LITMIR.BIZ

Скачать книгу

państw jest jednocześnie „wejściem” dla polityki tego drugiego. Zastanówmy się jednak, jak dużą trudność sprawiłoby nam zbadanie tego, jak funkcjonuje system polityczny Stanów Zjednoczonych w relacji do ich polityki zagranicznej, gdybyśmy chcieli dokonać szczegółowej analizy każdego systemu, z którym Stany Zjednoczone są sparowane – na przykład wszystkich systemów zewnętrznych i podsystemów wewnętrznych.

      Z analitycznego punktu widzenia łatwiej jest zastanowić się, jaką decyzję podejmą Stany Zjednoczone, jeśli Wielka Brytania podejmie decyzję x, y lub z. Jeśli chcemy dowiedzieć się, jak w rzeczywistości postąpią Stany Zjednoczone, szczegółowa wiedza z zakresu polityki brytyjskiej (a w każdym razie tego, jak prawdopodobny jest dany stan brytyjskiego systemu politycznego) staje się niezbędna. Jeśli interesuje nas nie konkretna prognoza, ale wiedza o tym, jak Stany Zjednoczone zwykle prowadzą swoją politykę zagraniczną, warto wziąć pod uwagę zachowanie tego państwa, gdy „wejścia” innych systemów przyjmą określone wartości. […]

      Kiedy systemy, zarówno te znajdujące się na tym samym poziomie, jak i na różnych poziomach, zostają połączone w pary, które działają w przeciwnych kierunkach, ma miejsce sprzężenie zwrotne. Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych ma wpływ na politykę zagraniczną Związku Radzieckiego i jednocześnie sama znajduje się pod jej wpływem. Negatywne sprzężenie zwrotne oddziałuje w kierunku przeciwnym do „wejścia” systemu. Przykładem może być pilot automatyczny, który, korygując kurs samolotu, doświadcza właśnie negatywnego sprzężenia zwrotnego. Z kolei pozytywne sprzężenie zwrotne oddziałuje w tym samym kierunku co „wejście” systemu. Można je zaobserwować w przypadku, w którym państwo dodrukowuje pieniądze w czasie inflacji, co skutkuje wzrostem cen, prowadzącym do kolejnych dodruków – i tak dalej, i tak dalej. […]

      Równowagę należy definiować przy uwzględnieniu arbitralnie wybranych zmiennych, pozostających w arbitralnie wybranych granicach arbitralnie wybranego czasu, w jakim system jest poddany określonym zakłóceniom. Równowagi i stabilności nie należy traktować jako synonimów, jako że równowaga może być niestabilna. Stabilna równowaga to taka, która nie wykracza w swych wahaniach poza dane granice. W dalszej części wskazana zostanie bardziej precyzyjna definicja tego zjawiska.

      Stabilny system istnieje więc w granicach wyznaczonych arbitralnie określonymi wartościami zmiennymi. Stabilność tego rodzaju zachowuje się podobnie do huśtawki – po zakłóceniu wraca do pozycji wyjściowej. Może ona reprezentować jakąś formę „stanu ustalonego” lub procesu homeostazy, w którym część zmiennych nieustannie dostosowuje się do pozostałych, tak aby utrzymać je w danych granicach. Na myśl nasuwa się na przykład działanie termostatu lub to, jak ciało ludzkie utrzymuje stałą temperaturę krwi – w czasie upałów dzięki poceniu się, a w czasie mrozów dzięki dreszczom. Taką stabilność utrzymywać może również negatywne sprzężenie zwrotne, co ilustruje podany już wcześniej przykład automatycznego pilota w samolocie. Systemy polityczne reprezentują stabilność homeostatyczną lub „stanu ustalonego”. […]

      Ultrastabilne systemy „dążą” do stabilnego wzorca zachowania. Dokonują pewnych zmian wewnętrznych lub próbują zmienić środowisko, w którym funkcjonują. Odrzucają również niestabilne wzorce zachowań. Okresy przejściowego dostosowania, czy to w zachowaniu jednostek, czy systemów społecznych, mogą zaś odzwierciedlać poszukiwanie nowych wzorców stabilnych zachowań w sytuacji, w której dotychczasowe wzorce okazały się z jakiegoś względu niestabilne. Procesy te są charakterystyczne dla systemów ultrastabilnych; jeśli w przyszłości będziemy dla wygody używać krótszego terminu „stabilne”, to jednak musimy zachować w pamięci to rozróżnienie [na systemy stabilne i ultrastabilne – przyp. tłum.]. […]

      Nie ma wątpliwości, że stabilność może się odnosić zarówno do stanu, w jakim znajduje się dany system (a dokładniej do jego stanu równowagi), jak i do systemu jako takiego. Istnieje wiele powodów, dla których stabilność stanu równowagi jest tak ważna. Na przykład można zadać sobie pytanie: jak stabilne są demokratyczne reżimy?

