LITMIR.BIZ

      * * *

      Холурааштың төрелдери Чинчиниң дөртен тос хонуу чоокшулап кээрге, Иргиттерниң шыырак хамы Амыр-Бидини хооп алгаш, хайындырган хой эъдин, өреме, быштак, ааржы, көгээржикте араганы аъттарынга дергилеп алгаш, Дөргүнде чөкпек хараганныг хөөрже челзипкеннер. Хараганга четпейн чорааш, аъттарын өртеп каан. Улуг назылыг төрелдер хам-биле кады Чинчиниң чыткан черин оваарымчалыг көрүп чораан. Холурааш авазынга кымны-даа мурнай чораанын кымга-даа чугаалаваан. Чугаалаптар болза, ону кончуп, чемелээрин билир турган.

      – Чүү-даа артпаан, хараган чанында чүгле чаъштары харын арткан-дыр.

      Бажын сыртай салган дашта кениниң чаъштарын көргеш, Севил чугааланган:

      – Аң-куш мага-ботту дүрген апарган болза, ол кижини буянныг, эки дээр чүве.

      Херээженнер аразында чугаалажып, ишкирнип ыглааны дыңналган.

      – Маңаа от салыр бис, ак кидисти, аъш-чемни бээр эккелиңер!

      Көк кырынга ак кидисти чадыпкаш, ооң кырынга аъш-чемни делгепкен. Отту кыпсыпкаш, хөрлээлей бээрге, эккелген чемниң дээжизин отче хам чаларадыптарга, Дөргүнде келген улус кыпкан отче көрүндүр чартык төгериктей олурупканнар.

      Чаладып келген хам дүңгүрүн хакпышаан, алганып-ла эгелээн:

      – Сээң өөң ээзи, оглуң, кунчууң, төрелдериң, эш-өөрүң, кожаларың сеңээ ижер-чиирни сөңнеп, таакпылажып келген-дир. Нарыыдавайн, чемненип көрем, Чинчи. Ыядып, бижииргеве даан. О, Чинчи, бистен деспейн көр! Чүге сеткилиң хомудады? Азы кым-бир кижини көрүкседиң бе? Кара сеткилиң чок бе? Ох, Чинчи, чүге дезер сен? Ох, ыглава че, – хам орган улусче эглип келгеш, – чүдексинмейн, таакпыла, ма! – дээрге, таакпылаар улус даңзаларында таакпызын кактааш, отче октаан. – Ам черле хая көрбейн, чорувут. Бурган оранынче ак орукту күзедим!

      Чинчиниң сүнезинин хам аъткарыптарга, хамык улус шайлап, чемненип орда, херээженнер база катап ишкирнип, ыглажы бергеннер.

      Коңгурже арага сунарга, ол боданмайн-даа ижипкен. Чинчи биле ол кыска-даа болза, аас-кежиктиг чурттаан болгай. Ам ооң сүнезини-биле байырлажып турары бо.

      Холурааш кыпкан отта авазының сүнезини канчаар чемненирин көөр дээш, черле көрүп чадаан. Өйлеп-өйлеп саржаг биле чаг чалбыышталдыр кыва бээрге, сактырга-ла, авазының сүнезини хүлүмзүрүп, оттуң чалбыыжынга чаактары кыза берген бар чыдарын даап бодааш, оолдуң сагыш-сеткили чиигеп келген.

      Хам алганырын соксадыптарга, ону чемнениринче чалап, хой ужазы сөңнээн. Холураашче кыры биле ээги дамчыдыптарга, авазы эргим холдары-биле аңаа эътти тудускан дег сагындырган. Тоттур чемненип аарга, улус ону оожургадып турган:

      – Ажырбас, оглум, ада көрбээнин оглу көөр, ие көрбээнин кызы көөр.

      Кижи бүрүзү ада-иезиниң оглу азы кызы. Чүгле ол эвес. Кижи бүрүзү дээрге-ле бодунуң чонунуң оглу азы кызы.