LITMIR.BIZ

Скачать книгу

W wyniku upadku miasta, w czerwcu 1611 roku, dostał się do polskiej niewoli, gdzie zetknął się m.in. z patriarchą Filaretem. Po rozejmie dywilińskim wrócił wraz z nim do Moskwy i stał się jednym z filarów „stronnictwa wojennego”, dążącego do odwetu na Rzeczypospolitej. Brał czynny udział w moskiewskich przygotowaniach wojennych. W 1628 roku został naczelnikiem „Prikazu Artyleryjskiego”. Był odpowiedzialny za sprzęt, amunicję i wyszkolenie puszkarzy, w czym pomagał mu inżynier szwedzki Koet. Odpowiadał też za produkcję armat i moździerzy w „puszecznym dworze” pod Moskwą71.

      Szein zawdzięczał nominację zarówno poparciu patriarchy Filareta, jak i doświadczeniu wojennemu. Na Kremlu zdawano sobie sprawę, że jako były obrońca Smoleńska zna doskonale jego wszystkie słabe i mocne punkty. Znał też teren działań wojennych, mógł liczyć na sympatię niejednego smoleńszczanina, a być może na swych dawnych szpiegów. Latem 1632 roku wydawał się najodpowiedniejszym kandydatem na wodza, choć był już wówczas człowiekiem w podeszłym wieku. Jego zastępcą został posiadający spore doświadczenie wojskowe Artemij Wasylewicz Izmaiłow. Walczył przeciw Tatarom, tłumił powstanie chłopskie Bołotnikowa w okresie „wielkiej smuty”, za co otrzymał godność okolniczego, a w 1618 roku bronił Moskwy przed polskimi wojskami. Pomocą i radą mieli służyć pułkownicy Gustawa Adolfa z Lesleyem na czele oraz cały szereg moskiewskich wojewodów72.

      Spory i kłótnie związane z obsadą naczelnego dowództwa były tylko jedną z przyczyn opóźnienia działań wojennych. Drugą, nie mniej ważną, okazała się nieukończona koncentracja, a przecież na front chciano wysłać jak największą liczbę żołnierzy i sprzętu. Historycy rosyjscy zwracają jeszcze uwagę na trzeci czynnik, którym były niespodziewane najazdy tatarskie. Spadły one na południowe rejony państwa moskiewskiego w końcu kwietnia, ale najpotężniejszy atak miał miejsce w czerwcu 1632 roku. Około 20 000 ordyńców wtargnęło przez Murmański Szlak, docierając aż pod Orzeł i Jelec. Na Krym pognano ponad 3000 jasyru, toteż w Moskwie z niepokojem oczekiwano kolejnego ataku73

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      E. Kotłubaj, Odsiecz Smoleńska i pokój polanowski, Kraków 1858; T. Korzon, Dzieje wojen i wojskowości w Polsce, t. 2, Kraków 1912; W. Lipiński, Wojna smoleńska 1632–1634, Zabrze–Tarnowskie Góry 2012.

      2

      M. Nagielski, Kampania smoleńska Władysława IV w świetle znanych i nieznanych źródeł, „Barok. Historia – Literatura – Sztuka”, t. 13, 2006, z. 2, s. 57–73; tenże, Kampania smoleńska Władysława IV (1633–1634) w świetle diariusza kancelaryjnego w Extraneach szwedzkich w AGAD, w: Od armii komputowej do narodowej, t. 2, red. M. Krotofil, A. Smoliński, Toruń 2005, s. 23–37; D. Kupisz, Smoleńsk 1632–1634, Warszawa 2001; tenże, Smolenskaja krepost v polskoj literature piervoj poloviny XVII veka, w: Slavianski mir: pismiennost i kultura, red. G. Ermolenko, Smolensk 2012, s. 212–220, A. Haratym, Obrona Smoleńska 1632–1633 – wybrane problemy, w: Studia z dziejów stosunków Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim w XVI–XVII wieku, red. M. Nagielski, K. Bobiatyński, P. Gawron, Zabrze–Tarnowskie Góry 2013, s. 188–189.

