LITMIR.BIZ

Скачать книгу

hiss etdi. Fəqət bu həyəcandan deyildi. Çünki o nə kiçicik bir həyəcan hiss edir, nə də bir şey haqda fikirləşirdi. Düşüncəsiz, durğun, sakit, son dərəcə sakit idi. Bütün hiss və düşüncələrdən onu bu qədər ayıran sükunət nə qəribə bir şey idi. O qədər hissizdi ki, elə bil diri deyildi. Elə bil ölü idi. Əgər ürəyinin döyüntüsünü hiss etməsəydi, özü də belə zənn edəcəkdi, amma qəlbi yaşayır və şiddətlə çırpınırdı.

      On iki ildən bəri, hər dəqiqə, hər saat bu anı gözləmiş, arzulamışdı. Bəli, məhz bu anı, on iki ildən bəri qarşısında bağlı olan mənhus qapıların açılacağı vaxtı gözləmişdi. Bu on iki il ərzində onun üzünə açılacaq qapıların qarşısında duyacağı həyəcanı həmişə təsəvvür etmişdi… Budur, nəhayət, qapılar bir-bir açılmışdı… Qarşısında durduğu axırıncı qapı da açılınca o, azadlığa qovuşacaqdı… On iki il dustaq qaldıqdan sonra azad bir insan olacaqdı. Bu mümkün idimi?..

      Nəhəng darvazanın önündə gənc bir jandarm dayanmışdı… Mehriban təbəssümlə ona baxdı və yavaşca çiyninə vurub dedi:

      – Haydı, gülə-gülə, keçən keçdi, xoşbəxt olasan! Gənc jandarm, qorxaq bir halda yerində dayanmış Vəsfiyə baxırdı. Həbsxananın dəmir qapıları Vəsfinin arxasınca çoxdan bağlanmışdı. Artıq o, məhbəsdə deyildi… Gülümsəməyə çalışaraq jandarma baxdı… Jandarm güldü:

      – Niyə dayanmısan, canım? Çıx get də… Mən sənin yerində olsaydım çoxdan dabanlarıma tüpürüb qaçmışdım.

      Vəsfi cibindən siqaret qutusunu çıxarıb jandarma uzatdı…

      – Sağ ol, qardaşım… Növbədə çəkmirəm.

      – Al, növbədən sonra çəkərsən.

      – Sən deyən olsun… Neçə il yatdın, qardaşım?

      – Düz on iki il yeddi gün üç saat.

      Jandarm ürəkdən bir qəhqəhə çəkdi. O, Vəsfinin dustaqlığının ona, bəlkə də ən çətin, ən uzun gələn bu son üç saatına gülürdü:

      – Əzizim, on iki ildən sonra, bu üç saatın söhbətini etməyə dəyərmi?

      Yerə tüpürdü və gülməyinə davam etdi… Həyatında heç bir macəra görməyən və həbsxanada yatmağın nə olduğunu bilməyən bu gənc jandarm belə şeyləri başa düşərdimi?.. Vəsfi cavab vermədi, jandarm isə davam etdi:

      – Əməlli-başlı yatmısan haaa!..

      – Bəli…

      – Allah adama səbir verir ha!.. Allaha şükür elə, daha hər şey qurtarıb… Doğrudan da adama yuxu kimi gəlir. Elə bil yenidən doğulmusan. Təzədən dünyaya gəlişin uğurlu olsun!

      Vəsfi titrədi. O, dirilən bir ölü idimi? Yeni bir həyat… İnsanların bircə həyatı vardır. Onun həyatı isə birdən-birə ortasından qırılmışdı… Lakin ömründən qopub düşmüş on iki ildən sonra o, yenidən yaşamağa başlayırdı, bu başqa bir həyat deyildi. On iki iztirablı ildən sonra eyni həyat idi…

      Jandarm ilə xudahafizləşdi, sonra əlində bağlama, Ankara adlanan tanımadığı bu şəhərin mərkəzinə doğru addımladı.

      Bəli, illərcə burada yaşamışdı, amma bu şəhəri tanımırdı. Məhbusluğunun ilk üç ili İstanbulda keçmişdi… Məhkəmə qurtarıb, iş kəsildikdən sonra Ankaraya göndərilmişdi.

      Şəhərin mərkəzinə getmək üçün hansı küçəyə dönəcəyini bilmir, lakin bunu heç kəsdən soruşmaq da istəmirdi. Bu uşaqlara məxsus bir qorxu, bir utancaqlıq idi. Elə bil ki, o, ağzını açar-açmaz onun haradan çıxdığı, kim olduğu məlum olacaqdı. O, yanından keçən adamlara bənzəmədiyini hiss edirdi. Həmin insanlara necə bənzəyə bilərdi? Bu on iki il ərzində yalnız bir dəfə, ağır xəstə olarkən, həbsxanadan ayrılmışdı. Onu həbsxananın ambulatoriyasında müalicə edə bilmədikləri üçün xəstəxanaya göndərmişdilər. Vəsfi ağır düşüncələr içində yavaş-yavaş addımlayırdı. Düşünürdü ki, on iki il dustaq kimi də yaşamaq olarmı? Əgər yaşamaq mümkündürsə, onda necə olur ki, insan ağlını itirmir. Bu on iki ilin son doqquz ili daha əziyyətli keçmişdi. Bu son doqquz ilin günləri, əvvəlki üç ilin günlərinə görə daha uzun görünmüşdü… Məhkəmədən əvvəl və məhkəmə keçən illər çox üzüntülü, lakin daha az yorucu idi. Məhkəmədə özünü müdafiəyə çalışmaq, əfv olunacağını gözləmək, mübarizə etmək lazım gəlirdi. O zamanlar hələ ümidini itirməmişdi. Anası, anacığazı hələ sağ idi… Yeganə və bəxtsiz oğlu üçün ən böyük fədakarlıqlardan çəkinməyən xeyirxah, cəsur anacığı… O, sağ olduğu müddətdə Vəsfi, hər gün onun varlığını, hər an onunla birgə olduğunu hiss edərdi… Heç kəsin şəfqətinə bənzəməyən ana məhəbbətinin dəlilini… Onları bir-birindən ayıran qalın divarların, möhkəm dəmir qapıların varlığına baxmayaraq anası, hər zaman ona qəlbən yaxın, həmişə yardıma hazır olduğunu, uşaqlıqda onu necə dəlicəsinə sevirdisə indi də eləcə sevdiyini isbat etmişdi. Heç kəsin sevgisinə bənzəməyən ana sevgisi bütün maneələri aşar, ona həyan olardı. Anası hər gün oğlunun sevdiyi yeməkləri öz əlilə hazırlayıb həbsxanaya gətirər, siqaretini də unutmazdı. Pal-paltarlarını da yuyub, səliqəylə ütüləyərdi…

