Ніякай літасьці Альгерду Б. - Альгерд Бахарэвiч

Скачать книгу

законамі, робіцца ўсё меней, а сваіх, вартых шкадаваньня, усё болей. А патрэба ў ворагу нікуды не дзяецца.

      Нічога, дарэчы, што я па-беларуску пішу?.. Панімайт чуць-чуць? Вось і тут – няёмкасьць, шкадаваньне… Ну, вам там перакладуць, ёсьць каму. Вас, шаноўны Вільгельм Гаргульевіч, рэабілітавалі ў адзін час з тымі самымі нашымі расстралянымі дзеячамі – маладымі, наіўнымі, рамантычнымі графаманамі і геніямі, якіх вы і вашыя ж паплечнікі панішчылі перад уласнай гібельлю. А некаторыя так і не дачакаліся на тым сьвеце паперкі з царскім указам, ня тое што вы. То бок ахвяры і каты сустрэліся ў адным доме, на адным банкеце. А ахвяра – яе ўжо шкада, таму што а, таму што хвя… Паводле вызначэньня. Так і паўстаюць дні грамадзянскай згоды і прымірэньня. Працаваў у Беларусі – значыць, маеш дачыненьне. Значыць, наш. Ужо шкада. А што ты там рабіў – справа дзясятая.

      Вы ж гісторык, Вільгельм Гаргульевіч? Ці ня праўда, сама Гісторыя прапануе нам шкадаваць усіх, хто адышоў – вось і Гітлера некалі пашкадуюць, і Сталіна. Толькі часу мусіць прайсьці больш, чым адно ня самае доўгае стагодзьдзе. І ўсё перамелецца ў агульным шкадаваньні. Тут у нас час ідзе хутчэй, мы сьпяшаемся – таму пачынаць шкадаваць трэба ўжо цяпер. Бо вартыя жалю варажэнькі працуюць для беларушчыны, у імя тых самых дарагіх сэрцу рагатак: бедненькія, і на тэлебачаньні дзяржаўным шчыруюць, і ў вашых, Вільгельм Гяўравіч, дзецішчах, савецкіх беларусіях і зьвяздах, і ў школах пад тым самым флагам, пад якім вам так хораша пісалася ў дваццатых у маленькім менскім пакойчыку. Шчыруюць у тым таямнічым саюзе пісьменьнікаў, адкуль потым бягуць у абдымкі нашага палкага шкадаваньня… І ў судах, і ў турмах, і ў карных органах пакутуюць яны, небаракі – і ўсіх іх шкада, так і хочацца шчаку падставіць, і паплакаць разам, і сказаць: паліцыя з народам.

      Памятаеце Брэйгеля, Вільгельм Геаргінавіч? Яго ілюстрацыі да флямандзкіх прымавак – там ёсьць такі тыпус, беларус, які на двух крэслах сядзіць. Адна ягадзіца – для шкадаваньня імі, ворагамі, другая – намі, а крэслаў пад тыпусам два, як ні лічы. У ваш час такіх, здаецца, называлі па-расейску двурушнікамі. І вас самога так потым назвалі. Як жа вы іх ненавідзелі, таварыш рэўком Заходняга фронту. Да сьценкі ставілі як контру недабітую.

      Але гэта вы, горды латыскі стралок. Наш чалавек так ня можа. Ён і сам ведае, што трохі нянавісьці яму не зашкодзіла б. Трохі злапамятнасьці і злосьці. У тым ліку да сябе – а можа, і найперш да сябе самога. Але ўсё, на што ён здольны – гэта куляшоўская драма (быў у нас тут такі народны паэта): склеротык Ворчык сябе пашкадаваў – і вось ужо паслухмяна капае сам сабе яміну. Задаволены тым, што яго кáты, Зарудны ды Рыбка, нічога ня скажуць ягоным бацькам – пашкадуюць здрадніка ў такі крывадушны спосаб. Савецка-шэксьпіраўскі размах. А вось не пашкадаваў бы сябе? А не пашкадавалі б яны? Рыбка і Зарудны сыходзяць, і Рыбка мучаецца, як Дастаеўскі – шкадуе. Мяккацелы. Беларус. А Заруднаму хоць бы хны. Ваша парода, Вільгельм Гепардавіч, кнорынская загартоўка.

      Мы

Скачать книгу