      3

      E.D. Staševskij, Smolenskaja vojna 1632–1634 gogov. Organizacja i sostojanie moskovskoj armii, Kiev 1919; V.P. Malcev, Borba za Smolensk (XVI–XVII v.), Smoleńsk, 1940; O.L. Vajnštejn, Rossija i tridcatiletniaja vojna 1618–1648, Leningrad 1947; S. M. Soloviev, Istorja Rossii s drewniejszich vremien, t. 9, Moskwa 1961.

      4

      A.V. Malov; Načalnyj period smolenskoj vojny na napravlenii Luki Velikie – Nevel – Polock do razgroma Polocka 3 iûnâ 1633 g., v: Pamâti Lukičeva. Sbornik statej po istorii i istočnikovedeniû, Moskva 2006; D.N. Menšikov, Boevaâ sila armii M.B. Šeina v smolenskom pohode 1632–1634 gg., „Vestnik Sankt-Peterburskogo Universiteta”, seriâ Istoria, t. 4, 2008, č. 1, s. 10–16; tenże, Smolenskaja vojna 1632–1634. Dejstva armii M.B. Šeina. Boj 28 avgusta 1633 g., v: Mir i Novoe vremâ, Sankt-Peterburg 2004, s. 60–66; tenże, Podgotovka i načalo smolenskogo pohoda M.B. Šeina (leto – ocen 1632), v: Trudy kafedry istorii Rossii c drevnejših vremen do 20 veka, t. 2, red. A.J. Dvorničenko, Sankt Peterburg 2008, s. 398–407.

      5

      M. Bauer, Wojna o Smoleńsk lat 1632–1634 w drukowanych diariuszach polskich. Struktury relacji i perspektywy narracyjne, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Literalia Polonica, t. 3, 2014, s. 143–151.

      6

      Odbitki z 16 klisz znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym w Poznaniu, a opis planu przetłumaczony z łaciny na j. rosyjski wyd. A. Danilovskij, Plan osady i oborony goroda Smolenska v 1632 i 1634 gg, Sankt Peterburg 1904.

      7

      [J. Moskorzewski], Diariusz wojny moskiewskiej 1633 roku, wyd. A. Rembowski, „Biblioteka Ordynacji Krasińskich”, t. 13, 1895; Przyczynki do historii wojny moskiewskiej z lat 1633–1634 [relacje agenta elektora brandenburskiego Weinbeera, stąd dalej cyt. Relacje Weinbeera – D.K.] wyd. K. Liske, „Biblioteka Ossolińskich”, t. 11, 1868, s. 1–65; O. Celevič, Uczast kozakiv v smolenskij vijni 1633–1634, „Zapiski Naukovogo Tovaristva ìmeni Ševčenka”, t. 28, 1899; Pamiętniki o Koniecpolskich, wyd. S. Przyłęcki, Lwów 1842, s. 435–444; Diariusz kampanii smoleńskiej Władysława IV 1633–1634, oprac. M. Nagielski, Warszawa 2006.

      8

      M. Nagielski, Szyfrowane depesze Samuela Stanisława Sokolińskiego ze Smoleńska z 1633 r., „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 11, 2000, s. 287–304.

      9

      Wykorzystano m.in. diariusze znajdujące się w: Bibliotece Polskiej Akademii Nauk w Kórniku [dalej BK], rkps 201, k. 405v–421, 430–436; Bibliotece Czartoryskich w Krakowie [dalej BCzart.], rkps 1320, k. 197v – 242v (odpis tegoż Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich [dalej BOssol.], rkps 188/II, k. 417v – 433); Bibliotece PAU–PAN w Krakowie [dalej BPAU–PAN Kraków], rkps 1062, k. 67v – 77 (wydane fragmenty tego ostatniego, por. Russkaja Istoričeskaja Biblioteka Izdavajemaja Archeologičeskoju Kommisju, t. 1, Sankt Peterburg 1872, s. 721–774).

      10

      I.

Скачать книгу