      Nie mniej istotne jest to, czy konkretna sekwencja zmian stanów równowagi danego systemu powoduje w tym systemie nieodwracalne zmiany, a jeśli tak, to jakie. Zaproponować można następujące definicje:

      1. System w równowadze pozostanie w niej, chyba że zmieni się wartość parametrów, czyli system zostanie zakłócony. W sytuacji, w której nie istnieje taki rodzaj zakłócenia, który z dużą dozą prawdopodobieństwa jest w stanie spowodować, że system przejdzie z jednego stanu w drugi, mamy do czynienia ze stabilną równowagą. Jeśli jednak taki rodzaj zakłócenia istnieje, ale to, jakie będą jego skutki, zależy od natężenia tego zakłócenia, mamy do czynienia z równowagą stabilną lokalnie.

      2. Jeśli system, który cechuje równowaga o lokalnej stabilności, zostanie poddany dostatecznie silnemu zakłóceniu, system ten albo przejdzie do nowego stanu równowagi, albo przestanie istnieć jako system identyfikowalny, posiadający granice odróżniające go od otoczenia, w którym funkcjonuje. Jeśli jednak system ten przetrwa, wówczas zmianę, której został poddany, określimy mianem „zmiany równowagi”. Taki system jest systemem ultrastabilnym.

      3. Jeśli parametr ma stałą wartość, to znaczy jeśli po zakłóceniu, które spowodowało zmianę stanu równowagi, powróci do swojej poprzedniej wartości i nie zajdzie żadna inna istotna zmiana, a przy tym system nie powróci do swojego pierwotnego stanu równowagi, to zmiana, do której doszło, jest „zmianą systemu” – dla odróżnienia od „zmiany równowagi”. Taki system również jest ultrastabilny, ale został nieodwracalnie zmieniony. […]

      Jeśli badania nad systemami wymagają również przeprowadzenia badań nad relacjami pomiędzy zmiennymi, koniecznym jest wyraźne określenie zmiennych, którymi posłużono się w każdym badaniu. Fizycy korzystają z takich zmiennych jak masa, energia, temperatura i ciśnienie. To, jak ważna jest zmienna, stanowi pochodną jej użyteczności w dokonywaniu uogólnień.

      W konsekwencji tego wybór zmiennych jest tak naprawdę równoznaczny z wyborem badanej materii. Wybrane zmienne nie tylko umożliwiają (lub uniemożliwiają) generalizację, ale także skupiają uwagę na konkretnych aspektach danego problemu. […]

      Stan systemu międzynarodowego lub jego podsystemów zostanie opisany wówczas, gdy przypisze się wartości następującym zmiennym: podstawowym regułom systemu, regułom przekształceń systemu, zmiennym klasyfikującym aktorów, zmiennym określającym potencjał (capability) aktorów oraz zmiennym dotyczącym informacji.

      Podstawowe reguły systemu to zasady, które albo opisują ogólną relację pomiędzy aktorami systemu, albo przypisują określone funkcje systemowe aktorom niezależnie od ich kategorii. Podstawową regułą systemu małżeństwa monogamicznego jest to, że jeden mężczyzna jest związany z jedną kobietą. Nie oznacza to jednak, że od reguły tej nie ma wyjątków. Reguła ta nie stanowi jednego z praw fizyki; określa po prostu charakterystyczne zachowanie.

      Uwzględnienie w opisie stanu systemu politycznego lub społecznego działania podstawowych reguł odzwierciedla przekonanie, że najważniejsze cechy opisowe tych systemów można odnaleźć w pewnych ogólnych relacjach między aktorami, niezależnie od tego, jakie pełnią oni role. […]

      Reguły przekształceń systemu łączą podstawowe reguły z danymi wartościami parametrów lub poziomami funkcji. Są to prawa, które rządzą zmianami zachodzącymi w systemie dynamicznym. […]

      Biorąc pod uwagę to, co wiemy na temat aktualnego stanu systemu i wartości jego parametrów, można z reguły przewidzieć przyszłe stany tego systemu (z pewnością lub tylko z pewnym prawdopodobieństwem), jeśli znane są zmiany w wartościach danych parametrów.

      Reguły przekształceń systemu mogą być postrzegane jako sposób zaprogramowania jednostek, które przejawiają zachowanie zgodne z zespołem

Скачать книгу