      Məhkəmədən sonra Vəsfini Ankara həbsxanasına göndərərkən oğlu özünü yalqız hiss etməsin deyə, ana da dalınca getmişdi… Ankarada bir müddət qaldıqdan sonra İstanbula dönərkən oğlunun İstanbul həbsxanasına köçürülməsi üçün lazım olan bütün təşəbbüsləri göstərəcəyini söyləyərək ona ürək-dirək vermişdi.

      Anası Ankaradan gedərkən tezliklə qayıdacağını vəd etmişdi; lakin bir neçə həftədən sonra xəstələnmiş və xəstəxanada ölmüşdü.

      Vəsfi hələ uşaqkən anası ona: «Sən böyük bir həkim olacaqsan, – deyərdi. – Məmləkətin ən məşhur bir həkimi olacaqsan. Həkimlər məktəbinin ən məşhur müəllimi olacaqsan. Mən qocalanda və xəstə olanda mənə sən baxacaqsan…». Bu, anasının arzusu ili… Gözəl və şirin bir xəyal idi və Vəsfinin günahı üzündən həqiqətə çevrilə bilmədi. Halbuki Vəsfi anasının istədiyi kimi tibb fakültəsində oxuyurdu. Fəlakət baş verdiyi zaman fakültəni qurtarmasına iki il qalmışdı…

      Anasının arzusunu yerinə yetirmək mümkün olsaydı, bu gün nələr etməzdi?.. Anası ölərkən yastığının başında olmaq üçün Vəsfi nələri qurban verə bilərdi.

      Anası öləndən sonra onun üçün hər şey dəyişdi. Məhbusun həbsxana divarları xaricində axtaranı, sevəni varsa, o heç vaxt tam dustaq deyil. Vəsfi anasını itirdikdən sonra doqquz il həbsxanada yatdı; bu doqquz ildə yanına bir nəfər də gəlmədi, heç kəs onu itirib-axtarmadı. Bu, çox dəhşətli idi.

      Görüş günləri həbsxanalarda bayram əhvali-ruhiyyəsi hiss olunar, dustaqlar şənlənər, üzlərini qırxar, saçlarını darayar, bəzənərdi. Vəsfi isə büzüşüb bir küncdə oturardı. Üzünü qırxmaz, yuyunmaz, təmiz paltarını geyinməzdi. Çünki o heç kəsi gözləmirdi. Ancaq xidmətçilər birini çağırmağa gəldikləri zaman, ürəyi şiddətlə döyünərdi. Bütün bunlar, bütün bu illər indi artıq geridə qalmışdı.

      Vəsfi ayaqlarını sürüyə-sürüyə, çətinliklə yeriyirdi. Azad idi… Artıq onu sımsıxı sarıyan və bezikdirən divarlar, qıfıllı qapılar, jandarmlar, həbsxana gözətçiləri, qandallar yox idi… Onu həmişə acılayan, düşmənçiliyi varmış kimi təhqir edən baş gözətçilər, rəislər də artıq keçmişdə qalmışdır. Ən böyük düşməni hesab etdiyi və ona nifrət, kin bəsləyən həmin adamlar cəza müddəti qurtarar-qurtarmaz onun əlini sıxıb, nəsihət vermişdilər. Ona bir neçə sevindirici xoş sözlərlə ürək-dirək vermişdilər, bundan sonra xeyirli və uğurlu həyat arzulamışdılar.

      Onlar hamısı Vəsfi uçun yeni bir həyat başladığını bilirdilər. Lakin Vəsfi hələ bunun fərqinə varmırdı. Hələ özünün məhbus olmadığını tam mənası ilə dərk etmirdi… Bir azacıq da sevinməmişdi… Halbuki doqquz il həmin uğursuz divarlar arasında böyük ümidsizlik içində bu dustaqlıqdan qurtarmaq üçün dönə-dönə ölümü arzulamışdı…

* * *

      Hər iki tərəfində bir-birinə bənzəyən yeni, gözəl binalar uzanan düz və işıqlı küçələrdən keçirdi. Açıq pəncərələrdən süzülən musiqi sədaları onu hər küçədə təqib edirdi. Ankara radiosu ilə klassik Avropa musiqisi verilirdi. Vəsfi düşünürdü ki, baş gözətçinin

Скачать книгу