LITMIR.BIZ

Скачать книгу

Özü də sizin kimi cavan oğlana.

      – Elə deyirsiniz ki, elə bil özünüz qocalmısınız…

      – Neçə yaşınız var?

      – İyirmi iki.

      – Amma mənim iyirmi beş! Demək, sizə görə qocayam.

      – Doğrudan, iyirmi beşdir?

      – Niyə təəccüb edirsiniz?

      – Belə baxanda o qədər vermək olmaz.

      – Bəs nə qədər vermək olar?

      – Çox olsa iyirmi…

      Qız gülümsədi.

      – Yoxsa kompliment deyirsiniz…

      Oğlan kompliment sözünün mənasını əsgərlikdə bir polyak qızından öyrənmiş olduğuna sevinərək dərhal cavab verdi:

      – Xeyr. Kompliment nə üçün… Doğrudan da, yaşınıza görə çox gənc görünürsünüz.

      – Amma həqiqətdə isə qocayam, – deyə qızın qara özbək gözləri yenə də eyni şən təbəssümlə qıyıldı. – Sizin ananızı atanız götürüb qaçanda on dörd yaşı var imiş…

      – Haradan bildiniz? – deyə oğlan təəccüblə soruşdu.

      (Anasının neçə yaşında ikən atasına getdiyini o özü bilmirdi.)

      – Mən hər şeyi bilirəm, – deyə qız zarafatında davam etdi.

      Demək, əri yoxdur. Bəlkə də nişanlısı var… Kim bilir. Bu Sevdimalı əmim də qızın yanında ağzına gələni danışır… Yaman da əmimiz var… Anam da axşam ortalığa xörək çəkib qoyur, amma çəngəl yadından çıxır. Deyən görək bəs bunu nə üçün almışıq…

      «İyirmi beş yaş!.. – deyə elə bu anda Səlimə qəlbində təkrar etdi. – Axşam anası yadından çıxarıb süfrəyə çəngəl qoymayanda bu oğlan nə yaman qızardı…».

      Sonra birdən-birə üzərinə çökən kədərin səbəbini hiss etməyərək, oğlandan soruşdu:

      – Görəsən bu qar neçə gün yerdə qalar?

      – Kim bilir… On gün.. bəlkə də bir ay.

      – Arada havalar açılıb gün olsa təzə ot çıxar. Yaz yaxınlaşır.

      – Ağlınız kəsməsin hava tez açıla. Bu il qış sava gəlib.

      Sonra gedib üzərini qar basmış çardaqların altında sükuta dalan ot tayalarına baxdılar. Tayalar rütubət qarışıq qurumuş boyçiçəyi ətri verirdi. «Beş yüz baş mal-qara üçün bu ot çox azdır», deyə qız düşündü.

      Tayalardan birinin üstünə sağsağan qonaraq, tez-tez səslənirdi.

      – İşimiz yaxşı olacaq, – deyə qız gülümsədi.

      Oğlan soruşdu:

      – Nədən bilirsiniz?

      – Görmürsünüz sağsağan necə şadlıqla səslənir.

      Oğlan dinmədi. Qızın zarafatı ona qəribə göründü. Çünki hər dəfə bu tayalara baxanda otun tezliklə qurtarıb mal-qaranın yemsiz qalacağı fikri onu dilxor edirdi.

      – Gərək bir yol tapaq, – deyə qız ciddi ifadə ilə gözlərini uzaqlara zillədi.

      Oğlan dedi:

      – Təkcə bizim yerlər olsaydı dərd yarı idi. Bu il respublikanın hər tərəfində quraqlıq keçib. İşi də çətinləşdirən budur.

      – Elədir.

