego; Zołotarenko brał udział w zdobyciu Wilna (1654) i wielu innych miast, a zginął podczas oblegania Bychowa. [przypis edytorski]

      31

      kolokacja (z łac. collocatio: umieszczenie, ustawienie) – tu: współwłasność. [przypis edytorski]

      32

      Rzplitej – Rzeczpospolitej; skrót stosowany w XVII w. [przypis edytorski]

      33

      privatim (łac.) – prywatnie. [przypis edytorski]

      34

      auxilium (łac.) – pomoc; tu B. lm auxilia. [przypis edytorski]

      35

      komunik – jeździec, kawalerzysta a. jazda, kawaleria. [przypis edytorski]

      36

      wolej – lepiej; lepiej by było, żeby. [przypis edytorski]

      37

      Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) – rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667). [przypis edytorski]

      38

      zali (daw.) – czy, czyż. [przypis edytorski]

      39

      insultować (łac.) – znieważać, obrażać. [przypis edytorski]

      40

      insultum (łac.) – zniewaga; tu B. lm insulta: zniewagi. [przypis edytorski]

      41

      Panno Mądra – jedno z określeń Matki Boskiej, występujące w litanii. [przypis edytorski]

      42

      kupy swawolne – oddziały nieprzyjacielskie, które odłączyły się od swojej armii. [przypis edytorski]

      43

      chudoba – niewielki majątek, inwentarz. [przypis edytorski]

      44

      Panno Można – jedno z określeń Matki Boskiej, występujące w litanii. [przypis edytorski]

      45

      Zołtareńkowi – wojska Iwana Zołotarenki (zm. 1655), hetmana kozackiego, stronnika Rosjan, szwagra Bohdana Chmielnickiego; Zołotarenko brał udział w zdobyciu Wilna (1654) i wielu innych miast, a zginął podczas oblegania Bychowa. [przypis edytorski]

      46

      imieniowi – popr. forma C. lp: imieniu. [przypis edytorski]

      47

      siła (daw.) – wiele, dużo. [przypis edytorski]

      48

      z

Скачать книгу