      – Ancaq, əlbəttə, hər yerdə vəziyyət bizimki kimi deyil. Məsələn, bu yaxında Sabir arteli var. Onların işini qarğıdalı düzəldib. Vaxtında əkib yaxşı məhsul götürüblər. Yaxşı da silos qoyublar…

      …Onlar qayıdıb idarəyə gələndə beş-altı nəfər kəndli gurhagur yanan sobanın ətrafında halay vurub oturmuşdular. Otaq qəliz tənbəki tüstüsü ilə dolmuşdu. Dərhal söhbəti kəsib, təzə gələn qıza baxdılar. Şahlar sədr stolunun arxasına keçdi. Səlimə isə kətil götürüb, kəndlilərin yanında oturmaq istəyəndə hamısı hərəkətə gəlib, stullarını geri çəkərək, sobanın yaxınlığında qıza yer verdilər.

      Aradan qısa bir sükut keçdi. Qəlyanını ağır-ağır tüstülədən yaşlı bir kişi kimsənin üzünə baxmadan təmkinlə:

      – Yeprəmverdi deyib ki, düz üç ay bu cür qar olacaq.

      Səlimə maraqla soruşdu:

      – Yeprəmverdi kimdir, əmi?

      Şofer Kərişlə üzüçapıq briqadir Xanhüseyn, hətta Şahlar da gülüşdülər.

      – Yeprəmverdi, – üzüçapıq briqadir Xanhüseyn qıza izah elədi, – bu yanda, Şuşa qalası tərəfdə olur, keşiştəhər bir ermənidir. Deyirlər guya bir kitabı var, dünyada olacaq işlərin hamısı onda yazılıb.

      Qoca dedi:

      – Yəni bunun bir yalanı var ki, hırıldayırsınız? Yeprəmverdinin kitabını mən öz gözümlə görmüşəm.

      – Bəs deyirlər o, kitabı heç kəsə göstərmir? – deyə kəndlilərdən biri dilləndi.

      – Hamıya göstərməsə də Mövlamverdi babaya göstərər, – deyə üzüçapıq briqadir Xanhüseyn qəlyan çəkən qocaya işarə etdi. – Köhnə aşnadırlar.

      – Sizə deyirəm ki, lap öz gözlərimlə görmüşəm, – deyə Mövlamverdi baba hərarətlə sözünə davam etdi, – vərəqləri saralmış, qaracildli köhnə bir kitabdır. Di gəl, onun hikmətinə bax. Balam, inişil xaç bayramında demişdi üç gün, üç gecə yağış yağacaq, yağdı yağmadı?

      Şofer Kəriş o birilərinə göz vurub:

      – Əşi, Mövlamverdi baba, – dedi, – bəs camaat danışır ki, Yeprəmverdinin Sağsağan dağındakı meteoroloji stansiyada bir bacısı qızı işləyir, guya hava haqqındakı məlumatın hamısını Yeprəmverdi dayısına o verir.

      Mövlamverdi kişi oğlana sərt bir nəzər salaraq:

      – Onu deyəndə qələt eləyir, – dedi, – sən də. Yeprəmverdi ilə biz dədə-baba dostuq. Dini ayrı olsa da, allah adamıdır. Dünyasında yalan danışmaz.

      Sonra birdən daha da qızışaraq: – Ay küçük, – dedi, – o kişiyə nə düşüb yalan danışsın? Yalan demiş səndən-məndən pul istəyir, ya bir ayrı təmənnası var? Hamısı kitabdadır, başa düş.

      – Ona görə ala çiçəklərin balını eyzən daşıyıb aparırsan Yeprəmverdiyə dayna.

      – O sənin borcuna döyül, aparıram, birə beş də əvəzini götürürəm. Bu mahalda kimin arısı, maşallah, mənimkilər kimi işləyir?

      – Yüz ilin arıçısısan…

      – Yüz ilin arıçısı olmaqla döyül. Sən hələ uşaqsan, maşın sürməyinə baxma.

      Bu zaman qapı açıldı. Əynində boynu çal dərili palto, başında eyni dəridən ortası batıq general papağı olan Çıraq dayı girərək salam verdi.

      – Əleykəssalam, – deyə Mövlamverdi babadan başqa hamı yaşca Çıraq dayıdan kiçik olduğu üçün ayağa qalxdı.

      – Yeriniz nə yaxşı istidir… –

Скачать книгу